Η επικείμενη αποχώρηση της Βρετανίας από τους κόλπους της Ε.Ε. δημιουργεί νέα δεδομένα στις εμπορικές συναλλαγές των ελληνικών επιχειρήσεων με την αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου.
Με το σενάριο της άτακτης εξόδου να κερδίζει έδαφος, η ελληνική επιχειρηματική κοινότητα και η ελληνική κυβέρνηση προτάσσουν την ανάγκη σωστής ενημέρωσης και προετοιμασίας ώστε να ελαχιστοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι επιπτώσεις της στις ελληνικές επιχειρήσεις και στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας.
Όπως υπογραμμίζει ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθήνας Κωνσταντίνος Μίχαλος μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, «δυστυχώς, οι τελευταίες εξελίξεις στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά την κατάληψη της πρωθυπουργίας από τον Μπόρις Τζόνσον, δείχνουν μια άνευ συμφωνίας αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι δηλώσεις του νέου Βρετανού πρωθυπουργού κάνουν το σενάριο μιας άτακτης εξόδου όλο και πιο πιθανό».
Σύμφωνα με τον κ. Μίχαλο, η προοπτική αυτή ήδη δημιουργεί συνθήκες ακραίας αβεβαιότητας, καθώς οι συνέπειες θα είναι ανυπολόγιστες για τη βρετανική οικονομία, για τους πολίτες και για τις επιχειρήσεις της χώρας, αλλά και για τους οικονομικούς της εταίρους.
«Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας είναι γνωστό ότι η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο συνδέονται με στενούς οικονομικούς, εμπορικούς, αλλά και ανθρώπινους δεσμούς. Στο απευκταίο – αλλά υπαρκτό – σενάριο της μη επίτευξης συμφωνίας οι σχέσεις αυτές θα δοκιμαστούν» τονίζει.
Όπως εξηγεί, το Ηνωμένο Βασίλειο θα περιέλθει σε καθεστώς τρίτης χώρας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς το διμερές εμπόριο να διέπεται από κάποια διμερή εμπορική συμφωνία. Η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων θα πάψει και οι εμπορικές συναλλαγές θα διέπονται από τους γενικούς κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. «Όλα αυτά συνεπάγονται την επιβολή εθνικών δασμών και πρόσθετων τελωνειακών ή εισαγωγικών διατυπώσεων. Μεγάλη σημασία για την πορεία των εμπορικών σχέσεων Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου – και ιδιαίτερα για τις ελληνικές εξαγωγές – θα έχει η συγκεκριμένη εμπορική πολιτική που θα επιλέξει η χώρα, μετά την έξοδο. Αν ακολουθήσει, με άλλα λόγια, μια προστατευτική ή πιο ανοιχτή εμπορική πολιτική και – βεβαίως – αν η πολιτική αυτή θα προσαρμόζεται επιλεκτικά ανά τομέα. Τα εργαλεία πολιτικής που μπορούν να αξιοποιηθούν είναι αρκετά και περιλαμβάνουν από την επιβολή δασμών και ποσοστώσεων, μέχρι επιδοτήσεις, διμερείς και πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες» διευκρινίζει, προσθέτοντας πως «το μόνο βέβαιο, είναι ότι αυτή τη στιγμή κινούνται όλοι σε αχαρτογράφητα νερά».
Σύμφωνα με τον κ. Μίχαλο, η επιχειρηματική κοινότητα επιδιώκει να ελαχιστοποιηθούν όσο αυτό είναι δυνατόν οι επιπτώσεις μιας άτακτης εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου για τις ελληνικές επιχειρήσεις, για την εξωστρέφεια και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. «Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί αφενός μέσω της σωστής ενημέρωσης και προετοιμασίας των ελληνικών επιχειρήσεων, απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο. Αφετέρου, με αποτελεσματική κινητοποίηση σε επίπεδο πολιτικής και οικονομικής διπλωματίες, ώστε να διασφαλιστούν οι καλύτεροι δυνατοί όροι για τη συνέχιση των εμπορικών σχέσεων των δύο χωρών, την επόμενη ημέρα» τονίζει.
Από την πλευρά της η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων Χριστίνα Σακελλαρίδη επισημαίνει πως «αναμφίβολα η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στις εμπορικές συναλλαγές των ελληνικών επιχειρήσεων με την αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου».
«Ανεξάρτητα εάν το Brexit υλοποιηθεί με ένα τακτικό ή άτακτο τρόπο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρξουν συνέπειες για τις ελληνικές εξαγωγές» δηλώνει, προσθέτοντας ότι η μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας προκύπτει από τη διατάραξη της νομισματικής ισοτιμίας και την ισχυροποίηση του Κοινού Ευρωπαϊκού Νομίσματος έναντι του βρετανικού νομίσματος, της στερλίνας.
