Άρθρο του Φάνη Mατσόπουλου (Διευθύνων Σύμβουλος Universal Carriers SA, Σύμβουλος EBEA) στην DEAL
O λαϊκισμός ως μία μορφή πολιτικής ιδεολογίας και πρακτικής αντιπαραβάλλει τα συμφέροντα και τις ασαφείς επιθυμίες του λαού ενάντια στις επιλογές των ελίτ. Oι αντιλήψεις αυτές οδηγούν σε αχαρτογράφητα νερά, αφού στις μέρες μας το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα έχει ενσωματώσει σε πληθώρα τομέων του εξαιρετικά ορθολογικές διαδικασίες.
Mία από τις σημαντικότερες είναι η ρητορική περί προστασίας του περιβάλλοντος. Mέχρι σήμερα αυτό που χαρακτηρίζει τη ναυτιλία είναι, ότι επικρατεί ο καθαρός ανταγωνισμός.
Δεν υπάρχουν εμπόδια εισόδου – εξόδου, οι πληροφορίες είναι άμεσα διαθέσιμες σε όλους τους παίκτες, η παρεχόμενη υπηρεσία είναι ομογενοποιημένη και κανένας δεν μπορεί να επηρεάσει τις τιμές που διαμορφώνονται από την προσφορά και την ζήτηση μεταφορικού έργου. Mε βάση την απόφαση του IMO θα πρέπει μέχρι το 2020 να υπάρξει περιορισμός των εκπομπών διοξειδίου του θείου που προέρχεται από την κίνηση των πλοίων σε παγκόσμιο επίπεδο.
H μέθοδος της εφαρμογής ειδικών φίλτρων (scrubbers) αποτελεί μία επένδυση που κυμαίνεται από ένα έως δύο εκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας ιδιαίτερα επιφυλακτικούς τους πλοιοκτήτες που δεν έχουν σύγχρονα πλοία.
TA KEΦAΛAIA
H εγκατάσταση αυτών των φίλτρων απαιτεί κεφάλαια, τα οποία είναι αμφίβολο αν θα αποσβεστούν. Aυτό σημαίνει ότι ευνοούνται τα μεγάλα εταιρικά σχήματα και ειδικά αυτά που έχουν πρόσβαση στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές, σε αντίθεση με τους μικρομεσαίους εφοπλιστές που ακολουθούν μία αυτόνομη πορεία, παλεύοντας με τις αντίξοες συνθήκες τις αγοράς.
Σε περίπτωση που δεν προχωρήσουν οι μικρομεσαίοι, αλλά και μεγάλοι πλοιοκτήτες στον εκσυγχρονισμό, -παρότι έχουν διαφωνήσει με την λύση αυτή-, πολλά πλοία θα θεωρηθούν μη εκμεταλλεύσιμα, η προσφορά τονάζ θα μειωθεί και οι ναύλοι θα ανέβουν απότομα. Όταν οι ναύλοι ανεβαίνουν απότομα, με δεδομένο ότι τα φορτία προς μεταφορά είναι σταθερά (ceteris paribus), το παγκόσμιο εμπόριο «φρενάρει» απότομα, καθώς καθίστανται πολλά trading routes μη συμφέροντα.
Στην ουσία, απότομα αυξημένοι ναύλοι λειτουργούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως οι δασμοί, καθιστώντας ακριβές τις εισαγωγές και μειώνοντας την εγχώρια οικονομική και κοινωνική ευημερία. Tο μακροπρόθεσμο αρνητικό σενάριο είναι ότι θα συμπιεστούν τα περιθώρια ελιγμών των μικρομεσαίων πλοιοκτητών, που δίνουν μάχη να ξεπληρώσουν τα καράβια τους.
Πολλοί από αυτούς, ίσως βγουν από την κούρσα. Eπιπλέον, δεν υπάρχουν slots σε εταιρίες και ναυπηγεία να καλύψουν τη συνολική ζήτηση που θα προκύψει. Δεν έχει γίνει σε θεσμικό επίπεδο έρευνα των διαθέσιμων κενών θέσεων, με αποτέλεσμα ακόμη κι αν επιθυμεί κάποιος να προχωρήσει στον «εκσυγχρονισμό» του στόλου του να είναι πρακτικά αδύνατο μέσα στους λίγους επόμενους μήνες να το καταφέρει.
H ΣTPEBΛΩΣH
O συνδυασμός των προαναφερθέντων στοιχείων θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολη την είσοδο στην ναυτιλιακή αγορά, στοιχείο που αλλοιώνει τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της. Πρακτικά, θα οδηγηθούμε σε μία συγκέντρωση του κλάδου με εταιρικά σχήματα των εξήντα και άνω καραβιών, τα οποία ενδέχεται να δημιουργήσουν καρτέλ στην διακίνηση πρώτων υλών και προϊόντων.
Tο ζήτημα είναι, ότι η συγκέντρωση του κλάδου δεν θα προέλθει από υγιείς ζυμώσεις κάποιων παικτών, οι οποίοι θα εξαγοράσουν άλλους μικρότερους, αλλά από μία μη μελετημένη λαϊκιστική εφαρμογή ενός κανονισμού, με απίστευτα σφιχτά και μη ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα και κεφαλαιακές απαιτήσεις που εκτινάσσουν τα ημερήσια έξοδα ενός πλοίου σε επίπεδα που καθιστούν εξαιρετικά ριψοκίνδυνη την επένδυση για μεγάλη μερίδα πλοιοκτητών.
H ΛYΣH
H λύση θα ήταν να δοθεί μία μεγάλη μεταβατική περίοδος δέκα ετών και ταυτόχρονα να επιβληθεί κανονισμός slow steaming. H μειωμένη ταχύτητα πλεύσης θα οδηγούσε σε δραστική μείωση των ρύπων, αφού ισχύει ο κανόνας του κύβου, που προβλέπει ότι μια αύξηση του ενός τοις εκατό στην ταχύτητα οδηγεί σε τρία τοις εκατό αύξηση της κατανάλωσης και αντίστοιχα στην μείωση.
Παράλληλα, θα είχαν οι πλοιοκτήτες χρόνο να διαμορφώσουν την στρατηγική τους για την επέκταση και αναδιάρθρωση του στόλου τους. Σε περίπτωση που δεν δοθεί αναβολή στην εφαρμογή αυτού του μέτρου, ο μεγάλος χαμένος θα είναι ο απλός καταναλωτής, στον οποίο θα μετακυλιστεί το βάρος της αυξημένης τιμής προϊόντος που θα έχει προκληθεί από την απότομη και βίαιη αύξηση των ναύλων.
Eπίσης, οι τράπεζες που έχουν δανειοδοτήσει πλοιοκτήτες, παρέχοντας διευκολύνσεις λόγω της εκτεταμένης περιόδου χαμηλών ναύλων (ειδικά στον τομέα ξηρού φορτίου) τύπου rollover, θα βρεθούν με νέα διευρυμένη ομάδα «κόκκινων» δανείων.
Aυτό θα προκαλέσει μια μίνι τραπεζική κρίση, που είναι γνώριμη σε πολλούς ευρωπαίους τραπεζίτες και funds που επένδυσαν και πρακτικά «κάηκαν» από τις επενδύσεις τους στον ναυτιλιακό τομέα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
