Τα προβλήματα και οι προκλήσεις – Εφικτή η επίτευξη του στόχου, μέσω της «Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιομηχανία», για τον κλάδο
Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΥ
Η ελληνική βιομηχανία δεν αντιμετώπισε λίγες και μικρές προκλήσεις, και μάλιστα όχι μόνο κατά τη διάρκεια της μεγάλης κρίσης για την οικονομία. Το ίδιο συνέβη και πριν από την ύφεση, συμβαίνει και μετά, έστω σε διαφορετικό βαθμό. Οι πιο δυνατοί άντεξαν, επιβίωσαν και αναπτύχθηκαν. Οι πιο αδύναμοι οδηγήθηκαν σε μια σειρά επώδυνων για επιχειρηματίες και εργαζομένους λουκέτων.
Ο φόβος πιθανής κατάρρευσης παραμένει για κάποιους, σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, σε συνθήκες ακρίβειας, πληθωρισμού και μείωσης της κατανάλωσης, ως απόρροια της συρρίκνωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών, με τα λειτουργικά κόστη στα ύψη και με βασικά προβλήματα να παραμένουν άλυτα.
Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή της στην «DEAL news», η πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) Λουκία Σαράντη δίνει απαντήσεις οι οποίες καλύπτουν όλο το φάσμα της θεματολογίας του κλάδου και διατυπώνει την αισιόδοξη εκτίμηση: «Στον ΣΒΕ θεωρούμε ότι μέσω της στοχευμένης εξειδίκευσης της “Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιομηχανία” μπορούμε να πετύχουμε τον στόχο της αύξησης της συμμετοχής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ στο 13% ως το 2028 και στο 15% ως το 2030».
Ο βιομηχανικός κλάδος στο σύνολό του επηρεάσθηκε σε σημαντικό βαθμό από τις αλλεπάλληλες κρίσεις, με πιο πρόσφατη την ενεργειακή, η οποία εκτίναξε εκ νέου τα λειτουργικά κόστη. Ποια είναι η δική σας εικόνα, κυρία πρόεδρε, για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα;
Η βιομηχανία, παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις, κατάφερε να αντέξει και να συνεισφέρει ουσιαστικά στην οικονομία της χώρας. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει έμπρακτα τη μεγάλη ανθεκτικότητα του κλάδου, αλλά και τις δυνατότητές του. Βεβαίως, η ενεργειακή κρίση εκτίναξε τα λειτουργικά κόστη όλων των επιχειρήσεων, όχι μόνο των βιομηχανικών.
Ανάλογα με τον βαθμό εξάρτησης και τη φύση της δραστηριότητάς τους, ορισμένοι οργανισμοί επηρεάστηκαν περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Σήμερα θα λέγαμε ότι η κατάσταση έχει επανέρθει, όπως πριν από την ενεργειακή κρίση, και αν υλοποιηθεί η αναβάθμιση του ηλεκτρικού μας δικτύου, που θα επιτρέψει τη δυναμική είσοδο των ΑΠΕ, θα έχουμε ένα διπλό όφελος. Αφενός μια μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία απέναντι στις εξωγενείς κρίσεις και αφετέρου την ενίσχυση των ανταγωνιστικών δυνατοτήτων των βιομηχανιών.
Κατά γενική ομολογία, διαχρονικά η συνεισφορά του βιομηχανικού κλάδου, ποσοστιαία επί του ελληνικού ΑΕΠ, δεν ήταν σχεδόν ποτέ αυτή που θα έπρεπε. Μοιραία ακούγονται φράσεις όπως «η βαριά βιομηχανία» της ελληνικής οικονομίας είναι ο τουρισμός» ή και κατά καιρούς άλλοι κλάδοι. Κυριολεκτικά, όμως, η βιομηχανία είναι μία. Τα σημερινά, επικαιροποιημένα στοιχεία, τα οποία έχετε τυχόν στη διάθεσή σας, τι αναφέρουν πρώτον, και δεύτερον γιατί συμβαίνει αυτό, τελικά, και πώς θα επιτευχθεί ο μίνιμουμ στόχος που κάποτε είχε τεθεί -αν θυμάμαι καλά- για να φτάσει η βιομηχανία στο 20% του ΑΕΠ;
Η ελληνική βιομηχανία μπορεί να αποτελέσει την αξιόπιστη δύναμη πάνω στην οποία μπορεί να στηριχθεί σταθερά η οικονομία μας, αλλά θα σας έλεγα και η κοινωνία μας. Ο λόγος για τον οποίο υποστηρίζουμε διαχρονικά την επανατοποθέτηση της βιομηχανίας στο επίκεντρο της αναπτυξιακής διαδικασίας είναι απλός: η βιομηχανία αποτελεί τον κατ’ εξοχήν τομέα της οικονομίας, που μπορεί να προσφέρει έναν διατηρήσιμο ρυθμό ανάπτυξης και να δημιουργεί νέες και σταθερές θέσεις εργασίας.
Στον ΣΒΕ θεωρούμε ότι μέσω της στοχευμένης εξειδίκευσης της «Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιομηχανία» μπορούμε να πετύχουμε τον στόχο της αύξησης της συμμετοχής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ στο 13% ως το 2028 και στο 15% ως το 2030. Θεωρούμε ότι για αυτό πρέπει άμεσα να επανεκκινήσει ο διάλογος για την αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας, αρχικά με την επανενεργοποίηση της «Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας» και ακολούθως με τις «Ομάδες Εργασίας», που θα εξειδικεύσουν τη νέα βιομηχανική πολιτική της χώρας μας.