Όπως εξηγεί, σε μια τέτοια περίπτωση, τα ελληνικά προϊόντα που σήμερα εξάγονται στην Γηραιά Αλβιώνα θα καταστούν αυτόματα πιο ακριβά, χάνοντας σε ανταγωνιστικότητα. Την ίδια ώρα, οι εισαγωγές βρετανικών προϊόντων στην Ελλάδα θα καταστούν φθηνότερες και μοιραία θα αυξηθούν, πιέζοντας το εμπορικό έλλειμμα σε μια εποχή που παρατηρείται ανησυχητική άνοδός του.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την πρόεδρο του ΠΣΕ ενδεχόμενως να υπάρξει πλήγμα και στον ελληνικό τουρισμό, διότι τα ελληνικά πακετά διακοπών θα καταστούν και αυτό αυτόματα πιο ακριβά για τους Βρετανούς τουρίστες.
Ο κ. Σακελλαρίδη διαβεβαιώνει πως «ο ΠΣΕ παρακολουθεί τις εξελίξεις και τη συζήτηση γύρω από το Brexit και παραμένει σε εγρήγορση, προκειμένου να βοηθήσει όσο μπορε ί στην προσπάθεια των Ελλήνων εξαγωγέων».
Σταθερά ανοδική η πορεία των ελληνικών εξαγωγών προς το Ηνωμένο Βασίλειο
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία,από τότε που ξεκίνησε η συζήτηση περί Brexit, δεν φαίνεται να υπάρχει αρνητική επίπτωση στο εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών. Όλα αυτά τα χρόνια, το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει στην πρώτη 10άδα των κυριότερων πελατών ελληνικών προϊόντων, το 2018 ήταν στην 8η θέση.
Την πενταετία 2014 – 2018 σημειώνεται μια σταθερή ανοδική ετήσια πορεία των εξαγωγών της Ελλάδας προς το Ηνωμένο Βασίλειο, που σωρευτικά σε αυτή την περίοδο καταγράφει αύξηση 5,4%.
Ως προς τις εισαγωγές, το 2018 ήταν στη 13η θέση στη λίστα των χωρών από όπου εισάγει προϊόντα η χώρα μας. Την πενταετία 2014 – 2018 σημειώνεται σωρευτικά άνοδος κατά 2,1%, δηλαδή μικρότερη από την αύξηση των εξαγωγών. Αυτό έχει ως συνέπεια, το διμερές εμπορικό ισοζύγιο να έχει φτάσει σχεδόν στο μισό το 2018 (-106 εκατ. ευρώ), συγκρινόμενο με το 2014 (-227 εκατ. ευρώ).
Αξίζει να αναφερθεί, ότι την αναφερόμενη πενταετία, έχει αυξηθεί σημαντικά το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών ως προς τα πετρελαιοειδή – καύσιμα, που αποτελούν πλέον το 2018 το 18% (από 6,2%) των ελληνικών εξαγωγών προς το Ηνωμένο Βασίλειο και το 13,4% (από 4,6%) των εισαγωγών προς τη χώρα μας.
Το μεγαλύτερο ποσοστό (σχεδόν 49%) των εξαγωγών της Ελλάδας – αν και μειωμένο – προς το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να είναι τα βιομηχανικά προϊόντα (κυρίως φάρμακα, σωλήνες, ηλεκτρικοί αγωγοί, χημικά, φύλλα αλουμινίου κ.α.). Σχεδόν 31% των εξαγωγών είναι αγροτικά προϊόντα (κυρίως γαλακτοκομικά, λαχανικά, φρούτα κ.α.)
Οι εισαγωγές από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την Ελλάδα, είναι σε ποσοστό της τάξης του 70% – 75% βιομηχανικά προϊόντα (οχήματα, φάρμακα και λοιπά χημικά, ελαστικά αυτοκινήτων, προϊόντα χαλκού, προϊόντα τυπογραφίας κ.α.). Σε ποσοστό 10,5% (από σχεδόν 15% το 2014) είναι οι εισαγωγές τροφίμων και ποτών (κυρίως ουίσκι και παρασκευασμένα τρόφιμα).
Σε πρόσφατη ομιλία του ο κ. Μίχαλος είχε αναφέρει πως σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2017, το Ηνωμένο Βασίλειο καταλαμβάνει την 11η θέση μεταξύ των εμπορικών εταίρων της Ελλάδος και την 8η μεταξύ των πελατών της χώρας μας. Ο όγκος του διμερούς εμπορίου αγαθών ανήλθε σε 2,3 δισ. ευρώ, με τις ελληνικές εξαγωγές να ανέρχονται σε 1,12 δισ. ευρώ και τις εισαγωγές σε 1,18 δισ. ευρώ.
