Ο CO-FOUNDER/PARTNER ΤΟΥ VENTURE FRIENDS CAPITAL, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΗ “DEAL”
Θέμα χρόνου να εμφανιστούν startups με αξία άνω του 1 δισ. ευρώ, πολλές οι εταιρίες με μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης
Το deal του Instashop δημιούργησε ένα άϋλο κεφάλαιο εμπιστοσύνης
Η «χρυσή πεντάδα» των νεοφυών επιχειρήσεων
Κριτήριο επιτυχίας δεν είναι μόνο η χρηματοδότηση
Υπάρχουν διαθέσιμα επενδυτικά κεφάλαια, που θα ενισχύσουμε και εμείς
Το προηγούμενο διάστημα, ο συνιδρυτής και partner του VentureFriends Capital, Απόστολος Αποστολάκης, βρέθηκε -μαζί με τον έτερο co-founder και partner, Γιώργο Δημόπουλο στο επίκεντρο της επικαιρότητας. Ήταν αυτός που είχε εντοπίσει τη startup Instashop και «ποντάρει» επάνω σε αυτή. Μετά από το «deal του αιώνα», την εξαγορά της Instashop από τον κολοσσό Delivery Hero έναντι 360 εκατ. δολαρίων, «άνοιξε η όρεξη». Η ελληνική startup σκηνή γίνεται ολοένα και πιο ελκυστική για επενδύσεις με επιχειρήσεις από το εξωτερικό να εμφανίζουν μεγάλο ενδιαφέρον για τις εγχώριες νεοφυείς επιχειρήσεις. Έχει μέλλον, λοιπόν, αυτή η σκηνή στη χώρα μας;
Πέντε χρόνια τώρα, η Venture Friends Capital αυτό κάνει στο οικοσύστημα νεοφυούς επιχειρηματικότητας και, στόχος είναι να μεγαλώσει το αποτύπωμα που έχει δημιουργήσει στην Eλλάδα, αλλά και διεθνώς, μέσα από τις επενδύσεις της ως σήμερα. Μιλώντας στη “Deal”, ο Απόστολος Αποστολάκης, περιγράφει το όραμά του, το «κυνήγι» για το ελληνικό Unicorn, δηλαδή την πρώτη startup του 1 δισεκατομμυρίου και δίνει τη δική του πρόβλεψη για τα next big things των ελληνικών startups.
Θα μπορούσε το deal του Instashop να λειτουργήσει ως snowball και για άλλα παρόμοια; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να συμβεί κάτι τέτοιο;
Αδιαμφισβήτητα, το μεγαλύτερο όφελος που μπορούμε ως χώρα να αποκομίσουμε από το παράδειγμα της Ιnstashop είναι η έμπνευση ενός ικανού αριθμού φιλόδοξων startuppers, οι οποίοι έχουν ένα ακόμη σημείο αναφοράς ενός επιτυχημένου συμπατριώτη τους στον χώρο της νεοφυούς τεχνολογικής επιχειρηματικότητας. Η εξέλιξη αυτή σίγουρα θα δώσει περαιτέρω ώθηση στον χώρο με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα ευρύτερα οφέλη που θα δρέψει η Ελλάδα.
Η σημαντικότερη επιτυχία, η μεγάλη εικόνα που δεν λαμβάνει την απαραίτητη δημοσιότητα που θα έπρεπε κατά την γνώμη μου, είναι το άυλο κεφάλαιο εμπιστοσύνης – trust capital – που παράγεται. Οι ελληνικές startups θα προσελκύσουν νέους επενδυτές αλλά και αγοραστές στο μέλλον, ενώ νέοι επίδοξοι επιχειρηματίες θα δραστηριοποιηθούν τροφοδοτώντας έναν αέναο κύκλο δημιουργίας αξίας. Τα οφέλη της δημιουργίας ενός αυτό-τροφοδοτούμενου οικοσυστήματος δημιουργίας πλούτου, θα είναι πολύ πιο μαζικά και μακρόπνοα, και θα φέρνουν σταθερά εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Οι πετυχημένοι
Θα μπορούσατε να ονομάσετε μια «χρυσή πεντάδα» startups που έχουν τα εχέγγυα, τα φόντα να έχουν την «τύχη» του Instashop;
Είναι αρκετά και σίγουρα θα αδικήσω κάποια εάν επιχειρήσω να τα βάλω σε μια λίστα, διότι χρειάζεται χρόνος για να ωριμάσει μια εταιρία και να φανεί αν μπορεί να ανταγωνιστεί σε διεθνές επίπεδο και να δημιουργήσει σημαντική αξία. Ενδεικτικά μπορώ αναφέρω μερικές εταιρίες που υποστηρίζουμε και οι οποίες έχουν φτάσει σε ένα κρίσιμο μέγεθος από άποψη ομάδας και εσόδων, έχουν παρουσία και πρόσβαση σε μια μεγάλη αγορά και έχουν και προσβασή σε ικανή χρηματοδότηση. Πέρα από τη Blueground, εταιρίες που σήμερα φαίνεται να έχουν τις προποθέσεις αυτές είναι σίγουρα η Spotawheel, ή Plum, η Accusonus , η flexcar, ενώ υπάρχουν και αρκετές άλλες που είναι κοντά να φτάσουν σε αυτό το επίπεδο.
