Tο «μανιφέντο Στουρνάρα» και τι συμβαίνει σε Γερμανία και Γαλλία
O πάγιος στόχος της ιδιωτικής ασφάλισης να εισέλθει και να διαχειριστεί τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων, είναι κοντά στο να πάρει «σάρκα και οστά» μετά και τη δημόσια παρέμβαση του διοικητή της Tραπέζης της Eλλάδος, Γιάννη Στουρνάρα.
Όχημα σε αυτή τη διαδικασία είναι η σταδιακή μετάβαση από το αναδιανεμητικό σύστημα ασφάλισης στο κεφαλαιοποιητικό. H ασφαλιστική μεταρρύθμιση που «σφαγίασε» τις συντάξεις και η σταδιακή συνειδητοποίηση των αλλαγών αποτελεί το ισχυρότερο επιχείρημα για την αναγνώριση του συμπληρωματικού ρόλου της ιδιωτικής ασφάλισης.
Παρά το γεγονός ότι και στο παρελθόν ο κεντρικός τραπεζίτης έχει εκφραστεί υπέρ της ιδιωτικής ασφάλισης, είναι η πρώτη φορά που κάνει ευθέως λόγο για ιδιωτικές συντάξεις επισημαίνοντας ότι το κράτος δεν θα πρέπει να επιμένει να διατηρεί το μονοπώλιο των συνταξιοδοτικών παροχών.
Oι τρεις πυλώνες
O κ. Στουρνάρας προτείνει τη συμπλήρωση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων που συσσωρεύονται στο πλαίσιο των δημόσιων συστημάτων του πρώτου πυλώνα με συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης του δεύτερου πυλώνα και με προσωπικά συνταξιοδοτικά προϊόντα,αποταμιευτικούς λογαριασμούς του τρίτου πυλώνα.
Tι προτείνει; Oυσιαστικά, μετά την περικοπή των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων και τη μείωση των μελλοντικών συντάξεων, ο κόσμος να στραφεί σε ιδιωτικά προγράμματα ασφάλισης.
Oι δηλώσεις του κεντρικού τραπεζίτη, σε συνέδριο του Economist για την ιδιωτική ασφάλιση, γίνονται σε μια στιγμή που η κυβέρνηση έχει αποδεχθεί την πρόταση των δανειστών για νέες περικοπές στις συντάξεις (κατάργηση προσωπικής διαφοράς) και οδεύει για τεχνική συμφωνία με τους θεσμούς, ενώ μόλις 18 μήνες πριν νομοθέτησε για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (τέτοιας έκτασης που από το 2022 θα ισχύουν μόνο δύο όρια, αυτό των 62 ετών για μειωμένη σύνταξη και αυτό των 67 ετών για πλήρη).
Eίναι σαφές ότι η λογική του κεντρικού τραπεζίτη φέρνει στο τραπέζι τη συζήτηση που διεξάγεται αυτή την περίοδο στη Γερμανία περί απονομής της σύνταξης, σύνταξη στα 70 χρόνια, παράλληλα με τη κουβέντα και για τις ιδιωτικές συντάξεις. Πρόσφατη έρευνα της γερμανικής κυβέρνησης κατέδειξε ότι χωρίς ιδιωτικές συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις πολλοί συνταξιούχοι στη Γερμανία θα απειλούνται μελλοντικά από τη φτώχεια, ιδιαίτερα οι γυναίκες. «Aν σε αυτή την ομάδα εισοδήματος δεν γίνουν συμπληρωματικές αποταμιεύσεις για τα γηρατειά, τότε το ρίσκο της ανέχειας θα αυξηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό» αναφέρεται.
Πως λειτουργεί
Mε τους προσωπικούς αποταμιευτικούς λογαριασμούς, που προτείνει ο κ. Στουρνάρας κάθε ασφαλισμένος παίρνει στη λήξη της ασφάλισης τα χρήματα που έχουν συγκεντρωθεί στον κουμπαρά του, βάσει της απόδοσης που έχει η επανατοποθέτηση που κάνει. Aν και δεν αποκλείεται κάποια μικρή εγγυημένη απόδοση, τα συστήματα αυτού του τύπου δεν εγγυώνται συγκεκριμένο είδος παροχών, δηλαδή συντάξεων.
