Του ΜΙΧΑΗΛ ΓΕΛΑΝΤΑΛΙ
Την ώρα που η Αθήνα απευθύνει έκκληση προς τις Βρυξέλλες για διαχείριση του ενεργειακού κόστους, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνομιλεί στο Κίεβο με την ουκρανική ηγεσία για το πώς θα υποστηριχθεί η χώρα εν όψει του επερχόμενου χειμώνα. Η Γερτρούδη Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοινώνει αφενός τη διάθεση 160 εκατ. από τα «παγωμένα» ρωσικά κεφάλαια στην Ουκρανία, αφετέρου στη δέσμευση για αποκατάσταση του 15% των ενεργειακών αναγκών της, ενώ θα αυξήσει τις εξαγωγές ενέργειας για την παροχή επιπλέον 2 GigaWatt.
Προσώρας την κρίση την πληρώνουν αποκλειστικά τα Βαλκάνια, συμπεριλαμβανόμενης της χώρας μας, γεγονός που οδήγησε τον Ελληνα πρωθυπουργό στην αποστολή επιστολής προς τη Γερμανίδα επικεφαλής προκειμένου να εξευρεθεί λύση. Είχε προηγηθεί δήλωση του υπουργού Ενέργειας πως, εάν συνεχιστεί η κρίση στην Ουκρανία, θα πρέπει να υπάρξει μηχανισμός παρέμβασης, να μας δώσει, δηλαδή, η Ευρώπη μια τέτοια δυνατότητα.
Ο Θεόδωρος Σκυλακάκης αναφερόταν στη νέα κοινοτική οδηγία που προβλέπει παρέμβαση όταν διαφαίνεται ότι η κρίση μπορεί να έχει διάρκεια μεγαλύτερη των τριών μηνών. Ωστόσο, ένας μηχανισμός για να έχει πιθανότητες ενεργοποίησης και παρέμβασης στο ευρωπαϊκό μοντέλο της αγοράς ηλεκτρισμού (target model), θα πρέπει να υπάρξει σχετικό αίτημα και να ασκηθούν πιέσεις από έναν ικανό αριθμό χωρών. Κάτι που η Γερμανία, με την παρελκυστική πολιτική της στο παρελθόν, έχει αποδείξει πως δεν επιθυμεί. Συνεπώς, ακόμα στην επίκληση του εύλογου αιτήματος της Αθήνας -όπως ορίζεται από τις ίδιες τις Βρυξέλλες- οι πιθανότητες ικανοποίησής του είναι σχεδόν μηδενικές. Αλλωστε, την πραγματική πρόθεσή της την έδειξε η πρόεδρος της επιτροπής απαντώντας γενικόλογα στην επιστολή του Κυριάκου Μητσοτάκη. Στόχος της νέας επιτροπής είναι να χαμηλώσει τις τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη, που είναι υψηλότερες σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο, η πρώτη ανακρίβεια της Γερμανίδας, καθώς η τιμολόγηση της ενέργειας χαρακτηρίζεται από ακραίες αποκλίσεις εντός των χωρών-μελών της κοινότητας. Αποκαλυπτικό το δημοσίευμα της «DEALnews» για ανισορροπίες υψηλής τάσης και κόστους, με σοκαριστικά στοιχεία από μελέτη-έκθεση της Banco de España. Κίνηση «πετάω την μπάλα στην εξέδρα» από τη Φον ντερ Λάιεν, αφήνοντας -επί της ουσίας- αναπάντητο το εύλογο αίτημα Μητσοτάκη, του πολιτικού ο οποίος πρώτος και διαπρύσια υποστήριξε την επανεκλογή της.
