Αναγκαιότητα για επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές έφερε στο φως πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αναφέρει ότι η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει τουλάχιστον 25 δισ. ευρώ έως το 2040, ή αλλιώς 1,64 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, ώστε να ενισχυθούν οι ενεργειακές υποδομές της χώρας και να θωρακιστεί περαιτέρω στις μελλοντικές προκλήσεις. Αυτές οι επενδύσεις είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ενεργειακής μετάβασης, τη βελτίωση της ανθεκτικότητας του ενεργειακού συστήματος και τη δημιουργία ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού ενεργειακού περιβάλλοντος. Ο στόχος για την εύρεση και υλοποίηση τέτοιων πρότζεκτ φαντάζει αρκετά φιλόδοξος και με πολλές προκλήσεις.
Ο λόγος πίσω από αυτό έγκειται στο γεγονός ότι το καθορισμένο ποσό δεν περιλαμβάνει χρηματοδότηση για έργα φυσικού αερίου και εστιάζει κυρίως στη βελτίωση και την επέκταση δικτύων και διασυνδέσεων, στην ενίσχυση της αποθήκευσης ενέργειας μέσω τεχνολογιών αντλίας αποθήκευσης και μπαταρίας και στη δημιουργία της υποδομής που απαιτείται για τη στήριξη της οικονομίας υδρογόνου. Η επίτευξη αυτού του φιλόδοξου στόχου απαιτεί μια συντονισμένη και στρατηγική προσπάθεια κινητοποίησης κεφαλαίων τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, επιτρέποντας στην Ελλάδα να διασφαλίσει το ενεργειακό της μέλλον και να πρωτοστατήσει στην πράσινη μετάβαση. Σύμφωνα με την έρευνα, ένα μεγάλο μέρος του ποσού χρειάζεται να επενδυθεί στην αναβάθμιση και την επέκταση του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι προβλέψεις υπολογίζουν αυτό το κόστος να ανέρχεται σε ετήσια βάση στα 600 εκατ. ευρώ. Η εύρεση των οικονομικών πόρων γι’ αυτές τις επενδύσεις είναι απαραίτητη, καθώς θα μπορέσει να γίνει αποτελεσματική ενσωμάτωση της αυξανόμενης χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της προώθησης της ηλεκτρικής κινητικότητας.
Η έκθεση της Κομισιόν δίνει, επίσης, μεγάλη έμφαση στις επενδύσεις που είναι σχετικές με τα δίκτυα μεταφοράς και διεθνείς διασυνδέσεις, και αυτές προβλέπεται να φτάσουν τα 6,86 δισ. ευρώ έως το 2040. Οι συγκεκριμένες επενδύσεις θα επικεντρωθούν σε έργα υψηλής τάσης, συμπεριλαμβανομένης της σύνδεσης νησιών με την ηπειρωτική χώρα και της ενίσχυσης των ανταλλαγών ενέργειας με γειτονικά κράτη. Η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά το μήκος των νέων γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που ταξινομούνται ως έργα κοινού και αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ότι η κατανομή των επενδύσεων χαρακτηρίζεται από σημαντική αβεβαιότητα, τόσο χρονικά όσο και γεωγραφικά. Υπάρχουν αξιοσημείωτες ανισότητες μεταξύ των διάφορων περιοχών και σε ορισμένες αγορές δεν υπάρχουν επαρκή διαθέσιμα στοιχεία, γεγονός που περιπλέκει τον ακριβή σχεδιασμό και την εκτέλεση των απαραίτητων παρεμβάσεων. Επίσης, η έρευνα φέρνει στο φως περαιτέρω τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει η χώρα στον ενεργειακό τομέα, όπου ήδη αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις λόγω των ανεπαρκών επενδύσεων στις υποδομές μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που περιορίζει σοβαρά την ενσωμάτωση νέων έργων ΑΠΕ.
