Στην Αθήνα βρέθηκε ο Sir Στέλιος Χατζηιωάννου, ιδρυτής της easyjet, του Ομίλου easyGroup και του Ιδρύματος Stelios Philanthropic Foundation, για την επίσημη τελετή απονομής των βραβείων «Επιχειρηματικό Ξεκίνημα Χρονιάς 2016».
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, ο κ. Χατζηιωάννου αναφέρθηκε αναλυτικά στον ρόλο του Ιδρύματος Stelios Philanthropic Foundation και στους τομείς που δραστηριοποιείται, επισημαίνοντας ότι οι δράσεις θα συνεχιστούν, όσο οι άνθρωποι στην Ελλάδα έχουν ανάγκη.
Επίσης, ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να φέρει και στην Ελλάδα, μετά τη Βρετανία, τα σούπερ μάρκετ των φτωχών «easyfoodstore» αποκαλύπτοντας ότι βρίσκεται ήδη σε αναζήτηση του κατάλληλου χώρου όπου θα στεγάσει τη συγκεκριμένη επιχειρηματική δραστηριότητα. Θεωρεί, τέλος, ως επενδυτική ευκαιρία τα ακίνητα στην Ελλάδα, ένα εκ των οποίων απέκτησε πρόσφατα για την στέγαση του Stelios Philanthropic Foundation, στην οδό Ευριπίδου.
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Στέλιου Χατζηιωάννου
Εφέτος, για ένατη συνεχή χρονιά βραβεύσατε στην Ελλάδα οκτώ νέους επιχειρηματίες δίνοντας ως έπαθλο, συνολικά, το ποσό των 100.000 ευρώ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσό που έχει δοθεί στην ιστορία του Θεσμού. Πείτε μας ποιες αλλαγές έγιναν στη διαδικασία συμμετοχής των φετινών βραβείων;
Μέχρι πέρυσι δίναμε κάθε χρόνο το «Βραβείο Στέλιος Χατζηιωάννου Επιχειρηματικό Ξεκίνημα Χρονιάς» και 50.000 ευρώ σε έναν νέο επιχειρηματία, στο πλαίσιο της απονομής βραβείων επιχειρηματικότητας «ΚΟΥΡΟΣ» από την Λέσχη Επιχειρηματικότητας. Με τον θεσμό των βραβείων «ΚΟΥΡΟΣ» έχω μακρά ιστορία καθώς βραβεύτηκα και εγώ για το επιχειρηματικό μου ξεκίνημα το 1996-1997 και για τον λόγο αυτό αποφάσισα να βοηθήσω τον θεσμό που με ανέδειξε. Πέρυσι, στην όγδοη χρονιά είχαμε μόνο επτά αιτήσεις και συνειδητοποίησα ότι τα κριτήρια ήταν αυστηρά με βάση την ελληνική πραγματικότητα. Δεν υπήρχαν νέοι επιχειρηματίες που να έχουν πετύχει, μεταξύ άλλων, τριετή κερδοφορία και συγκεκριμένο αριθμό υπαλλήλων.
Ξανασκέφτηκα την ιδέα και επέλεξα να αλλάξω τα κριτήρια ώστε να βοηθήσω περισσότερους νέους επιχειρηματίες με μικρότερα ποσά. Ως αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής των κριτηρίων, εφέτος 67 νέοι επιχειρηματίες δήλωσαν συμμετοχή. Δεν είναι όλοι σε κερδοφορία αλλά προσπαθούν και τα πάνε καλά. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν νεοφυείς επιχειρήσεις που απασχολούν ένα ή δύο άτομα. Όμως εκεί δημιουργείται η πραγματική οικονομία και αυτοί οι άνθρωποι αύριο θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας για να προσλάβουν όσους σήμερα είναι άνεργοι. Φέτος βραβεύσαμε οκτώ νέους επιχειρηματίες και από 50.000 ευρώ δώσαμε ως χρηματικό έπαθλο 100.000 ευρώ, διπλασιάζοντας το συνολικό ποσό. Πιστεύω ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να βοηθήσεις στην Ελλάδα. Είναι θετικό το γεγονός ότι πολλοί νέοι διαλέγουν να κάνουν τη δική τους επιχείρηση αντί να είναι άνεργοι.
Πώς βλέπετε την ελληνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα της κρίσης και ποια εμπόδια πιστεύετε πως υπάρχουν;
Έχοντας γνωρίσει τους υποψήφιους για τα βραβεία «Στέλιος Χατζηιωάννου Επιχειρηματικό Ξεκίνημα Χρονιάς» είμαι ενθουσιασμένος. Υπάρχουν πολλά έξυπνα παιδιά, ηλικίας 30-40 ετών, που έχουν πετύχει εκπληκτικά πράγματα. Με μια επένδυση 20.000-30.000 ευρώ και χρήματα από φίλους και συγγενείς, έχουν φτιάξει μια επιχείρηση και βγάζουν κέρδη. Υπάρχουν πολύ καλές ιδέες, μοντέρνες ιδέες, εξαιρετικές.
