Σε 470.000 εκτιμά το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) τον αριθμό των μη νομίμων μεταναστών στη χώρα, αριθμός που επιδεικνύει μεγάλη ποσοστιαία αύξηση, σε δυο μόλις χρόνια.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, στο πλαίσιο του προγράμματος Clandestino της ΕΕ, πριν από δυο χρόνια, οι μη νόμιμοι αλλοδαποί έφταναν σε 280.000. Πρόκειται λοιπόν για ποσοστιαία αύξηση 60%.
Μελετώντας την κατάσταση των μη νομίμων μεταναστών στη χώρα, ο ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ Θάνος Μαρούκης, τους έχει διαχωρίσει μεταξύ όσων οι κοινότητες διαβιούν εδώ και χρόνια στην Ελλάδα και αυτών που δημιούργησαν νεοσυσταθείσες κοινότητες.
Στην πρώτη ομάδα ανήκουν Αλβανοί, Πακιστανοί, Γεωργιανοί και Μπαγκλαντεσιανοί. Οι μη νόμιμοι Αλβανοί απασχολούνται στους ίδιους τομείς με τους νόμιμους ομοεθνείς τους και αντιμετωπίζουν παρεμφερή προβλήματα εξαιτίας της κρίσης. Μεταξύ των νόμιμων μεταναστών, μεγάλος αριθμός έχει απολέσει τη νομιμότητα, εξαιτίας της ανεργίας και έχει εξαναγκασθεί να επιστρέψει. Αντίστοιχος μεγάλος αριθμός μη νομίμων, επιστρέφει στην Αλβανία και εισέρχεται παράνομα στην Ελλάδα, μόνο για βραχύχρονη, εποχιακή εργασία. Καθώς η οικοδομή έχει πληγεί από την οικονομική κρίση, οι Αλβανοί αναγκάζονται να αποχωρήσουν από τις κατασκευές, «παραδοσιακό» τομέα ενασχόλησής τους στην Ελλάδα, και κύριος τομέας απασχόλησης γίνεται, πλέον, για πολλούς ο αγροτικός τομέας.
Οι μη νόμιμοι Πακιστανοί απασχολούνται στον αγροτικό τομέα, «παραδοσιακό» τομέα ενασχόλησης των ομοεθνών τους. Τα φαινόμενα εργασιακής εκμετάλλευσής τους, έχουν πληθύνει τα τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μεροκάματο των μη νομίμων Πακιστανών, από 25-30 ευρώ πέρσι, στον αγροτικό τομέα, έχει πέσει στα 6-15 ευρώ.
Οι Μπαγκλαντεσιανοί επιβιώνουν μεταξύ αγρών, πώλησης μικρο-αντικειμένων στο δρόμο και επαιτείας στα φανάρια. Ο κ. Μαρούκης δεν εντόπισε φαινόμενα εκμετάλλευσής τους από κυκλώματα.
Τη δεύτερη ομάδα αλλοδαπών αποτελούν οι «νεοσυσταθείσες» κοινότητες Αφγανών, Σομαλών, Αλγερινών, Μαροκινών και προερχομένων από κράτη της δυτικής και υποσαχάριας Αφρικής. Προσδοκία τους είναι να φύγουν προς άλλα κράτη της δυτικής Ευρώπης. Εργάζονται περιστασιακά, είτε στην επαρχία βγάζοντας ελάχιστα χρήματα είτε στην Αθήνα, πηγαίνοντας στις πιάτσες όπου προσφέρουν χειρονακτική εργασία σε τιμή ευκαιρίας. Ζουν με δανεικά από φίλους, με πίστωση από μικρομάγαζα άλλων αλλοδαπών ή από συγγενείς που στέλνουν χρήματα από το εξωτερικό. Κάποιοι ασχολούνται με το υπαίθριο μικρο-εμπόριο, με βασική πελατεία άλλους μετανάστες.