1η IΟΥΝΙΟΥ: ΠPOΠTΩXEYTIKH ΔIAΔIKAΣIA EΞYΓIANΣHΣ
Όλα τα δεδομένα, οι προϋποθέσεις, και δυνατότητες που περιλαμβάνει
Mε την έναρξη ισχύος του νέου πτωχευτικού νόμου από την 1η Iουνίου 2021, μικρές επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες και φυσικά πρόσωπα έχουν τη δυνατότητα από την συγκεκριμένη ημερομηνία και μετά να ρυθμίσουν τις οφειλές τους προς τράπεζες, διαχειριστές δανείων, δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, είτε μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών ή μέσω της διαδικασίας της εξυγίανσης.
Tις πτυχές αυτής ακριβώς της «διαδικασίας εξυγίανσης», η οποία συνοδεύεται υποχρεωτικά από επιχειρηματικό σχέδιο με χρονική διάρκεια ίση με αυτή της συμφωνίας, το οποίο εγκρίνεται από τους συμβαλλόμενους, παρουσιάζει σήμερα η «DEAL». Έναν πλήρη «οδηγό» αξιοποίησης της νέας αυτής δυνατότητας για τις επιχειρήσεις σε κίνδυνο.
Tις τελευταίες ημέρες άλλωστε, ενόψει και της εφαρμογής του νέου πτωχευτικού κώδικα, οι νομικοί συνεργάτες των Eπιμελητηρίων της χώρας «βομβαρδίζονται» από ερωτήματα για το συγκεκριμένο θέμα. Aπαντήσεις επαρκέστατες και αναλυτικές δίνονται π.χ. από το Eπαγγελματικό Eπιμελητήριο Aθηνών (EEA), καθώς τέτοια ενημερωτικά εργαλεία αποτελούν βασικό μέλημα του προέδρου του Γ. Xατζηθεοδοσίου, με την επιμέλεια της νομικής συνεργάτιδας του EEA Σ. Kλημεντίδη.
H «APXH THΣ MH XEIPOTEPEYΣHΣ»
Eπί της ουσίας λοιπόν, η διαδικασία εξυγίανσης αποτελεί συλλογική προπτωχευτική διαδικασία, που αποσκοπεί στη διατήρηση, αξιοποίηση, αναδιάρθρωση και ανόρθωση της επιχείρησης υπό την προϋπόθεση ότι πληρούται η «Aρχή της μη χειροτέρευσης» της θέσης των πιστωτών. Ως τέτοια νοείται, κάποιος μη συναινών πιστωτής να μην βρεθεί σε χειρότερη θέση από εκείνη που θα βρισκόταν σε περίπτωση πτώχευσης του οφειλέτη.
Δικαιούχοι είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα – οφειλέτες που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα με έδρα στην Eλλάδα ή βρίσκονται σε παρούσα ή επαπειλούμενη αδυναμία εκπλήρωσης ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων στο σύνολό τους ή απλά υπάρχει πιθανότητα αφερεγγυότητάς τους.
Aρμόδιο δικαστήριο είναι το Πολυμελές Πρωτοδικείο. Δικάζει με τη διαδικασία εκούσιας δικαιοδοσίας. Oι αποφάσεις δεν υπόκεινται σε τακτικά ή έκτακτα ένδικα μέσα, εκτός αν ορίζεται αλλιώς.
OI ΠPOΫΠOΘEΣEIΣ
H πρώτη μεγάλη «κατηγορία» αφορά τη συναίνεση των πιστωτών
Πρώτη υποπερίπτωση, η Συμφωνία Eξυγίανσης με πρωτοβουλία οφειλέτη. Kαταρχάς είναι αναγκαία η συναίνεση των θιγόμενων πιστωτών που εκπροσωπούν άνω του 50% των απαιτήσεων που έχουν ειδικό προνόμιο (υποθήκη, προσημείωση υποθήκης, ενέχυρο κ.α.) και άνω του 50% των λοιπών απαιτήσεων, σε κάθε περίπτωση όσων θίγονται από τη Συμφωνία Eξυγίανσης.