Ακούω πολλούς να λένε ότι το κράτος δεν βοηθάει. Ωστόσο το κράτος δεν είναι επιχειρηματίας και δεν πρέπει να μπαίνει σε επιχειρήσεις. Πρέπει να οργανώνει τους κανόνες, να φροντίζει να υπάρχει «δίκαιο παιχνίδι» στην αγορά, αλλά όχι να επενδύει σε νέες επιχειρήσεις. Κανένας από τους υποψηφίους δεν μου ανέφερε το κράτος.
Πάντως η πολιτεία οφείλει να απλοποιήσει τις διαδικασίες και τους κανονισμούς και να διευκολύνει τη φορολογία των επιχειρήσεων.
Πως βλέπετε την Ελλάδα ως πόλο έλξης επενδύσεων;
Αν με ρωτούσατε αν θα έκανα εγώ επενδύσεις στην Ελλάδα σας λέω ότι εγώ αποφεύγω το ελληνικό Δημόσιο και ότι έχει σχέση με αυτό. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή ευκαιρία επενδύσεων είναι τα ακίνητα. Εγώ το έκανα ήδη και αγόρασα το ακίνητο στην οδό Ευριπίδου, στο οποίο στεγάζεται το φιλανθρωπικό ίδρυμα, Stelios Philanthropic Foundation. Εάν στο μέλλον οι συνθήκες βελτιωθούν και το ενοικιάσω, θα είναι σίγουρα μια καλή επένδυση.
Τώρα, αν θα έλεγα σε κάποιον ξένο να έρθει στην Ελλάδα να επενδύσει, είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα αλλάζουν τους κανόνες συνέχεια, άρα δύσκολη συμβουλή να πεις σε κάποιον να έρθει στην Ελλάδα να επενδύσει.
Ακόμα και οι Έλληνες πάνε καλύτερα στο εξωτερικό. Είμαστε ένας επιχειρηματικός λαός ο οποίος τα καταφέρνει με αξιώσεις μακριά από την ελληνική πραγματικότητα.
Τι σας έχει διδάξει η διαδρομή σας στον χώρο της επιχειρηματικότητας;
Πάντα ευχαριστώ τον πατέρα μου που με βοήθησε γιατί χωρίς αυτόν δεν θα είχα ιδρύσει στα 28 μου την easyjet, η οποία σήμερα έχει αυτό το μέγεθος. Αλλά ήμουν και τυχερός που βρέθηκα στην κατάλληλη θέση την κατάλληλη εποχή.
Πιστεύω ότι για τους επιχειρηματίες είναι σημαντική η διασπορά επενδύσεων. Θα συμβούλευα κάποιον: «Διασπορά των επενδύσεων με διαφορετικά ρίσκα. Μην επενδύεις όλα σου τα λεφτά σε ένα στοίχημα. Μην δανείζεσαι μεγάλα χρηματικά ποσά για να τα επενδύσεις σε μια δουλειά».
Με την easyjet κάνατε την επανάσταση στις αερομεταφορές χαμηλού κόστους. Πώς βλέπετε την εταιρεία σήμερα;
Η εταιρεία easyjet είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο και εγώ έχω σχέση διττή με την επιχείρηση. Έχω περίπου το 1/3 των μετοχών σαν οικογένεια αλλά στην προσωπική μου εταιρεία έχω διατηρήσει την ιδιοκτησία της επωνυμίας. Άρα, η δουλειά μου σήμερα είναι το «brand management». Ασχολούμαι δηλαδή με το να δημιουργώ εταιρικές επωνυμίες (Brands). Κύρια ενασχόλησή μου είναι να διαχειρίζομαι και να ενοικιάζω αυτές τις επωνυμίες.
Η μεγαλύτερη είναι η easyjet από την οποία παίρνω ένα καλό εισόδημα. Ωστόσο, η εταιρεία είναι υπό την απειλή του brexit. Ο μέσος μέτοχος στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου προβληματίζεται εάν η easyjet, θα μπορεί να συνεχίσεις τις χαμηλού κόστους πτήσεις σε προορισμούς όπως για παράδειγμα Παρίσι και Αθήνα. Το brexit δεν έχει γίνει ακόμα ούτε ξέρουμε αν θα γίνει και σίγουρα υπάρχουν λύσεις. Είμαστε σε μια φάση που οι μετοχές είναι φτηνές και αποτελούν καλή αγορά.
Όσον αφορά στην αγορά των αερομεταφορών είναι σίγουρα πολύ ανταγωνιστική, αλλά δουλειά μιας επιχείρησης είναι να χειρίζεται καλά τον ανταγωνισμό και αυτό ξέρει να κάνει η easyjet.
