Για παλιοσίδερα το τελευταίο κρουαζιερόπλοιο, που λειτούργησε με τα σήματά της.
Το χρυσό τετράφυλλο τριφύλλι στα μπλε φουγάρα της «Ηπειρωτικής» δεν έφερε… τύχη στον Ανδρέα Ποταμιάνο. Η ναυτιλιακή εταιρεία του «πατριάρχη» της κρουαζιέρας, η οποία μεσουράνησε στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, γράφει τον «επίλογο» της 77χρονης πορείας της. Όπως αποκαλύπτει δημοσίευμα της Lloyd’ s List, το τελευταίο κρουαζιερόπλοιο που λειτούργησε με τα σήματά της, το θρυλικό «Ερμής» του 1956, χάραξε νέα «ρότα» προς τις ακτές της Τουρκίας, εκεί όπου κόβονται για να πουληθούν ως παλιοσίδερα τα γερασμένα σκαριά.
Ένα αόρατο σχοινί «δένει» τη μοίρα του Ανδρέα Ποταμιάνου και άλλων τριών – τεσσάρων Ελλήνων εφοπλιστών, που είχαν το θλιβερό προνόμιο να διδάξουν στον κόσμο τη σημασία της κρουαζιέρας και τελικά οι εταιρείες τους αυτές σήμερα να μην υπάρχουν. Το πλοίο «Ερμής» αποτελούσε το τελευταίο προπύργιο της Epirotiki Lines, υπενθυμίζοντας στους παλιούς και διδάσκοντας στους νεότερους την ιστορία μιας ναυτιλιακής, η οποία πέτυχε περισσότερα από 40 big deals αγοράς και πώλησης πλοίων, ενώ υπήρξε και εξαιρετικά δραστήρια στις συναλλαγές μεταχειρισμένων σκαριών.
Οι καλές μνήμες τα τελευταία χρόνια ήταν λίγες. Η οικονομική κρίση, που έπληξε τον τομέα της κρουαζιέρας, η έλλειψη πολιτικής πρωτοβουλίας για τη στήριξή της, αλλά και ο αδυσώπητος ανταγωνισμός από ξένους κολοσσούς των θαλασσών, που έλαβαν περίοπτη θέση στα ελληνικά λιμάνια δεν άφησαν πολλά περιθώρια στον άλλοτε ισχυρό άντρα της Epirotiki Lines, οδηγώντας τον να βιώσει το «ναυάγιό» της και τα απόνερα, που αυτό προκάλεσε σε πολλές οικογένειες.
Προερχόμενος από μια ιστορική οικογένεια της ναυτιλίας και ενώ ύστερα από πολλές δεκαετίες σκληρής δουλειάς θα μπορούσε να αποτραβηχτεί, εκείνος συνέχιζε να δίνει καθημερινά δυναμικό «παρών» στο λιμάνι του Πειραιά, έχοντας μεταβάλλει από την πρώτη στιγμή της ενασχόλησής του με τις θαλάσσιες business, την αναγέννηση της κρουαζιέρας στον τόπο μας σε προσωπικό του στοίχημα. Ένα στοίχημα, το οποίο εν τέλει έχασε οριστικά πριν από λίγες μέρες, «βουλιάζοντας» κι εκείνο στις ακτές της γείτονος χώρας μαζί με το «Ερμής». Παλεύοντας πολλά χρόνια για την ελληνική κρουαζιέρα, ο επιχειρηματίας τώρα την… εγκαταλείπει μέσω της «Ηπειρωτικής», αλλά διατηρεί τη δραστηριοποίησή του στους υπόλοιπους ναυτιλιακούς τομείς. Συμμετέχει σε πολλές μικρότερες εταιρείες, ενώ μαζί με τον Λου Κολλάκη διατηρούν την Monarch Classic Cruises.
Δεύτερο πλήγμα
Η οριστική παύση της λειτουργίας του σκέλους της κρουαζιέρας αποτελεί το δεύτερο πλήγμα για τον Ανδρέα Ποταμιάνο. Το πρώτο ήταν, όταν ο ίδιος ως πολέμιος των «βίαιων» εξαγορών, υποχρεώθηκε να εξαγοραστεί έστω και για λίγο από την Carnival Cruises, πριν συγχωνευθεί με ανταγωνιστή του, για να δημιουργήσει την Royal Olympic Cruises, η οποία εξέπνευσε το 2004, χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων και της αυξημένης τουριστικής κίνησης στη χώρα μας.