Πρόσφατα λέγαμε πως στην Ελλάδα υπάρχει το potential για unicorn start up. Πόσο κοντά βλέπετε πως είναι η πιθανότητα για μια startup αξίας 1 δισ. ευρώ;
Τη στιγμή που άλλες χώρες όπως η Σουηδία ή το Ισραήλ με ανάλογο πληθυσμό και δυνατότητες το έχουν καταφέρει, δεν υπάρχει λόγος να μην θεωρούμε ότι μπορεί να το καταφέρει και η Ελλάδα. Η νοοτροπία μας αλλάζει και τα πρώτα πετυχημένα παραδείγματα τεχνολογικών εταιριών δίνουν έμπνευση και αποδεικνύουν ότι όλα είναι εφικτά.
Το ελληνικό οικοσύστημα μεγαλώνει και μαζί του μεγαλώνει και ο αριθμός ικανών ιδρυτών με όραμα, δημιουργικότητα, καινοτόμες ιδέες και τον απαραίτητο ενθουσιασμό και πάθος. Βελτιώνεται παράλληλα ο αριθμός καταρτισμένων ατόμων που έχουν πάρει εμπειρία από δυνατές εταιρίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό και οι οποίοι έχουν τη διάθεση, και το ταλέντο να στελεχώσουν την επόμενη γενιά νεοφυών επιχειρήσεων. Υπάρχουν διαθέσιμα επενδυτικά κεφάλαια που και εμείς θα ενισχύσουμε τώρα που θα σηκώσουμε με το τρίτο VentureFriends. Επομένως, θα έλεγα πως είναι απλά θέμα χρόνου η ανάδειξη ενός ελληνικού Μονόκερου.
Προσωπικά πιστεύω ότι η Blueground, η οποία ξεκίνησε δυναμικά και προσαρμόστηκε με επιτυχία στην κρίση αποδεικνύοντας ηγετικά χαρακτηριστικά, θα είναι μια από τις εταιρίες που τα επόμενα 2-3 χρόνια θα φτάσει στο επίπεδο του unicorn.
Σήμερα, πόσες startup εταιρίες έχουμε με αξίες άνω των 200 εκατ. ευρώ; Και πόσες θεωρείτε ότι μπορούμε να έχουμε στο τέλος του 2021;
O αριθμός των εταιριών που σήμερα έχουν αξία πάνω από 200 εκατ. ευρώ είναι μικρός, ειδικά αν αφαιρέσουμε εταιρίες όπως το e-food ή το Beat που έχουν εξαγοραστεί. Σίγουρα έχουμε το Blueground, τη Workable, το Skroutz, την Epignosis, την Persado και ίσως και άλλες που δε γνωρίζω, διότι η αποτίμηση έχει να κάνει με τον τελευταίο γύρο χρηματοδότησης. Μπορεί μια εταιρία να έχει φτάσει το μέγεθος αυτό, αλλά να μην έχει γίνει ένας νέος γύρος χρηματοδότησης ώστε να αποτυπώσει την αξία.
Όμως, το σημαντικό είναι πως υπάρχουν πολλές ελληνικές startup εταιρίες με σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης, που θα φτάσουν στο επίπεδο αυτό τα επόμενα χρόνια.
Στόχος μας θα πρέπει να είναι η δημιουργία ενός οικοσυστήματος αέναης ανάπτυξης, το οποίο θα βελτιώνεται συνεχώς με την πάροδο του χρόνου με στόχο την στροφή όλο και περισσότερων νέων στην τεχνολογία και στην επιχειρηματικότητα. Ένα οικοσύστημα χρειάζεται και μεσαίου μεγέθους εταιρίες, αρκεί να είναι εξωστρεφείς και άρα να δημιουργούν υπεραξία και απασχόληση για τη χώρα μας.