Τα «σούπερ μάρκετ των φτωχών» easyfoodstore υπάρχει σκέψη να τα φέρετε στην Ελλάδα;
Τα easyfoodstore λειτουργούν στο Λονδίνο και σκέφτομαι να φέρω το συγκεκριμένο brand στην Ελλάδα. Βλέποντας την ανάγκη αυτών των ανθρώπων εκτιμώ, ότι αν έχεις 100 προϊόντα όλα μακράς διαρκείας σε μια τιμή 35-40 λεπτά σίγουρα θα έχει μεγάλη ανταπόκριση. Το έχω σκεφτεί…Easyfoodstore στην Ελλάδα.
Προσπαθώ να αποφασίσω αν θα το έκανα στο κέντρο ή στον Κηφισό σε μια περιοχή με μεγάλους δρόμους και πάρκινγκ. Ωστόσο, πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμο. Στο κέντρο η τροφοδοσία γίνεται πολύ δύσκολα και δημιουργούνται προβλήματα. Το μέλλον θα δείξει.
Ποιος είναι ο ρόλος του Ιδρύματος Stelios Philanthropic Foundation και σε ποιους τομείς δραστηριοποιείται;
Όταν ξεκίνησε η κρίση στην Κύπρο, πριν από τρία χρόνια, είχα την επιθυμία να βοηθήσω και στο άλλο άκρο κοινωνικού φάσματος, εκτός από αυτό της επιχειρηματικότητας.
Ξεκίνησα δειλά στην Κύπρο. Ανοίξαμε τις πόρτες σε ειδικά κέντρα διανομής μοιράζοντας σάντουιτς με χαλούμι σε ανθρώπους που είχαν ανάγκη και φτάσαμε σήμερα να έχουμε πέντε σημεία.
‘Ηθελα να δοκιμάσω τη δράση αυτή στην Αθήνα. Το πρώτο σημείο διανομής άνοιξε στον Κεραμικό και μέσα σε μερικούς μήνες φτάσαμε να έχουμε 800-1.000 άτομα την ημέρα. Συνειδητοποίησα ότι υπάρχει πρόβλημα μεγάλο στην Ελλάδα.
Την Δευτέρα (31/10/2016) η προσέλευση στο κτίριο της Ευριπίδου, όπου γίνεται διανομή σνακ σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη, Έλληνες και ξένους, ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Δεν έχουμε δει 2.000 άτομα να στέκονται στην ουρά 25 λεπτά για να πάρουν τέσσερα σνακ ο καθένας. Το φαγητό που δίνουμε διαφέρει από σημείο σε σημείο καθώς προσπαθούμε να είμαστε όσο πιο αποτελεσματικοί γίνεται στη διαχείριση του κόστους για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε όσο πιο πολλούς μπορούμε. Το σύστημα αυτό είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να βοηθήσεις έναν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων με μια πολύ μικρή δωρεά. Συνολικά μέσω του προγράμματος «Φαγητό από Καρδιάς» δίνουμε 20.000-25.000 σνακς την ημέρα.
Στην Κύπρο έχουμε δει τη βελτίωση της οικονομίας και τα νούμερα των ανθρώπων που έρχονται στα κέντρα διανομής συνεχώς πέφτουν. Στην Αθήνα το ποσοστό αυξάνεται συνεχώς.
Αν αυτός ο δρόμος είναι βαρόμετρο για το τι συμβαίνει στην Αθήνα σήμερα, το σίγουρο είναι ότι η κατάσταση χειροτερεύει. Βλέπεις Έλληνες και μετανάστες να περιμένουν υπομονετικά στην ουρά. Έχουμε σημεία στον Πειραιά, στον Άλιμο, στον Κεραμεικό. Κάθε ένα είναι διαφορετικό. Εδώ έχει σίγουρα πολύ περισσότερους μετανάστες.
Είναι πολύ δύσκολο, η πολιτεία να χειριστεί ένα τόσο δύσκολο θέμα με τους μετανάστες. Είναι όλοι άνθρωποι. Η δράση του ιδρύματος θα συνεχιστεί διανέμοντας πάντα κάτι τυποποιημένο που να μπορεί να συντηρηθεί χωρίς ψυγείο και για μεγάλο διάστημα.
Εδώ είμαι να βοηθήσω, δεν είμαι υπέρ του να κάνεις πυροτέχνημα και να φύγεις, τα βραβεία συμπληρώνουν εννέα χρόνια, δίνω υποτροφίες σε φοιτητές και μαθητές, το «Φαγητό από Καρδιάς» επεκτείνεται. Συνεχώς. Όλοι έχουμε υποχρέωση να βοηθήσουμε.
Είναι λυπηρό που τόσοι άνθρωποι έρχονται για το «Φαγητό από Καρδιάς», αλλά ευχάριστο που τους δίνεις βοήθεια. Θα ήθελα όμως μια μέρα να το κλείσουμε. Θα ήταν εκπληκτικό μια μέρα να ανοίξουμε τις πόρτες και να μην έρθει κανένας. Πάντα υπάρχει ανάγκη σε μια μεγαλούπολη σαν την Αθήνα αλλά θέλω να δω τα νούμερα να πέφτουν όπως γίνεται και στην Κύπρο. Η Λευκωσία, στο ανάλογο σημείο, έχει 250 άτομα την ημέρα.
