Το 70% δαπάνησε υψηλότερα ποσά για πρακτικές ESG πέρυσι
Στρατηγική επιλογή φαίνεται να αποτελεί για τις ελληνικές επιχειρήσεις ο «πράσινος» μετασχηματισμός των επιχειρηματικών τους μοντέλων με βάση τα κριτήρια ESG, σύμφωνα με τη μελέτη για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη & ESG που δημοσιοποίησε πρόσφατα η ICAP CRIF.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 94% των επιχειρήσεων εκ του δείγματος, των 147 από τις 1.000 μεγαλύτερες σε μέγεθος επιχειρήσεις της χώρας που συμμετείχαν στην έρευνα, αναγνωρίζει τη σημαντικότητα της βιώσιμης ανάπτυξης και της εταιρικής υπευθυνότητας, χαρακτηρίζοντάς την «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντική. Την ίδια στιγμή περισσότερες από 7 στις 10 επιχειρήσεις δηλώνουν ότι δαπάνησαν υψηλότερα ποσά για την υλοποίηση πρακτικών ESG το 2023 σε σχέση με το 2022. Συγκεκριμένα, το 2023 το 71% των επιχειρήσεων αύξησε τις δαπάνες για ενέργειες ESG συγκριτικά µε το 2022 (το αντίστοιχο ποσοστό το 2022/21 ανήλθε σε 66%), το 23% τις διατήρησε στα ίδια επίπεδα, ενώ το υπόλοιπο 6% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι τις περιόρισε έναντι του προηγούμενου έτους.
Η συμπεριφορά των εταιριών σε όλους τους τομείς της οικονομίας είναι καίριας σημασίας για την επιτυχή μετάβαση της Ε.Ε. (πράσινη συμφωνία) σε μια κλιματικά ουδέτερη και πράσινη οικονομία και για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων των στόχων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον. Για τον επιχειρηματικό κόσμο αυτό μεταφράζεται:
στην ανάγκη εφαρμογής ολοκληρωμένων διαδικασιών μετριασμού των δυσμενών επιπτώσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον στις αλυσίδες αξίας τους,
στην ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στα συστήματα εταιρικής διακυβέρνησης και των συστημάτων διαχείρισης και
στη διαμόρφωση των επιχειρηματικών αποφάσεων όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κλίμα και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, καθώς και όσον αφορά την ανθεκτικότητα της εταιρίας μακροπρόθεσμα.
Η οδηγία για την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας (Corporate Sustainability Reporting Directive – CSRD), που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αφορά το οικονομικό έτος από 1/1/2024, επηρεάζει πληθώρα ελληνικών επιχειρήσεων, μεγάλων και μικρομεσαίων. Η ανάγκη άμεσης ανταπόκρισης στην κλιματική αλλαγή, οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις και η ενεργειακή κρίση κατέστησαν ακόμα πιο αναγκαίο και επιτακτικό για τις εταιρίες την αναπροσαρμογή της στρατηγικής τους. Η βιώσιμη ανάπτυξη και η υιοθέτηση των δράσεων ESG, ανεξάρτητα από το μέγεθος μιας επιχείρησης, επιφέρουν πολλαπλά οφέλη, σε περιβαλλοντικό, οικονομικό, εταιρικό και κοινωνικό επίπεδο. Η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων (95%) θεωρεί την ενίσχυση της εταιρικής εικόνας και τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και την ευρύτερη οικονομία (91%) ως τα κυριότερα οφέλη που αποκομίζουν από την υιοθέτηση δράσεων ESG.
Παρ’ όλα αυτά, οι εταιρίες πιστεύουν ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης των δράσεων ESG, αφού το 48% κρίνει ότι ο βαθμός διείσδυσης/εφαρμογής των σχετικών πρακτικών κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα. Μάλιστα, για πάνω από μία στις τρεις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα εκτιμάται ότι οι δράσεις ESG εφαρμόζονται σε μικρό ή ελάχιστο βαθμό (38%), ενώ το 13% του δείγματος, ποσοστό σημαντικά βελτιωμένο συγκριτικά με την έρευνα του 2023 (9%), θεωρεί ότι έχουν υιοθετηθεί σε πολύ ή πάρα πολύ μεγάλο βαθμό από τις εγχώριες επιχειρήσεις.