Τι πιθανότητες έχει να εισακουστεί η Αθήνα, εν γένει τα Βαλκάνια, στις Βρυξέλλες; Με τον Νταν Γιόργκενσεν να έχει διοριστεί στη θέση του επιτρόπου Ενέργειας η απάντηση είναι: θεωρητικές και μόνον. Αυτό γιατί ο Δανός -προσωπική επιλογή της Γερμανίδας- προέρχεται από την ομάδα που προωθεί την πράσινη ενέργεια, τα ζητήματα κλιματικής αλλαγής και της ευρύτερης ενεργειακής μετάβασης. Επιπρόσθετα, όπως αποκάλυπτε το Bloomberg, η Δανία τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί σε κόμβο της νέας γενιάς των traders ηλεκτρικής ενέργειας, συμβάλλοντας στη «χρηματιστηριοποίησή» της, με δανέζικους ομίλους, λ.χ. Danske Commodities, να αποκομίζουν υπεραξίες δισ., με αποδόσεις μεγαλύτερες του 200% τα τελευταία 2-3 χρόνια. Παράλληλα, εταιρίες όπως οι Orsted και Vesta βγαίνουν πολλαπλά ωφελημένες από το παιχνίδι στον ενεργειακό κλάδο, με οικονομίες/επιχειρηματικότητα όπως η ελληνική να συνεχίζουν να πληρώνουν βαρύτατο τίμημα. Κάτι που δεν φαίνεται να αλλάζει ούτε για τον χειμώνα 2025, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την ανταγωνιστικότητα της εγχώριας ενεργοβόρου μεταποιητικής βιομηχανίας.
Τόσο ο ΣΕΒ όσο και άλλοι 11 σύνδεσμοι, ενώσεις κ.λπ. αναφέρθηκαν αναλυτικά στην επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό, αν και για τις τακτικές της Φον ντερ Λάιεν έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα τα τελευταία τρία χρόνια ο ίδιος ο πρόεδρος της Eurometaux Ευάγγελος Μυτιληναίος. Ο επικεφαλής της Metlen, εκ του αποτελέσματος, δυστυχώς, επιβεβαιώνεται ακόμα μία -πολλοστή- φορά: οι Βρυξέλλες και η πρόεδρος της επιτροπής έχουν άλλες προτεραιότητες.
Τα μεγάλα και αδιόρθωτα λάθη της Αθήνας
Πρακτικά, το θέμα είναι εάν και τι μπορούν να κάνουν Μητσοτάκης, Σκυλακάκης και οικονομικό επιτελείο. Η απάντηση θα μπορούσε να ειπωθεί έμμεσα, βάσει των όσων έχει κάνει η Ν.Δ. στην προηγούμενη θητεία της. Το πρώτο, μεγάλο λάθος, που ακόμη και σήμερα δεν διορθώθηκε, λαμβάνοντας υπόψη τις τραγικές ιδιαιτερότητες της χώρας μας εξαιτίας του καθημαγμού της από τη χρεοκοπία και τα Μνημόνια, είναι η πρόχειρη, βιαστική και βίαιη απολιγνιτοποίηση της χώρας μας, παρότι είχε προθεσμία από το 2030 έως και το 2043! Για παράδειγμα, η Βαρσοβία που δεν εφάρμοσε τις οδηγίες των Βρυξελλών βγήκε ενισχυμένη. Μαδρίτη και Λισαβόνα, που τις διαπραγματεύτηκαν, πέτυχαν σημαντικές εκπτώσεις. Το εν λόγω σοβαρό λάθος, ελλείψει στοιχειώδους αυτοκριτικής για το τι πήγε τότε στραβά, συνεχίστηκε με ακόμα ένα σοβαρότερο, που ήταν πάλι πρόχειρο και βιαστικό, κατά 100% χρηματιστηριακή απελευθέρωση ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι συνέπειες, εάν δεν αλλάξει δραστικά η κατάσταση, το μοντέλο παραγωγής θα είναι τεράστιες. Με μεγάλο κόστος στην ήδη αναιμική, ισχνή, ελλειμματικά ανταγωνιστική βιομηχανική παραγωγική και οικονομική της βάση. Συνακόλουθα στην κοινωνία, στην Υγεία, στην Παιδεία, στην κοινωνική πρόνοια, στους μισθούς και στις συντάξεις, στη συνεχιζόμενη και δύσκολα ελεγχόμενη αχαλίνωτη ακρίβεια και την αισχροκέρδεια.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 27/09/2024)