Σύμφωνα με την έκθεση, η κεντρική και η ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, εμφανίζουν τη μικρότερη επενδυτική δραστηριότητα στον τομέα της διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, με τις συνολικές προγραμματισμένες επενδύσεις να ανέρχονται σε μόλις 12 δισ. ευρώ. Αυτή η περιορισμένη επενδυτική δραστηριότητα παρεμποδίζει περαιτέρω την ενεργειακή μετάβαση και την ικανότητα ενίσχυσης της ανθεκτικότητας του δικτύου. Για να αντιστραφεί το κλίμα και να αναβαθμιστεί το δίκτυο στην Ελλάδα, ο ΑΔΜΗΕ προχωρά σε επενδύσεις συνολικού ύψους 4,3 δισ. ευρώ, με στόχο τη βελτίωση της μεταφορικής ικανότητας του συστήματος και τη διασύνδεση των νησιωτικών περιοχών. Επιπροσθέτως, η Κομισιόν έχει αναδείξει τη σημαντικότητα του έργου για την ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Κρήτης και Αττικής, το οποίο έχει προϋπολογισμό 1,1 δισ. ευρώ.
Α.Σ.
Ζωτικής σημασίας τα προηγμένα συστήματα αποθήκευσης
Για να ενισχυθεί η ενσωμάτωση των Ανανεώσιμων Πηγών ενέργειας και να μειωθεί το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, είναι απαραίτητη η συνεχής ανάπτυξη και βελτίωση των ηλεκτρικών δικτύων. Επιπλέον, για τη διατήρηση της εύρυθμης λειτουργίας του συστήματος, υπό το φως των προκλήσεων από τη μεταβλητότητα των ΑΠΕ και τις απαραίτητες διακοπές λειτουργίας, τα προηγμένα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας είναι ζωτικής σημασίας. Ενώ η Ε.Ε. έχει προγραμματίσει 38 έργα αποθήκευσης, με συνολική επένδυση 17,6 δισ. ευρώ, η Ελλάδα έχει μόνο δύο έργα μπαταριών, γεγονός που υποδηλώνει καθυστέρηση στην υιοθέτηση αυτής της τεχνολογίας. Ο πρωταρχικός στόχος των επενδύσεων αποθήκευσης στην Ελλάδα παραμένει στα αντλησιοταμιευτικά έργα, τα οποία συνεχίζουν να αποτελούν την κορυφαία τεχνολογία στην Ευρώπη.
Οι επόμενοι μήνες είναι κρίσιμοι για την ανάπτυξη του έργου «Πρίνος CO₂ Storage», το οποίο έχει αναγνωριστεί ως μέρος της 6ης λίστας ευρωπαϊκών έργων κοινού ενδιαφέροντος. Ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός του έργου είναι σχεδόν 1 δισ. ευρώ, με 150 εκατ. ευρώ να διατίθενται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η Energean σχεδιάζει να κατασκευάσει μια εγκατάσταση αποθήκευσης στο εξαντλημένο κοίτασμα πετρελαίου του Πρίνου, το οποίο έχει επί του παρόντος επιβεβαιωμένη ικανότητα αποθήκευσης 1 εκατ. τόνων CO₂ ετησίως.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι, εφόσον αναπτυχθεί πλήρως, θα μπορούσε να φιλοξενήσει έως και 3 εκατ. τόνους CO₂ ετησίως. Η ανάπτυξη του Πρίνου αναμένεται να μειώσει την εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές φυσικού αερίου και να ενισχύσει την ενεργειακή της ανεξαρτησία. Πρόσφατα, η EnEarth, θυγατρική της Energean που επιβλέπει τη φιλόδοξη πρωτοβουλία αποθήκευσης CO₂ στον Πρίνο, εξασφάλισε σημαντική χρηματοδότηση 120 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Connecting Europe Facility. Σε συνδυασμό με τα 150 εκατ. ευρώ που είχαν προηγουμένως αποκτηθεί από το Ελληνικό Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), η εταιρία είναι πλέον εξοπλισμένη για να επισπεύσει στην ανάπτυξη του έργου και να αρχίσει τις δοκιμές αγοράς. Ωστόσο, η πρόοδος εξαρτάται από την απόκτηση μιας κρίσιμης άδειας αποθήκευσης από την ΕΔΕΥΕΠ, την οποία η EnEarth ελπίζει να λάβει σύντομα, προκειμένου να οριστικοποιηθούν οι πρώτες δεσμευτικές συμφωνίες με βιομηχανικούς πελάτες. Με συνολική οικονομική στήριξη ύψους 270 εκατ. ευρώ, το πρώτο εγκεκριμένο έργο αποθήκευσης CO₂ της Ελλάδας βρίσκεται σε καλό δρόμο, τοποθετώντας τη χώρα στην πρώτη γραμμή των τεχνολογιών ενεργειακής μετάβασης, δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) στην Ευρώπη.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 21/2/2025)