Έχοντας μια εμπειρία αρκετών ετών στο οικοσύστημα των startups, δώστε μας μερικά παραδείγματα επιτυχημένης πορείας.
Υπάρχουν αρκετά πετυχημένα startups που δεν είναι τόσο γνωστά είτε επειδή δεν επεδίωξαν τη δημοσιότητα είτε επειδή δε σήκωσαν χρήματα. Υπάρχουν σημαντικές εταιρίες όπως η Epignosis, το Marinetraffic ή το doctoranytime που έχουν σημαντικά έσοδα από διεθνείς αγορές και δεν έχουν ακουστεί τόσο. Αυτό δείχνει ότι το κριτήριο επιτυχίας δεν είναι μόνο η χρηματοδότηση. Πολλές εταιρίες εργάζονται σταθερά και πετυχαίνουν πολλά χωρίς να ακούγονται.
ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΤΥΓΧΑΝΕΙ ΤΟ 95% ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ
«Πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία»
Υπάρχει πιθανότητα lagging στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος των startups και των εταιριών αυτών καθεαυτών λόγω του κορωνοϊού; Ποιο είναι το disruption που έφερε η πανδημία;
Ο ρόλος που έχει παίξει η πανδημία σε ό,τι αφορά την εξέλιξη του οικοσυστήματος των startups και των εταιριών στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, είναι καταλυτικός. Η λεγόμενη κοινωνική απόσταση επιτάχυνε την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στην καθημερινότητα των καταναλωτών σε ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων, ενώ έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ενός νέου κοινού, συνήθως μεγαλύτερου ηλικιακά, το οποίο δεν ήταν διατεθειμένο για διάφορους λόγους να πειραματιστεί και να υιοθετήσει εφαρμογές διαδικτυακού τύπου. Έτσι, καθώς αυξάνεται η ζήτηση, εξοικειώνοντας ταυτόχρονα το κοινό με διάφορες εφαρμογές και μυώντας νέα κοινά σε έναν πιο σύγχρονο τρόπο παροχής υπηρεσιών, η ανάπτυξη των startups θα γνωρίσει συνεχή ανοδική και δυναμική πορεία.
Τι θεωρείτε πως έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία και τι θεωρείτε πως πρέπει να αλλάξει στο οικοσύστημα των startups (στην Ελλάδα πάντα) ώστε να επιτευχθεί περαιτέρω ανάπτυξη;
Xρειάζεται μια αλλαγή νοοτροπίας σε μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Xρειάζεται καταρχήν να ενισχυθεί η επιχειρηματικότητα και να μας χαρακτηρίζει μεγαλύτερη εργατικότητα, φιλοδοξία και διεθνής στόχευση. Επίσης, προκειμένου να επιτευχθεί περαιτέρω ανάπτυξη, σημαντικό ρόλο πιστεύω πως έχει να παίξει η διεθνής προβολή και ανάδειξη της χώρας μας ως ενός περιφερειακού κέντρου νεοφυούς επιχειρηματικότητας χρησιμοποιώντας ως μέρη του αφηγήματος, τόσο τα τελευταία case studies επιτυχημένων πωλήσεων εταιριών ελληνικών συμφερόντων σε εταιρίες του εξωτερικού, όσο και η επιλογή της Ελλάδας από την Microsoft για την δημιουργία data centers. Χρειαζόμαστε δηλαδή, μια εξωστρεφή επικοινωνιακή εκστρατεία με στόχο η χώρα μας να γίνει πόλος έλξης επενδυτικών κεφαλαίων προς ελληνικές startups.
Είναι εφικτό να μας δώσετε κάποια στοιχεία ως προς το πώς λειτουργεί η χρηματοδότηση στις startups; Δηλαδή ποιες τράπεζες χρηματοδοτούν, σε τι ποσοστό και σε τι ποσοστό και με ποιες προϋποθέσεις τα funds.
