Η παγκόσμια πλαστική ρύπανση θα μπορούσε να μειωθεί κατά 80% έως το 2040, σύμφωνα με έκθεση του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον (Unep).
Οι αλλαγές που χρειάζονται είναι σημαντικές, αλλά είναι επίσης πρακτικές και προσιτές, ανέφερε ο διεθνής οργανισμός. Το πρώτο βήμα είναι να εξαλειφθούν τα περιττά πλαστικά, όπως η υπερβολική συσκευασία, ανέφερε η έκθεση. Στα επόμενα βήματα είναι η αύξηση της επαναχρησιμοποίησης πλαστικών, όπως τα επαναγεμιζόμενα μπουκάλια, η ενίσχυση της ανακύκλωσης και η αντικατάσταση των πλαστικών με πιο πράσινες εναλλακτικές λύσεις.
Μια τέτοια μετατόπιση, καθοδηγούμενη από τις κυβερνητικές πολιτικές και τις αλλαγές στη βιομηχανία πλαστικών, θα σήμαινε ότι η πλαστική ρύπανση θα μειωθεί σε περίπου 40 εκατομμύρια τόνους το 2040, αντί για 227 εκατομμύρια τόνους εάν δεν ληφθούν μέτρα. Οι αλλαγές θα αποφέρουν οφέλη αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τώρα έως το 2040, ανέφερε η έκθεση, μειώνοντας τη ζημιά που προκαλούν τα πλαστικά στην υγεία, το κλίμα και το περιβάλλον.
Η χρήση κατάλληλων εναλλακτικών υλικών για προϊόντα μίας χρήσης, όπως περιτυλίγματα και φακελάκια – συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης σε υλικά που μπορούν να κομποστοποιηθούν και διασπώνται ευκολότερα – θα μπορούσε να μειώσει τη ρύπανση από πλαστικό κατά 17%, σύμφωνα με την έκθεση.
Αλλάζει ακόμη και τα οικοσυστήματα. Επιστήμονες βρήκαν πρόσφατα πέτρες φτιαγμένες από πλαστικό σε ένα απομακρυσμένο νησί της Βραζιλίας, και τώρα υπάρχει τόσο πολύ πλαστικό που στροβιλίζεται σε μέρη του Ειρηνικού Ωκεανού που κοινότητες παράκτιων πλασμάτων ευδοκιμούν σε αυτό, χιλιάδες μίλια μακριά από την πατρίδα τους.
Τις τελευταίες δεκαετίες τα επίπεδα παραγωγής πλαστικών έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, ιδίως πλαστικών μιας χρήσης, και τα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων δεν έχουν συμβαδίσει με αυτά. Ο κόσμος παρήγαγε 139 εκατομμύρια μετρικούς τόνους πλαστικών αποβλήτων μιας χρήσης το 2021. Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικού πρόκειται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2060, αν δεν ληφθούν μέτρα.
Η έκθεση του UNEP έχει ως στόχο να προσφέρει έναν οδικό χάρτη στις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις για τη δραστική μείωση των επιπέδων της πλαστικής ρύπανσης. Επικεντρώνεται σε τρεις κύριες στρατηγικές: επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και εναλλακτικά υλικά.
Η επαναχρησιμοποίηση των πλαστικών θα έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο, σύμφωνα με την έκθεση, η οποία συνιστά την προώθηση επιλογών όπως τα επαναγεμιζόμενα μπουκάλια, τα προγράμματα εγγύησης για την παροχή κινήτρων στους ανθρώπους να επιστρέφουν τα πλαστικά προϊόντα και τα προγράμματα επιστροφής συσκευασιών. Αυτή θα ήταν η πιο «ισχυρή στροφή της αγοράς», μειώνοντας τη ρύπανση από τα πλαστικά κατά 30% έως το 2040, αναφέρει η έκθεση.
Η κλιμάκωση των επιπέδων ανακύκλωσης θα μπορούσε να μειώσει την πλαστική ρύπανση κατά επιπλέον 20%, σύμφωνα με την έκθεση. Μόνο το 9% περίπου των πλαστικών ανακυκλώνεται παγκοσμίως κάθε χρόνο, ενώ το υπόλοιπο καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής ή αποτεφρώνεται.
Τέλος, η έκθεση συνιστά τη διακοπή των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων που συμβάλλουν στο να γίνουν φθηνότερα τα νέα πλαστικά προϊόντα, γεγονός που αποθαρρύνει την ανακύκλωση και τη χρήση εναλλακτικών υλικών. Τα ορυκτά καύσιμα αποτελούν την πρώτη ύλη για όλα σχεδόν τα πλαστικά.