Το ποσοστό δαπάνης των εταιριών
Παρά τη σημασία που αποδίδουν στα λόγια, στην πράξη το… χέρι στην τσέπη δεν μπαίνει και τόσο βαθιά, καθώς σε σχέση με τα ποσά που δαπανούν οι επιχειρήσεις για δράσεις ESG προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των εταιριών (39%) δαπανά μέχρι 50.000 ευρώ και ακολουθεί ένα 26% που δαπανά από 50.000 έως 200.000 ευρώ. Το 11% των επιχειρήσεων δαπανά από 200.000 έως 500.000 ευρώ και το 10% από 500.000 έως 1 εκατ. ευρώ. Από 1 εκατ. έως 5 εκατ. ευρώ επένδυσε σε δράσεις ESG το 7% των εταιριών του δείγματος, ενώ πάνω από 5 εκατ. ευρώ μόλις το 8%.
Σχετικά με το ποια διεύθυνση/τμήμα είναι υπεύθυνη για τις δράσεις ESG, το 40% απάντησε ότι αποφασίζει ξεχωριστή διεύθυνση/τμήμα της εταιρίας, αρμόδιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη, γεγονός που καταδεικνύει την ολοένα και μεγαλύτερη σημασία που δίνεται από τις ελληνικές επιχειρήσεις. Η ίδια η διοίκηση της εταιρίας αναλαμβάνει τη διαχείριση των δράσεων ESG σε ποσοστό 31%, αποτυπώνοντας την άρρηκτη σύνδεση της βιώσιμης ανάπτυξης με την κεντρική στρατηγική των επιχειρήσεων. Ακολουθεί με μεγάλη διαφορά (6%) η διεύθυνση ανθρώπινου δυναμικού και έπεται η οικονομική διεύθυνση (3%). Σημαντικό ποσοστό συμμετοχής απέσπασε και η επιλογή άλλο (20%), που περιλαμβάνει κυρίως την από κοινού λήψη αποφάσεων από όλες τις διευθύνσεις μιας εταιρίας.
Αυξημένος προϋπολογισμός για περιβαλλοντικές δράσεις
Αναφορικά με την κατανομή του συνολικού προϋπολογισμού των εταιριών για δράσεις ESG στους τρεις βασικούς πυλώνες –περιβάλλον, κοινωνία και εταιρική διακυβέρνηση- οι δαπάνες για περιβαλλοντικές δράσεις κερδίζουν σταθερά μερίδιο τα τελευταία έτη, δεδομένης και της εντεινόμενης παγκόσμιας ανησυχίας και του δημόσιου διαλόγου για την κλιματική αλλαγή. Συγκεκριμένα, το 2023 κατευθύνθηκαν σε περιβαλλοντικές δράσεις το 41% των κονδυλίων, το 35% σε δράσεις που σχετίζονται με την κοινωνία και το 24% σε ενέργειες που αφορούν την εταιρική διακυβέρνηση.
Οσον αφορά τις περιβαλλοντικές δράσεις, το 83% των εταιριών του δείγματος έχει ως βασική προτεραιότητα την αποτελεσματική διαχείριση του χαρτιού και των στερεών αποβλήτων. Ακολουθούν με μικρή διαφορά (81%) η εφαρμογή εσωτερικών προγραμμάτων ανακύκλωσης, η υιοθέτηση συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης σύμφωνα με εθνικά/διεθνή πρότυπα στο 79% και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης του προσωπικού, επίσης, στο 79%. Αξιόλογο μερίδιο καταλαμβάνουν οι ενέργειες για την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων (69%) και η αξιολόγηση των ενεργειακών επιδόσεων σε σχέση με τους μακροπρόθεσμους στόχους για τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος (62%) Μικρότερα μερίδια καταλαμβάνουν η χρήση ενέργειας προερχόμενη από ΑΠΕ (53%) και η στελέχωση του εταιρικού στόλου με υβριδικά οχήματα φιλικά προς το περιβάλλον (44%). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες περιβαλλοντικές δράσεις ενίσχυσαν τα ποσοστά τους συγκριτικά με αντίστοιχη έρευνα προηγούμενης χρονιάς, γεγονός που καταδεικνύει την προσπάθεια των εταιριών να περιορίσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.
Σε σχέση με τον κοινωνικό πυλώνα των δράσεων ESG, το 91% των ερωτώμενων εταιριών δήλωσε ότι παρέχει ίσες ευκαιρίες προς όλους τους εργαζομένους σε μεγάλο βαθμό. Το 83% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι παρέχει δυνατότητες εκπαίδευσης ή βελτίωσης των δεξιοτήτων του προσωπικού, το 81% εστιάζει στην πρόσθετη ιατροφαρμακευτική του κάλυψη και το 80% στην ανταπόκριση σε έκτακτες καταστάσεις (καταστροφές από πυρκαγιές, φυσικά φαινόμενα κ.λπ.) Ακολουθούν, αποσπώντας αξιόλογα ποσοστά η κάθε επιλογή, οι πρόσθετες παροχές ή οικονομικές διευκολύνσεις (79%), οι δωρεές ή παροχές σε χρήμα ή αγαθά (73%), καθώς και η αξιολόγηση των επιδόσεων των εργαζομένων (71%). Πιο χαμηλά μερίδια απέσπασαν η υποστήριξη καλλιτεχνικών, αθλητικών, πολιτισμικών εκδηλώσεων (58%), ο εθελοντισμός των εργαζομένων και η συμμετοχή σε πρωτοβουλίες βιώσιμης ανάπτυξης, π.χ., αιμοδοσία, καθαρισμοί περιοχών, δενδροφύτευση κ.λπ. (53%) και οι δράσεις/πρωτοβουλίες για την ενίσχυση ΜΚΟ (43%).