Στην Ελλάδα υπάρχει ένα κενό χρηματοδότησης «σπόρου» (seed funding) και αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης της VF. Από την άλλη δεν υπάρχει τράπεζα στον κόσμο που θα δανειοδοτήσει έναν επίδοξο επιχειρηματία βάσει ενός απλού business plan και μόνο. Υπάρχουν άλλες πηγές χρηματοδότησης, όπως κυβερνητικά αναπτυξιακά προγράμματα και κοινοτικά κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία στοχεύουν τον χώρο αυτό. Αυτές οι κινήσεις είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Τα venture capitals όμως, έχουν την εξειδίκευση, υπομονή και τεχνογνωσία να επενδύσουν σε πρωτοεμφανιζόμενους επιχειρηματίες βασιζόμενα στην ομάδα πίσω από την εταιρία, στην ικανότητα υλοποίησης και ανάπτυξης της ιδέας τους και στις στρατηγικές διείσδυσης των αγορών.
Ας μιλήσουμε για τη «σκοτεινή πλευρά». Ποιο είναι το ποσοστό των startups που αποτυγχάνουν και ποιοι οι λόγοι;
Σύμφωνα με διεθνή στοιχεία, πάνω από το 95% των tech startups καταλήγει σε αποτυχία. Αυτό είναι κάτι το απολύτως φυσιολογικό, εάν λάβουμε υπόψη μας το προφίλ των ιδρυτών τους, οι οποίοι είναι κατά συντριπτική πλειοψηφία νέοι, και επομένως στερούμενοι εμπειρίας. Αλλά και εκεί όπου η έλλειψη εμπειρίας του ιδρυτή δεν παίζει ρόλο στην αποτυχία, άλλοι αστάθμητοι παράγοντες όπως ασυμφωνία χαρακτήρων μεταξύ συνιδρυτών, κακές επιλογές στη διαδικασία στελέχωσης της ομάδας, αστοχία στην διοχέτευση διαθέσιμων κεφαλαίων, υπεραισιοδοξία στην έκβαση του εγχειρήματος, προσπάθεια ταχείας ανάπτυξης χωρίς το απαραίτητο υπόβαθρο είναι κάποιοι μόνο από τους λόγους.
Συνήθως πάντως, ο πιο συνηθισμένος λόγος αποτυχίας είναι ότι η αγορά δεν χρειάζεται το προϊόν που χτίζει η ομάδα. Γιαυτό και λέμε στις ομάδες ότι όσο νωρίτερα βγει ένα minimum viable product (MVP) το οποίο θα τεσταριστεί στην αγορά, τόσο καλύτερα ώστε να καταλάβουμε νωρίς αν υπάρχει ανταπόκριση.
Έρχεται νέο fund ύψους 80 εκατ. Ευρώ
Στο τέλος του 2020, η επένδυση του δεύτερου fund του Venture Friends, ολοκληρώνεται και έρχεται νέο fund, ύψους 80 εκατομμυρίων ευρώ,το οποίο θα ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2021. Μέχρι τον Μάιο του 2020, το Venture Friends έχει επενδύσει συνολικά 164 εκατ. ευρώ σε 32 startups, που έχει υποστηρίξει το Venture Friends μέσα από δύο funds, VF1 & VF2, εκ των οποίων τα 46,6 εκατ. ευρώ προέρχονται από τους VentureFriends και τα υπόλοιπα από μεγάλα διεθνή funds, όπως τα Westcap, FoundersFund, Kaszek Ventures, YCombinator, αλλά και σημαντικούς ιδιώτες επενδυτές.
Οι 20 από τις 32 startups έχουν βάση την Ελλάδα ενώ οι 15 από αυτές έχουν αναπτυχθεί σε νέες γεωγραφικές αγορές καταφέρνοντας συνολικά για τις εταιρίες του VentureFriends το 87% των εσόδων να έρχεται από πελάτες εκτός Ελλάδας. Σήμερα, στις εταιρίες που έχει υποστηρίξει το VentureFriends απασχολούνται 1102 άτομα με τα 555 να είναι βασισμένα στην Ελλάδα.
«Τι είδαμε» στο InstaShop
Μέχρι να φτάσουμε στο, πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα, deal του Instashop, είχε προηγηθεί μια πορεία. Εσείς, ως Venture Friends, τι «είδατε» πριν επενδύσετε στη συγκεκριμένη startup και πώς την καθοδηγήσατε ως το σημερινό αποτέλεσμα;
Το deal του InstaShop είναι πρωτοφανές μιας και αποτελεί ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα, αλλά ήρθε σαν επακόλουθο μιας εκπληκτικής πορείας της εταιρίας. Η InstaShop δε χρειάστηκε σημαντική υποστήριξη και κεφάλαια, αφού η ομάδα κατάφερε να δημιουργήσει μια μεγάλη, γρήγορα αναπτυσσόμενη, και κερδοφόρα startup εταιρία μέσα σε μόλις πέντε χρόνια, με συνολική επένδυση ύψους μόλις 7 εκ. δολαρίων.
