Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει νομοθετική πρωτοβουλία για την απανθρακοποίηση των εταιρικών οχημάτων έως το τέλος του 2025, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των καθαρών μεταφορών και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον ευρωπαϊκό τομέα μεταφορών.
ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΣΚΛΑΒΑΙΝΑ
Οπως αναφέρεται σε έγγραφο που δημοσίευσε η επιτροπή στις 5 Μαρτίου, την ίδια ημέρα με την παρουσίαση του σχεδίου δράσης για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, έχουν αρχίσει οι προετοιμασίες για μια νομοθετική πρόταση που θα επικεντρωθεί στους εταιρικούς στόλους και θα στοχεύει στη θέσπιση μέτρων που θα υποστηρίζουν την εισαγωγή οχημάτων μηδενικών εκπομπών από εταιρίες, χωρίς, ωστόσο, να επιβαρύνουν περιττές τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με την επιτροπή, υπάρχουν σήμερα περίπου 290 εκατ. οχήματα στους δρόμους της Ευρώπης, εκ των οποίων μόνο 6 εκατ. είναι οχήματα μηδενικών εκπομπών. Τα εταιρικά οχήματα αποτελούν το μεγαλύτερο μερίδιο, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 60% των ταξινομήσεων αυτοκινήτων στην Ε.Ε. Αυτό σημαίνει ότι εάν υπάρχει η πραγματική βούληση για την εδραίωση των πράσινων μεταφορών στην Ευρώπη, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ο βιώσιμος μετασχηματισμός των εταιρικών οχημάτων. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η Ε.Ε. έχει ήδη θεσπίσει μια σειρά κανόνων μείωσης των εκπομπών για τον τομέα των μεταφορών. Ειδικότερα, από το 2035 και μετά όλα τα νέα αυτοκίνητα που ταξινομούνται στην Ε.Ε. πρέπει να είναι οχήματα μηδενικών ρύπων. Για τα βαρέα οχήματα οι εκπομπές CO₂ τους πρέπει να είναι 90% χαμηλότερες από το 2040 και μετά, ενώ για τα αστικά λεωφορεία ο στόλος τους πρέπει να είναι μηδενικός από το 2035. Οι μεταφορές αποτελούν βασικό τομέα για τον πράσινο μετασχηματισμό της Ε.Ε., αντιπροσωπεύοντας το ένα τέταρτο των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου εντός αυτής.
Κόστος και φόροι «φρενάρουν» τον μετασχηματισμό
Σύμφωνα με στοιχεία το 2023, το μερίδιο των οχημάτων μηδενικών εκπομπών στους εταιρικούς στόλους ανήλθε μόνο στο 12,3% των εταιρικών πωλήσεων, σημειώνοντας ελαφρά αύξηση στο 12,4% το 2024. Το αντίστοιχο ποσοστό των πωλήσεων οχημάτων μηδενικών εκπομπών σε ιδιώτες αντιπροσώπευε το 14,1% το 2023 και την επόμενη χρονιά μειώθηκε το μερίδιο στο 13,8%.
Σε μια ανοιχτή, δημόσια διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε το 2024, σχετικά με τον πράσινο μετασχηματισμό των εταιρικών στόλων, βγήκε το συμπέρασμα ότι το υψηλό συνολικό κόστος που περιλαμβάνει την αγορά, τη λειτουργία αλλά και την ιδιοκτησία είναι ο καθοριστικός παράγοντας στις αγοραστικές αποφάσεις των διαχειριστών στόλου εταιρικών οχημάτων. Βασικός παράγοντας θεωρείται, επίσης, η φορολογική μεταχείριση. Αναλυτικά, φορολογικά μέτρα, όπως αυτά που σχετίζονται με τον φόρο εισοδήματος, τον φόρο ταξινόμησης οχημάτων κ.λπ., θεωρούνται ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να επιταχυνθεί ο πράσινος μετασχηματισμός των εταιρικών στόλων. Ταυτόχρονα, η διαβούλευση δείχνει ότι η διαθεσιμότητα υποδομής φόρτισης και ανεφοδιασμού για ηλεκτρικά οχήματα και οχήματα υδρογόνου είναι καθοριστικός παράγοντας επιρροής.
Μέτρα στήριξης και επιδοτήσεις-κλειδιά της επιτυχίας
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να στηριχθεί το όλο εγχείρημα στον τομέα των μεταφορών, συνηγορεί στην εισαγωγή μέτρων όπως είναι οι επιδοτήσεις από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών σχετικές με τη μετάβαση σε οχήματα μηδενικών εκπομπών και την εφαρμογή φορολογικών πολιτικών που προωθούν τις πράσινες μεταφορές. Η αλλαγή αυτών των φορολογικών πολιτικών μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο και άμεσο ρόλο στη διευκόλυνση της μετάβασης σε οχήματα μηδενικών εκπομπών στους εταιρικούς στόλους. Επομένως, είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για επιλογές οχημάτων μηδενικών εκπομπών, είτε μειώνοντας τα πλεονεκτήματα των συμβατικών οχημάτων είτε ενισχύοντας τα κίνητρα για οχήματα μηδενικών εκπομπών. Η επιτροπή καλεί τα κράτη-μέλη να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που είναι διαθέσιμες γι’ αυτές τις πρωτοβουλίες, καθώς και να βελτιώσουν τις υποδομές για τη φόρτιση των πράσινων οχημάτων. Ακόμα μία ισχυρή στρατηγική για την προώθηση της βιωσιμότητας είναι η απαλλαγή από τον άνθρακα των στόλων υπηρεσιών αστικής κινητικότητας, συμπεριλαμβανομένων των ταξί, του ride-hailing, που όσο περνάει ο καιρός κερδίζει σταθερά έλξη σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, και των οχημάτων κοινής χρήσης.
Κρίσιμο σε αυτή τη μετάβαση είναι η διαθεσιμότητα επαρκών υποδομών ταχείας φόρτισης, ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα για τον ομαλό εφοδιασμό των αυτοκινήτων με ρεύμα. Επιπλέον, τα λειτουργικά κίνητρα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Χαρακτηριστικά, η Κομισιόν υπογραμμίζει τα πλεονεκτήματα που μπορούν να έχουν τα οχήματα αστικής κινητικότητας μηδενικών εκπομπών, όπως η πρόσβαση σε αποκλειστικές λωρίδες και η προνομιακή στάθμευση. Επιπλέον, τα οχήματα βραχυπρόθεσμης ενοικίασης, όπως αυτά που βρίσκονται σε αεροδρόμια και σιδηροδρομικούς σταθμούς, βοηθούν στην ενίσχυση της ορατότητας των λύσεων μηδενικών εκπομπών και προωθούν τις φιλικές προς το περιβάλλον μεταφορές. Η παρουσία ηλεκτρικών οχημάτων ενοικίασης σε αυτούς τους κόμβους κινητικότητας θα επιταχύνει, επίσης, την ανάπτυξη τόσο της δημόσιας όσο και της ιδιωτικής υποδομής φόρτισης, ενισχύοντας περαιτέρω τη στροφή προς πιο πράσινες επιλογές μεταφορών.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 28/3/2025)