Ως προς το εμπόριο υπηρεσιών, το ισοζύγιο είναι ξεκάθαρα πλεονασματικό για τη χώρα μας. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, οι ελληνικές εξαγωγές υπηρεσιών, με αιχμή τους κλάδους του τουρισμού και της ναυτιλίας ανέρχονται σε 3,9 δισ. ευρώ.
Επομένως, η υποτίμηση της αγγλικής λίρας έναντι του ευρώ που εκτιμάται ότι θα συντελεστεί λόγω του Brexit θα κάνει ακριβότερα τα ελληνικά προϊόντα για τους Βρετανούς, κάτι που σε συνδυασμό με τη μείωση της αγοραστικής τους δύναμης, θα έχει συνέπειες για τις ελληνικές εξαγωγές.
Ιδιαίτερα στον τουρισμό εκτιμάται ότι θα υπάρξει μείωση του αριθμού των τουριστών προς την Ελλάδα. Η σημασία της βρετανικής αγοράς είναι καίρια για τον ελληνικό τουρισμό δεδομένου του μεγάλου μεγέθους της (2,4 εκατ. επισκέπτες / 2 δισ. ευρώ έσοδα το 2015). Επίσης, προβλήματα αναμένεται να υπάρξουν στις τράπεζες λόγω της μείωσης της αξίας του χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών από τοποθετήσεις σε βρετανικές τράπεζες.
Μ. Βαρβιτσιώτης: Εντατικοποίηση της προετοιμασίας της Ελλάδας
Σε μήνυμα του ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτιώτης υπογραμμίζει «η ενδεχόμενη έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την E.E., με όποιον τρόπο και αν γίνει (με ή χωρίς συμφωνία αποχώρησης), θα αλλάξει τη φυσιογνωμία και την λειτουργία της Ένωσης και θα έχει σημαντικές συνέπειες για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις, τις οικονομίες και τις διοικήσεις των κρατών-μελών της».
«Mία διαδικασία αποχώρησης που θα καταλήξει σε έξοδο χωρίς συμφωνία σίγουρα δεν αποτελεί ενδεδειγμένη λύση. Για τον λόγο αυτό, η Ελλάδα και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. υποστηρίζουν ανεπιφύλακτα την Συμφωνία Αποχώρησης, που συμφωνήθηκε τον Νοέμβριο του 2018, μεταξύ της Ε.Ε. και της βρετανικής κυβέρνησης (και αναμένει τώρα την έγκριση του Βρετανικού κοινοβουλίου), ως μόνη λύση για μία ομαλή και οργανωμένη έξοδο» τονίζει. Σημειώνει ωστόσο ότι «λόγω των ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων και εν όψει της νέας προθεσμίας εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου στις 31 Οκτωβρίου 2019, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι εθνικές κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής κυβέρνησης, εντατικοποιούν, ημέρα με την ημέρα, τις προσπάθειες προετοιμασίας τους για κάθε ενδεχόμενο και σενάριο αποχώρησης».
«Ευθύς μόλις ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος και για το Brexit, έθεσα δύο βασικές προτεραιότητες: (α) την εντατικοποίηση της προετοιμασίας της Ελλάδας, ώστε να διασφαλίσουμε τα συμφέροντα της χώρας μας και να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις του Brexit στους Έλληνες πολίτες και στην οικονομία και ασφάλεια μας και (β) την ουσιαστική ενίσχυση της διμερούς μας σχέσης με το Ηνωμένο Βασίλειο σε όλους τους τομείς, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι, την επόμενη ημέρα, το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει στρατηγικός σύμμαχος και εταίρος της Ελλάδας» αναφέρει ο κ. Βαρβιτσιώτης.
Στο πλαίσιο αυτό, η ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών για το Brexit απευθύνεται σε όλους τους ενδιαφερομένους, πολίτες και φορείς (κρατικές υπηρεσίες, επιχειρήσεις, οικονομικούς και επενδυτικούς παράγοντες κ.ά.), με στόχο να εξηγήσει με απλό και κατανοητό τρόπο τι είναι το Brexit, αλλά και να κινητοποιήσει τους οικονομικούς, τουριστικούς, επιχειρηματικούς και επενδυτικούς φορείς της χώρας μας, ιδίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, σε συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές αρχές, για να συνεχίσουν τις συναλλαγές τους με το Ηνωμένο Βασίλειο χωρίς προβλήματα και καθυστερήσεις
Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών οι επιχειρηματίες μπορούν επίσης να αναζητούν απαντήσεις στις απορίες τους και να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα ενός ενδεχόμενου Brexit.