Επενδύσαμε στο Instashop από το ξεκίνημα της εταιρίας το 2015, χωρίς κανένα ενδοιασμό διότι πληρούσε και με το παραπάνω τα βασικά στοιχεία που κοιτάμε σε μια επένδυση. Καταρχήν ψάχνουμε για ένα startup που θέλει να δώσει μια ξεκάθαρη λύση σε ένα απτό και σημαντικό από άποψη μεγέθους πρόβλημα.
Το Instashop θα έλυνε το πρόβλημα της άμεσης και εύκολης παραγγελίας για είδη super market στην αγορά των Hνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Μέσης Ανατολής. Ο ανταγωνισμός τη δεδομένη χρονική στιγμή ήταν περιορισμένος οπότε το startup απαντούσε ικανοποιητικά στο κριτήριο μια ξεκάθαρης λύσης σε ένα πρόβλημα με μεγάλη αγορά.
Το πιο σημαντικό στοιχείο όμως που κοιτάμε σε μια επένδυση είναι η ομάδα όσον αφορά στο χαρακτήρα, αλλά και στις ικανότητές τους. Πέρα από τη σχετική γνώση και εμπειρία σε τεχνολογία, marketing ή business, είναι σημαντικό να διακρίνουμε πρακτικότητα, ταχύτητα στη σκέψη και υλοποίηση, ικανότητα έμπνευσης και δημιουργίας ομάδας, αλλά και δυνατό και θετικό χαρακτήρα. Οι ιδρυτές του Instashop είχαν τα παραπάνω και χαρακτηρίζονταν από έναν πηγαίο ενθουσιασμό και θετική διάθεση αντιμετώπισης όλων των δυσκολιών. Σε ένα startup θα υπάρξουν προβλήματα και το πόσο δυνατός είναι ο χαρακτήρας των ιδρυτών θα κρίνει αν το startup θα ξεπεράσει τις δυσκολίες και θα προχωρήσει.
Τέλος, είναι σημαντική και η χημεία μας με τους ιδρυτές που θα υποστηρίξουμε. Μια επένδυση σε startup για εμάς ξεκινάει μια μακροχρόνια σχέση, στην οποία θέλουμε να αισθανθούμε ισότιμοι partners με τους ιδρυτές. Διαφωνίες θα υπάρχουν κατά καιρούς, αλλά θα πρέπει να αντιμετωπίζονται και να λύνονται με κατανόηση και σεβασμό και στις 2 πλευρές.
Όταν αποφασίσουμε να επενδύσουμε σε μια ομάδα και να γίνουμε partners, το VentureFriends θα δώσει αξία όχι μόνο μέσα από τα κεφάλαια και τη θετική, founder friendly προσέγγισή μας, αλλά και μέσα από την εμπειρία και το δίκτυό μας. Έχοντας υπάρξει καταρχήν ιδρυτές και στη συνέχεια επενδυτές για πάνω από 10 χρόνια έχουμε αποκομίσει πλούσια εμπειρία τόσο στα operations όσο και στη διαδικασία fundraising ή πώλησης εταιριών. Ειδικά στο χώρο του b2c μέσα από το e-shop.gr, το e-food.gr το doctoranytime και το Beat είχαμε μάθει πάρα πολλά, τα οποία ήταν και απολύτως συναφή με το marketplace business model του Instashop. Με αυτόν τον τρόπο μοιραστήκαμε best practices και κερδήθηκε χρόνος.
Παράλληλα, έχοντας υποστηρίξει δεκάδες χρηματοδοτικούς γύρους για εταιρίες που είμαστε μέτοχοι και παίζοντας είχαμε ενεργό ρόλο και στην πώληση των e-food.gr, Beat, Addespresso και Instashop σε μεγάλους διεθνείς παίκτες, μπορούσαμε να μεταφέρουμε τη σχετική μας εμπειρία στις συζητήσεις για χρηματοδότηση ή στις συζητήσεις για την εξαγορά της εταιρίας.
Πέρα από την μεταφορά της εμπειρίας μας υπάρχει και ένα δίκτυο ανθρώπων που έχουμε συνεργαστεί και μπορούμε να προτείνουμε είτε σαν συμβούλους είτε σαν αποτελεσματικούς εργαζόμενους που θα συνεισφέρουν στην εταιρία.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