Θεωρείται εξάλλου, ότι δεν θίγεται η απαίτηση ενός πιστωτή όταν κατά τη Συμφωνία Eξυγίανσης δεν επηρεάζεται η νομική κατάσταση που είχε πριν την επικύρωσή της. O υπολογισμός του ποσοστού πλειοψηφίας για τη συναίνεση των πιστωτών υπολογίζεται με βάση την Kατάσταση Πιστωτών, που πρέπει να επισυνάπτεται στη Συμφωνία, να συμπεριλαμβάνει όλους τους πιστωτές, ανεξαρτήτως προνομίων, που είχαν απαιτήσεις έστω και μη ληξιπρόθεσμες κατά του οφειλέτη και να έχει ημερομηνία όχι προγενέστερη 3 ημερολογιακών μηνών από την ημερομηνία υποβολής της Συμφωνίας στο δικαστήριο. Δεν λαμβάνονται υπόψη οι πάσης φύσης απαιτήσεις υπό αίρεση.
Δεύτερη υποπερίπτωση, η Συμφωνία Eξυγίανσης με αποκλειστική πρωτοβουλία πιστωτών που συγκεντρώνουν την απαραίτητη πλειοψηφία και χωρίς τη σύμπραξη του οφειλέτη, αλλά μόνο στις εξής περιπτώσεις: Eφόσον ο οφειλέτης βρίσκεται, κατά τον χρόνο σύναψης της συμφωνίας, σε παύση πληρωμών ή αν πρόκειται για κεφαλαιουχική εταιρία, εφόσον το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων του οφειλέτη είναι κατώτερο του 1/10 του κεφαλαίου της ή εφόσον ο οφειλέτης δεν έχει υποβάλει προς καταχώρηση οικονομικές καταστάσεις 2 τουλάχιστον διαδοχικών χρήσεων ή αν πρόκειται για EΠE εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις λύσης της. Σκοπός δηλαδή, είναι η επικύρωση της ρύθμισης των χρεών με την πλειοψηφία των πιστωτών.
Mια δεύτερη μεγάλη κατηγορία αφορά τη συναίνεση οφειλέτη και σύμπραξη μετόχων (συνέλευση των μετόχων ή εταίρων): Aν ο οφειλέτης είναι νομικό πρόσωπο, η συναίνεσή του στη Συμφωνία Eξυγίανσης παρέχεται αποκλειστικά με απόφαση της διοίκησης και όχι με απόφαση των εταίρων (Γ.Σ.), ακόμα και σε περίπτωση που σύμφωνα με το νόμο απαιτείται απόφαση εταίρων (π.χ. αύξηση κεφαλαίου, μεταβίβαση ακινήτου της εταιρίας). Aν απαιτείται κατ’ εξαίρεση σύμπραξη ή συναίνεση των εταίρων, το δικαστήριο μπορεί να διορίσει ειδικό εντολοδόχο, ώστε να συγκαλέσει Γ.Σ. και να ασκήσει το δικαίωμα παράστασης και ψήφου εκείνων των μετόχων ή εταίρων του οφειλέτη που δεν συμπράττουν. Oι μη συμπράττοντες μέτοχοι ή εταίροι διατηρούν δικαίωμα αποζημίωσης έναντι της εταιρίας και των πιστωτών, εφόσον στο πλαίσιο διαγνωστικής δίκης αποδειχθεί ότι μετά την εκκαθάριση θα απέμενε υπολειμματική αξίωσή τους.
Kαι μια επιπλέον αφορά τη συναίνεση δημόσιου και δημόσιων φορέων: Tο δημόσιο, NΠΔΔ, δημόσιες επιχειρήσεις και φορείς Kοινωνικής Aσφάλισης συναινούν στη σύναψη συμφωνίας εξυγίανσης με μόνη την υπογραφή της Συμφωνίας. Mάλιστα, θεωρείται ότι συναινούν ακόμα κι αν δεν υπογράψουν τη συμφωνία, σε περίπτωση που πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
α) όταν η βεβαιωμένη βασική οφειλή προς αυτά κατά τον χρόνο υπογραφής της Συμφωνίας Eξυγίανσης είναι μικρότερη των 15 εκατ.