Σήμερα έχουμε καταφέρει -και παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών- να αυξήσουμε τη συνεισφορά της μεταποίησης στο ΑΕΠ στο 10,2% (2023), από το 8,4% το 2014. Στο σημείο αυτό πρέπει να έχουμε στον νου μας ότι ο πραγματικός αντίκτυπος της βιομηχανίας στην οικονομία είναι σχεδόν ο διπλάσιος, λόγω του ισχυρού πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος – ειδικά σε θέματα επενδύσεων, απασχόλησης και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Εκτιμάται ότι κάθε ευρώ που επενδύεται στη μεταποίηση δημιουργεί δυόμιση φορές μεγαλύτερη αξία, ενώ για κάθε νέα θέση εργασίας που δημιουργείται στη μεταποίηση εκτιμάται ότι δημιουργούνται έως και τρεις νέες θέσεις σε δορυφορικές δραστηριότητες.
Φυσικά, για την περαιτέρω ανάπτυξη της βιομηχανίας στη χώρα είναι απαραίτητη η στήριξη των επιχειρήσεων. Η άμεση αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ, με στόχο την εκπαίδευση και την κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης και σημαντικών διοικητικών προσόντων που έχουν άμεση ανάγκη οι επιχειρήσεις της χώρας μας και, ειδικά, η βιομηχανία, αποτελεί βασική προτεραιότητα.
Επίσης, απαιτείται η συμπλήρωση των υποδομών στην περιφέρεια με καλά στελεχωμένα λιμάνια και ταχύτατη ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου. Οι στοχευμένες δράσεις βιομηχανικής πολιτικής που θα εισφέρουν θετικά στη μείωση του τεχνολογικού ελλείμματος για τη βιομηχανία, η βελτίωση των διατάξεων που συνιστούν το ρυθμιστικό περιβάλλον για τη μεταποιητική δραστηριότητα και η επίλυση του μεγάλου προβλήματος της απονομής δικαιοσύνης θα είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη της βιομηχανίας.
Σε τι τάξη μεγέθους αντιστοιχούν σήμερα οι επενδύσεις οι οποίες έχουν δρομολογηθεί αθροιστικά από το σύνολο του βιομηχανικού κλάδου στην Ελλάδα;
Η βιομηχανία είναι ο τομέας της οικονομίας που επενδύει περισσότερο. Το 2022 οι ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου της βιομηχανίας ανήλθαν σε 5,5 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ένα πέμπτο του συνολικού μεγέθους της χώρας. Μόνον ο δημόσιος τομέας συνολικά επένδυσε περισσότερο.
Επιπλέον, η βιομηχανία (και ειδικότερα η μεταποίηση) αποτελεί έναν από τους τομείς με σημαντική εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων. Το 2022 εκτιμάται ότι στη μεταποίηση εισέρρευσαν ξένα κεφάλαια ύψους 1,51 δισ. ευρώ, καλύπτοντας σχεδόν το 19% των συνολικών εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων στη χώρα. Πρέπει να τονίσω ότι από τα κεφάλαια αυτά περίπου 368 εκατ. ευρώ κατευθύνθηκαν στον κλάδο τροφίμων και ποτών. Ο τομέας αυτός, εκτός από κατεξοχήν δυναμικό κλάδο της ελληνικής μεταποίησης, αποτελεί έναν κλάδο με σημαντική παρουσία στην ελληνική περιφέρεια.
Τέλος, πρέπει να τονίσουμε το εξής στοιχείο: οι ξένες επενδύσεις που πραγματοποιούνται στον τομέα της μεταποίησης στη χώρα -κατά βάση- παραμένουν και δεν γίνονται για ευκαιριακούς λόγους. Η μεταποίηση, με συνολικό απόθεμα των άμεσων ξένων επενδύσεων το 2022 7,5 τρισ. ευρώ, αποτελεί τον τομέα με το υψηλότερο ποσό άμεσων ξένων επενδύσεων στη χώρα.
Με ποιες πρωτοβουλίες του ο ΣΒΕ στηρίζει σήμερα την ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας;
Κύριος στόχος του ΣΒΕ είναι να βοηθήσει στην πράξη τις ελληνικές βιομηχανίες να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις του σήμερα. Γι’ αυτό και οι ομάδες εργασίας του συνδέσμου μας προτείνουν και οργανώνουν ενημερωτικά workshops, όπως για το θέμα της πράσινης μετάβασης και για τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης – μία από τις βασικές προκλήσεις για τη βιομηχανία, η οποία θα καθορίσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών μας.
Το ίδιο ισχύει και για την ψηφιακή αναβάθμιση, η οποία πρέπει οπωσδήποτε να προχωρήσει σε όλους τους τομείς. Βέβαια, προχωράμε και σε άλλες πρωτοβουλίες, όπως η μελέτη για την εκπαίδευση και την κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού, την οποία σας ανέφερα ότι εκπονήσαμε με την Deloitte, που μπορούν να συμβάλουν άμεσα στην αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων που μας απασχολούν στην ελληνική βιομηχανία.
AΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