Σε σχέση με τις δράσεις εταιρικής διακυβέρνησης, το 89% των εταιριών δήλωσε ότι εφαρμόζει δράσεις/πρωτοβουλίες με στόχο την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (π.χ. GDPR). Ιδιο ποσοστό εταιριών (89%) επέλεξε και τη συμμόρφωση με τις ισχύουσες πρακτικές επιχειρηματικής ηθικής. Την ενσωμάτωση των τεχνολογιών cloud για την αποθήκευση και τη χρήση δεδομένων εφαρμόζει το 81%. Ακολουθούν η μισθολογική ισότητα ανδρών και γυναικών (77%), η προώθηση της καινοτομίας (76%) και η συνεχής επικοινωνία και ο διάλογος με τα ενδιαφερόμενα μέλη (stakeholders κ.λπ.), με σκοπό τη βελτίωση της λειτουργίας της εταιρίας, των προϊόντων και των υπηρεσιών της, με θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία, στο περιβάλλον και την οικονομία (71%). Η συμμόρφωση με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο, διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και πρότυπα για τη βιώσιμη ανάπτυξη, υιοθετείται από το 64% των εταιριών του δείγματος. Αξιόλογο ποσοστό, και αυξημένο σε σχέση με την περσινή έρευνα, αποσπά και η εκπροσώπηση γυναικών στο Δ.Σ (63%), ενώ σχεδόν μία στις δύο επιχειρήσεις δήλωσε ότι χρησιμοποιεί κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια στις διαδικασίες επιλογής συνεργατών και προμηθευτών (51%).
Ποιοι θεωρούνται, τέλος, οι ανασταλτικοί παράγοντες για τις ελληνικές επιχειρήσεις στο να υλοποιήσουν δράσεις ESG; Διαχρονική τροχοπέδη αποτελεί η δαπάνη/κόστος για την εφαρμογή ενός προγράμματος βιώσιμης ανάπτυξης (15%) και ακολουθεί η έλλειψη κινήτρων προς τις επιχειρήσεις για την ανάληψη σχετικών δράσεων (13%). Η σχετική αποκλιμάκωση των τιμών της ενέργειας οδήγησε τις οικονομικές πιέσεις εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης στην τρίτη θέση, από τη δεύτερη που κατέλαβαν τα δύο προηγούμενα έτη, με ποσοστό 12%. Το ίδιο ποσοστό απέσπασαν η μη επαρκής γνώση και κατάρτιση της διοίκησης της εταιρίας σε θέματα βιωσιμότητας (ESG) και η έλλειψη εθνικού ρυθμιστικού πλαισίου. Επονται η ελλιπής ενημέρωση των πολιτών για την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης (11%), η δυσκολία μέτρησης της βιωσιμότητας (10%), η γραφειοκρατία (9%) και το μέγεθος της επιχείρησης (8%).
«Η βιώσιμη ανάπτυξη και η υιοθέτηση των δράσεων ESG, ανεξάρτητα από το μέγεθος μιας επιχείρησης, επιφέρουν πολλαπλά οφέλη σε περιβαλλοντικό, οικονομικό, εταιρικό και κοινωνικό επίπεδο. Η αξιολόγηση των εταιριών οφείλει να γίνεται όχι μόνο βάσει της οικονομικής τους επίδοσης, αλλά και του περιβαλλοντικού και κοινωνικού τους αντίκτυπου, παράλληλα με τη διακυβέρνησή τους. Προς την κατεύθυνση αυτή κρίνονται απαραίτητα η ενημέρωση του κοινωνικού συνόλου, η εκπαίδευση των στελεχών των επιχειρήσεων, η προσαρμογή στο νέο απαιτητικό θεσμικό πλαίσιο (υποβολή εκθέσεων ESG) και η παροχή κινήτρων από πλευράς της Πολιτείας που θα ενθαρρύνουν ολοένα και περισσότερες εταιρίες στην υιοθέτηση δράσεων ESG» δήλωσε σχετικά ο Νικήτας Κωνσταντέλλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ICAP CRIF.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