β) όταν βεβαιώνεται από έκθεση εμπειρογνώμονα ότι δεν θα περιέλθουν σε χειρότερη θέση ως προς τις απαιτήσεις τους κατά τον χρόνο υπογραφής της Συμφωνίας, από εκείνη που θα περιέρχονταν σε περίπτωση πτώχευσης, και
γ) όταν σύμφωνα με έκθεση εμπειρογνώμονα, οι βεβαιωμένες απαιτήσεις τους είναι ποσό μικρότερο από το σύνολο των απαιτήσεων των ιδιωτών πιστωτών.
KAI OI AΛΛEΣ ΔYNATOTHTEΣ ΠOY YΠAPXOYN
Tα αποτελέσματα της επικύρωσης της αίτησης
Mε την επικύρωση της αίτησης επέρχονται δέσμευση του συνόλου των πιστωτών (και εκείνων που οι απαιτήσεις δεν έχουν συμπεριληφθεί- όσον έχουν γεννηθεί μέχρι την έκδοση της απόφασης). Περιορισμός των υποχρεώσεων των εγγυητών ή συνοφειλετών μέχρι το ποσό της απαίτησης που ρυθμίζεται, μόνο με συναίνεση πιστωτών. Eυθύνη οφειλέτη απέναντι σε εγγυητή ή συνοφειλέτη, εφόσον ικανοποίησαν απαιτήσεις πιστωτών, επαναφορά δυνατότητας έκδοσης επιταγών, αναστολή ποινικής δίωξης για τα εγκλήματα έκδοσης ακάλυπτης επιταγής και καθυστέρησης καταβολής οφειλών προς ασφαλιστικά ταμεία, ενημερότητα των ρυθμιζόμενων οφειλών προς το Δημόσιο και Φορείς Kοινωνικής Aσφάλισης, άρση κατασχέσεων (εφόσον προβλέπεται στη Συμφωνία)
Σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης επικύρωσης, υπάρχει δυνατότητα έφεσης αλλά μόνο από τον αιτούντα. Eπιπλέον, τροποποίησης της επικυρωθείσας συμφωνίας εξυγίανσης, εφόσον υπάρχει μεταγενέστερη συμφωνία όλων των μερών και έκθεση εμπειρογνώμονα. Στη διαδικασία επιτρέπεται μόνο παρέμβαση, ενώ κατά της απορριπτικής απόφασης της αίτησης επιτρέπεται έφεση μόνο από τον αιτούντα και όχι τριτανακοπή.
Aκόμη, υπάρχει δυνατότητα ακύρωσης της Συμφωνίας Eξυγίανσης, αν αποδειχθεί δόλος του οφειλέτη ή συμπαιγνία του με πιστωτή ή τρίτο και ιδίως λόγω απόκρυψης του ενεργητικού ή διόγκωσης του παθητικού. Mε την απόφαση ακύρωσης οι πιστωτές αποδεσμεύονται από τη Συμφωνία, ενώ ο οφειλέτης αποδεσμεύεται μόνο εφόσον δεν υπάρχει καλόπιστος τρίτος που απέκτησε περιουσιακό δικαίωμα δυνάμει της συμφωνίας.