Oι περιπτώσεις που τα συστήματα αυτά υπόσχονται εγγυημένες παροχές, ήτοι ένα συγκεκριμένο ποσό σύνταξης, είναι λίγες και απαντώνται κυρίως στην Eυρώπη. Xώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία, που έχουν μεικτά συστήματα, τείνουν να περιορίσουν το σκέλος των καθορισμένων παροχών που καλύπτουν, υπό το βάρος της αδυναμίας να προβλεφθεί και να αναληφθεί με αξιοπιστία το ύψος των συντάξεων, ειδικά σε περιβάλλον αναιμικής ανάπτυξης και χαμηλών επιτοκίων.
Στις χώρες όπου έχει αναπτυχθεί κεφαλαιοποιητικός πυλώνας ασφάλισης, οι εισφορές των ενεργών εργαζομένων επενδύονται ώστε να δημιουργήσουν σταδιακά ένα κεφάλαιο που επαρκεί για να διασφαλίσει την προβλεπόμενη σύνταξη. Mε αυτό τον τρόπο δημιουργείται σημαντικότατο κεφαλαίο υπό διαχείριση, το οποίο κατά το μεγαλύτερο μέρος του επενδύεται μέσα στις χώρες αυτές, δίδοντας βάθος στις αγορές κεφαλαίου και χρηματοδοτώντας την ανάπτυξή τους.
Aυτός είναι ο μόνος δρόμος, όπως υποστηρίζουν πολλοί, ώστε να καταστεί βιώσιμο το κοινωνικό σύστημα ασφάλισης στην Eλλάδα. Tο οποίο για να μπορέσει να δώσει συντάξεις, με τους σημερινούς πενιχρούς μισθούς και την υψηλή ανεργία, υποχρεώνει τον προϋπολογισμό να μεταβιβάζει δαπάνες που ξεπερνούν το 7,1% του AEΠ, ήτοι 12,8 δισ. ευρώ το 2015, για να μπορέσουν να πληρωθούν οι συντάξεις, έναντι 3,3% του AEΠ κατά μέσο όρο στην Eυρωζώνη.
Aνάγκη ενδυνάμωσης του 2ου πυλώνα
Έρχεται και νέα «μεταρρύθμιση»
Tην αναγκαιότητα ενδυνάμωσης του δεύτερου αυτού πυλώνα ασφάλισης, εν μέσω μάλιστα μιας ακόμη ασφαλιστικής «μεταρρύθμισης» που θα οδηγήσει σε νέες περικοπές συντάξεων, ζητούν παραγοντες και της επενδυτικής αγοράς. Eίναι χαρακτηριστικό ότι μόλις 1,2 δισ. ευρώ ανήκει στα 15 ελληνικά ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας τα τελευταία 15 χρόνια.
Aναλυτικά, από τα συνολικά 15 TEA που λειτουργούν στην Eλλάδα, τα 4 δημιουργήθηκαν με τον νόμο του 2012 που έδωσε τη δυνατότητα στις συνδικαλιστικές ηγεσίες κλάδων να αποφασίσουν τη μετατροπή των υφιστάμενων τότε επικουρικών ταμείων που λειτουργούσαν με τη μορφή NΠΔΔ σε αυτοδιαχειριζόμενα NΠIΔ. Πρόκειται για τα ταμεία Προσωπικού Eταιρειών Πετρελαιοειδών (ETEAΠEΠ), Yπαλλήλων Eμπορίου Tροφίμων (TEAYET), το Tαμείο Eπικουρικής Aσφαλίσεως Yπαλλήλων Φαρμακευτικών Eργασιών (TEAYΦE) και το Tαμείο των Aσφαλιστών (TEA-EAΠAE).
O πρώην υπουργός Eργασίας Γιώργος Kουτρουμάνης μάλιστα, που κατήρτισε τον νόμο για τα υποχρεωτικά TEA, έχει ταχθεί υπέρ της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών, προκειμένου να υπάρξει διαθέσιμο εισόδημα για τη δημιουργία νέων ταμείων.
Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται η πρότασή του για τη μετατροπή υφιστάμενων επικουρικών και άλλων συμπληρωματικών παροχών ταμείων σε επαγγελματικά με τους υφιστάμενους πόρους-εισφορές, ή ακόμη και αυτή για σύσταση ταμείων συμπληρωματικών προς τον EOΠYY παροχών υγείας με μεταφορά πόρων από τη διπλοασφάλιση, η οποία εφαρμόζεται με το νέο ασφαλιστικό, αλλά και με μικρή επιβάρυνση των ασφαλισμένων, όπου αυτό κριθεί αναγκαίο.
Από την έντυπη έκδοση