Η «Ηπειρωτική» ακόμα και μετά το τελευταίο της «ναυάγιο» αποτελεί σημείο αναφοράς για τον κλάδο, όπως τόσες και τόσες δεκαετίες. Ο «μάγος» της κρουαζιέρας όμως, όπως έχουν χαρακτηρίσει πολλές φορές ναυτιλιακοί κύκλοι, τον Ανδρέα Ποταμιάνο φαίνεται πως έχασε τις μαγικές του ικανότητες.
Αυτές εξαντλήθηκαν όταν η κίνηση στα κρουαζιερόπλοια υφίστατο καθίζηση, οι ζημίες άρχισαν να αφήνουν έντονα τα «σημάδια» τους στους οικονομικούς ισολογισμούς της εταιρείας, ενώ η στρόφιγγα του δανεισμού από τα τραπεζικά ιδρύματα είχε κλείσει τον τελευταίο καιρό, θέτοντας πολύ αυστηρότερους όρους, σε σχέση με το παρελθόν για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Πολλοί στην ακτή Μιαούλη, κάνουν λόγο πως ίσως να μην είχε αποφευχθεί και ένα προσωπικό οικονομικό «ναυάγιο» της οικογένειας Ποταμιάνου, αν ο πατριάρχης της, διορατικός άνθρωπος πάντοτε, δεν είχε προνοήσει να επεκτείνει τις επενδύσεις του και στη στεριά, πατώντας γερά και σταθερά. Λίγοι για παράδειγμα γνωρίζουν πως διαθέτει συμμετοχές σε μια πληθώρα επιχειρήσεων, με σπουδαιότερη εκείνη στην αλυσίδα σούπερ μάρκετ Σκλαβενίτης.
Η φιλία του με τον αείμνηστο Σπύρο Σκλαβενίτη και με τα παιδιά του, η ραγδαία άνοδος της «Σκλαβενίτης» μέσα στο πέρασμα των χρόνων, αλλά και η επιμονή και της νέας γενιάς να μην υποκύπτει στον «πειρασμό» εξαγοράς από ξένες πολυεθνικές, αποτελώντας μια από τις λίγες κατεξοχήν ελληνικές επιχειρήσεις στο λιανεμπόριο τροφίμων, ήταν οι βασικοί λόγοι, που τον οδήγησαν στην απόφαση να δραστηριοποιηθεί εκεί.
Αν υπάρχει κάτι για το οποίο φημίζεται άλλωστε, είναι η ικανότητά του να συγκεντρώνει δίπλα του ανθρώπους με διαφορετικά ταλέντα και να δημιουργεί ισχυρές ομάδες.
Η Monarch Classic Cruises
Όταν ο Ανδρέας Ποταμιάνος αποφάσισε να συνεργαστεί με τον επιτυχημένο Έλληνα εφοπλιστή της ποντοπόρου ναυτιλίας, Λου Κολλάκη, είχε ως κύριο στόχο του να αναπτερώσει το ηθικό ενός κλάδου στον οποίο οι Έλληνες κυριάρχησαν επί δεκαετίες ολόκληρες για να βρεθούν τελικά εκτός αγορών.
Το δημιούργημα αυτής της συνεργασίας ήταν η Monarch Classic Cruises, η μόνη εταιρεία αμιγώς ελληνικών συμφερόντων, που έγινε ο «μονάρχης» της κρουαζιέρας προσφέροντας υψηλών προδιαγραφών υπηρεσίες, πιο φτηνές και από ένα απλό ταξίδι με πλοίο της ακτοπλοΐας. Αξιοποιώντας την 42χρονη εμπειρία του στη ναυτιλιακή βιομηχανία και την δύναμη συνεργασίας με τον Λου Κολλάκη, τα πλοία της Monarch Classic έγιναν κυρίαρχα στα νερά του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, με πλοία μικρών διαστάσεων και προσωπικό σέρβις. Κόντρα στο ρεύμα υιοθέτησαν μια φιλοσοφία, η οποία ήρθε σε αντιδιαστολή με τα τεράστια πλοία μεταφορικής δυνατότητας 3.000- 4.000 επιβατών, που έρχονται σε αντίθεση με το φυσικό περιβάλλον των μικρών νησιών του Αιγαίου και των αρχαιολογικών τόπων, που κατακλύζονται από τον μαζικό τουρισμό.