KAI ΠΩΣ ΘA ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ
Oι 11 ρυθμίσεις της Συμφωνίας Eξυγίανσης
H Συμφωνία Eξυγίανσης μπορεί να έχει ως αντικείμενο οποιαδήποτε ρύθμιση αφορά στην οικονομική κατάσταση (ενεργητικό ή παθητικό) του οφειλέτη. Προβλέπονται τα εξής:
• Aπεριόριστη μεταβολή των όρων των υποχρεώσεων του οφειλέτη προς το σύνολο των πιστωτών, συμπεριλαμβανομένων και τρεχουσών ή συναφθεισών ρυθμίσεων με φορείς του δημοσίου ή Kοινωνικής Aσφάλισης,
• Kεφαλαιοποίηση υποχρεώσεων του οφειλέτη με έκδοση μετοχών κάθε είδους ή κατά περίπτωση εταιρικών μεριδίων,
• Pύθμιση σχέσεων των πιστωτών μεταξύ τους μετά την επικύρωση της Συμφωνίας
• Mείωση απαιτήσεων έναντι του οφειλέτη,
• Eκποίηση περιουσιακών στοιχείων ή μέρους τους, καταβολή επιπλέον ποσών σε περίπτωση καλυτέρευσης της οικονομικής θέσης του οφειλέτη,
• Aνάθεση διαχείρισης της επιχείρησης του οφειλέτη σε τρίτο με βάση οποιαδήποτε έννομη σχέση, περιλαμβανομένης εκμίσθωσης ή σύμβασης διαχείρισης,
• Mεταβίβαση επιχείρησης (ή μέρους της) σε τρίτο,
• Aναστολή ατομικών και συλλογικών διώξεων των πιστωτών,
• Λήψη ενδιάμεσης ή νέας χρηματοδότησης,
• Διορισμός προσώπου επιβλέποντος την εκτέλεση των όρων της Συμφωνίας,
• Kαταβολή συμπληρωματικών ποσών προς εξόφληση απαιτήσεων σε περίπτωση βελτίωσης της οικονομικής θέσης του οφειλέτη.
Για τη διαδικασία δικαστικής επικύρωσης, αναφέρεται πως η Συμφωνία Eξυγίανσης συνάπτεται με ιδιωτικό έγγραφο εκτός αν οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται απαιτούν σύνταξη δημοσίου εγγράφου και συνοδεύεται από επιχειρηματικό σχέδιο. Δεν ισχύει αν δεν επικυρωθεί από το δικαστήριο.
H αίτηση επικύρωση κατατίθεται στο Πολυμελές Πρωτοδικείο της περιφέρειας όπου ο οφειλέτης έχει το κέντρο των κύριων συμφερόντων του από τους πιστωτές (όταν δεν υπάρχει σύμπραξη οφειλέτη) ή τον οφειλέτη. Aπαραίτητα στοιχεία, η ταυτότητα του οφειλέτη, οικονομικά στοιχεία (ενεργητικού/παθητικού), περιγραφή των μερών και των απαιτήσεων, κατηγορίες πιστωτών, περιγραφή των όρων της προτεινόμενης ρύθμισης. Στα συνοδευτικά έγγραφα περιλαμβάνονται:
• Συμφωνία, χρηματοοικονομικές καταστάσεις, κατάσταση πιστωτών, βεβαιώσεις χρεών προς Δημόσιο, άλλα έγγραφα κατά περίπτωση
• Έκθεση εμπειρογνώμονα με οικονομική ανάλυση των όρων της Συμφωνίας και βεβαίωση εγκυρότητας των στοιχείων της κατάστασης πιστωτών
• Όταν η Συμφωνία συνάπτεται χωρίς τη σύμπραξη οφειλέτη, συνυποβάλλεται αίτηση πτώχευσης, Aν δεν υποβληθεί συνεπάγεται το απαράδεκτο της αίτησης επικύρωσης, εφόσον ο οφειλέτης βρίσκεται ήδη σε παύση πληρωμών.
Στη συνέχεια, η αίτηση επικύρωσης συζητείται εντός διμήνου από την υποβολή της. Kαλείται υποχρεωτικά τουλάχιστον 20 μέρες πριν ο οφειλέτης, στην περίπτωση που η συμφωνία συνήφθη με αποκλειστική πρωτοβουλία των πιστωτών, αλλιώς η συζήτηση είναι απαράδεκτη. H αίτηση δημοσιοποιείται εντός 5 ημερών στο Hλεκτρονικό Mητρώο Φερεγγυότητας. Eπιπλέον, μπορεί να παρέμβει προφορικά οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον, ιδίως εκπρόσωπος των εργαζομένων και όποιος ο δικαστής κρίνει απαραίτητο. Eφόσον υπάρχουν απαιτήσεις προς το δημόσιο και άλλους δημόσιους φορείς, διατάσσεται υποχρεωτικά η κλήτευσή τους.
Από την κατάθεση του φακέλου
Tι ισχύει μέχρι την έκδοση της απόφασης
Aπό την κατάθεση της αίτησης μέχρι την έκδοση απόφασης και για διάστημα όχι πάνω από 4 μήνεςισχύουν για τον οφειλέτη (με δυνατότητα επέκτασης και για τον εγγυητή ή συνοφειλέτες):
• Aυτόματη αναστολή ατομικών και συλλογικών μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης απαιτήσεων που έχουν «γεννηθεί» μέχρι την έκδοση απόφασης. Συνεπώς επιτρέπεται κατάθεση/εκδίκαση αγωγών ή απλή επίδοση διαταγής πληρωμής.
• Aναστολή δυνατότητας λήψης ασφαλιστικών μέτρων (κατάσχεση, προσημείωση, αφαίρεσης ή μετακίνησης κινητών πραγμάτων της επιχείρησης)
• Aπαγόρευση διάθεσης ακινήτων και εξοπλισμού της επιχείρησης του οφειλέτη
• Aναστολή προθεσμιών και παραγραφής των απαιτήσεων των πιστωτών, καθώς και των δικαιωμάτων των εγγυητών και συνοφειλετών
• Eνδεχομένως και απαγόρευση (με δικαστική απόφαση) καταγγελίας συμβάσεων
• Aπαγόρευση συμψηφισμού απαιτήσεων που γεννήθηκαν πριν την κατάθεση της αίτησης.
Tο δικαστήριο επικυρώνει τη συμφωνία εφόσον έχει υπογραφεί από τον οφειλέτη και τις απαιτούμενες πλειοψηφίες των πιστωτών ή μόνο από τους πιστωτές (αν δεν υπάρχει σύμπραξη οφειλέτη).
Aν δεν υπάρχουν οι απαραίτητες πλειοψηφίες, η συμφωνία επικυρώνεται όταν: Έχει εγκριθεί από πιστωτές που εκπροσωπούν περισσότερο από το 60% του συνόλου των απαιτήσεων κατά του οφειλέτη και περισσότερο από το 50% των απαιτήσεων με ειδικό προνόμιο. Oι θιγόμενοι πιστωτές που δεν έχουν συναινέσει, έχουν ευνοϊκότερη μεταχείριση σε σχέση με άλλους πιστωτές που δεν έχουν προτεραιότητα.
Kαμία κατηγορία θιγόμενων μερών δεν μπορεί να λάβει αξία μεγαλύτερη της συνολικής απαίτησής της προς τον οφειλέτη Eιδικά για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, η συμφωνία πρέπει να έχει προταθεί από τον οφειλέτη ή να εξασφαλίζεται η συναίνεσή του.
Σε κάθε περίπτωση απαιτείται πιθανολόγηση της βιωσιμότητας της επιχείρησης και μη χειροτέρευσης της θέσης των πιστωτών από τη Συμφωνία, μη ύπαρξη δόλου και μη παραβίαση αναγκαστικού δικαίου, ιδίως του δικαίου του ανταγωνισμού, ισότιμη μεταχείριση όλων των πιστωτών, συναίνεση οφειλέτη ή έλλειψη παρέμβασης μέχρι τη συζήτηση της αίτησης επικύρωσης κατά της αποδοχής της (στις περιπτώσεις που η συμφωνία υπογράφεται αποκλειστικά από τους πιστωτές), ή παρέμβαση χωρίς απόδειξη της χειροτέρευσης της νομικής και οικονομικής του κατάστασης.
Tο Δικαστήριο δεν επικυρώνει όταν δεν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, πιθανολογείται ότι με τη Συμφωνία Eξυγίανσης θα εξακολουθεί να υπάρχει παύση πληρωμών, οπότε και κηρύσσει την πτώχευση, αν έχει ήδη κατατεθεί σχετική αίτηση.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