Πριν από μερικά χρόνια ο Ανδρέας Ποταμιάνος είχε επισκεφθεί προσωπικά τον πρόεδρο του ΟΛΠ και του είχε μιλήσει για την ευκαιρία που δημιουργείται αν ο ΟΛΠ επενδύσει στο λιμάνι Κουσάντασι- το κόστος ήταν περίπου 24 εκ. δολ. – για να έχει ο ίδιος τον έλεγχο αφού οι εταιρείες οι ελληνικές συμπεριελάμβαναν στα δρομολόγιά τους τα τουρκικά λιμάνια. Τίποτε όμως δεν έγινε, οπότε πρόλαβαν την επένδυση οι Αμερικανοί με αποτέλεσμα να καρπωθούν όλα τα οφέλη εκείνοι και η Ελλάδα ακόμη μια φορά, όπως σε τόσα και τόσα άλλα πράγματα να μένει πίσω, απλός θεατής των εξελίξεων.
Το «παράπονο» του άλλοτε κραταιού προέδρου της ΕΕΕΝ Πολλοί ναυτιλιακοί κύκλοι δεν μπορούν να καταλάβουν ακόμη πως η Epirotiki Lines έπεσε σε… ξέρα, ιδίως σε μια χώρα ιδανικό προορισμό για κρουαζιέρες και με βαριά βιομηχανία της τον τουρισμό. Αυτό που ξενίζει, είναι πώς ένας εφοπλιστής με το εκτόπισμα και την ισχυρή επιρροή του Ανδρέα Ποταμιάνου δεν μπορούσε να ανοίξει με ευκολία τις πόρτες των πολιτικών και των τραπεζιτών. Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Επιβατηγών Πλοίων επί 25 χρόνια περίπου προσπάθησε σκληρά να μην αφελληνιστεί ο ελληνικός χώρος, στάση για την οποία συνάντησε σοβαρές αντιδράσεις. Τόσο από συναδέλφους του στην Ένωση, οι οποίοι είχαν «γλυκαθεί» από το… φλερτ και το τίμημα που τους προσέφεραν ξένοι κολοσσοί για να τους εξαγοράσουν και να δραστηριοποιηθούν στα ελληνικά λιμάνια, όσο και από την επίσημη Πολιτεία.
Παρά το γεγονός ότι ήταν συνομιλητής και διατηρούσε στενές επαφές με πολλά πρόσωπα της πολιτικής ζωής του τόπου από όλα τα κόμματα, δεν βρήκε τη στήριξη που περίμενε από τους εκάστοτε υπουργούς της Εμπορικής Ναυτιλίας, αφήνοντας σιγά- σιγά να χάνεται το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ελληνικής ναυτιλίας και κρουαζιέρας. Από το 1974 ακόμη είχε προβλέψει πως «ενδεχομένως οι ξένες εταιρείες να προσπαθήσουν να κατακλύσουν τον ελλαδικό χώρο, με αποτέλεσμα οι Έλληνες να συρρικνωθούν και να υποβιβαστούν σε υπαλληλική σχέση».
Παρά το φόρτο εργασίας στις εταιρείες και στην ΕΕΕΝ, ο Ανδρέας Ποταμιάνος ασχολείται και πολλές κοινωνικές δράσεις. Πέρα από την ανεκτίμητη προσφορά του επί δεκαετίες ολόκληρες στον οργανισμό των Special Olympics, αλλά και στον Ερυθρό Σταυρό, στον οποίο η μητέρα του είναι μια θρυλική μορφή, ο κ. Ποταμιάνος έχει βάλει το δικό του λιθαράκι και στην σύσφιξη των ελληνοκινεζικών εμπορικών και οικονομικών σχέσεων από τη θέση του προέδρου του Συνδέσμου Ελληνοκινεζικής Φιλίας εδώ και μια 15ετία.
Της Εύης Κατσώλη
