Μ. Ανατολή και Ν.Α. Ευρώπη το Ελ Ντοράντο των εταιριών
Μονόδρομο αποτελεί για τους κατασκευαστικούς ομίλους η προσπάθεια για ενίσχυση της εξωστρέφειάς τους ως αντιστάθμισμα στις πτωτικές τάσεις της κατασκευαστικής δραστηριότητας στην Ελλάδα. Η κατασκευαστική δραστηριότητα μεγάλων ομίλων στο εξωτερικό επικεντρώνεται κυρίως στη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Όπως υποστηρίζουν παράγοντες του κατασκευαστικού κλάδου, ο τομέας της κατασκευής υποδομών -κυρίως μεταφορών- στις χώρες της Νοτιοανατατολικής Ευρώπης, διανύει φάση έντονης ανάπτυξης στο πλαίσιο της διαδικασίας catching up με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Οι δαπάνες για μεγάλα έργα υποδομών σημειώνουν έντονη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, αποτελώντας το 20% των συνολικών ευρωπαϊκών επενδύσεων σε υποδομές. Σε ορισμένες περιπτώσεις απευθύνονται και σε χώρες, όπως η Πολωνία, η Ουκρανία και η Ρωσία. Ωστόσο κύριος πόλος έλξης του ενδιαφέροντός τους το τελευταίο διάστημα είναι η Μέση Ανατολή, αφού στην περιοχή αναμένεται να γίνουν έργα πολλών εκατομμυρίων.
Σύμμαχο των ελληνικών ομίλων αποτελεί η ανάκαμψη των οικονομιών των χωρών του Αραβικού Κόλπου, με αιχμή του δόρατος τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία. Τα νέα και φιλόδοξα προγράμματα ανάπτυξης υποδομών που ανακοίνωσαν οι εν λόγω χώρες, αμέσως μόλις η παγκόσμια οικονομική κρίση έλαβε τέλος, χρηματοδοτούνται από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου. Έτσι, οι ελληνικοί όμιλοι διεκδικούν πλέον και το δικό τους μερίδιο.
Μάλιστα οι έξι χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας των Χωρών του Περσικού Κόλπου (Gulf Cooperation Council – GCC), αναμένεται να αναθέσουν έργα συνολικού προϋπολογισμού 286 δισ. δολαρίων κατά την περίοδο από το 2012 έως το 2016. Εξ αυτών, τα 119 δισ. δολάρια θα προέλθουν από τη Σαουδική Αραβία, ενώ ακολουθούν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Ντουμπάι, Αμπού Ντάμπι) με αναθέσεις έργων 75 δισ. δολαρίων, το Ομάν με 30 δισ. δολάρια και το Κατάρ με 26 δισ. δολάρια.
Κουβέιτ και Μπαχρέιν θα προσθέσουν από 25 δισ. δολάρια και 10 δισ. δολάρια έκαστο, σε ένα σαφές δείγμα του κατασκευαστικού πυρετού που προβλέπεται να επικρατήσει και που τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τα κεφάλαια που εισρέουν στις χώρες του Κόλπου από την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου.
ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ΓΕΚ Τέρνα που έχει δημιουργήσει θυγατρική στη Σαουδική Αραβία, τη μεγαλύτερη κατασκευαστική αγορά της Μέσης Ανατολής, διεκδικώντας ήδη έργα. Το τελευταίο εξάμηνο ανέλαβε τέσσερα νέα έργα στο Μπαχρέιν, συνολικού προϋπολογισμού 106 εκατ. ευρώ, ενώ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα η νέα προσθήκη αφορά σε έργο 88 εκατ. ευρώ, για την κατασκευή του νοσοκομειακού συγκροτήματος Danat Al Emarat στο Aμπού Ντάμπι, για λογαριασμό της εταιρίας Uemedical Services.
Η εταιρία εμφανίζει βελτίωση των μεγεθών της, η οποία θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη, αν δεν είχε γίνει πρόβλεψη για τη διαγραφή της αξίας της συμμετοχής του ομίλου στην υπό καθεστώς άρθρου 99, ΑΤΤΙΚΑΤ. Οι ενοποιημένες πωλήσεις του ομίλου ανήλθαν σε 856,9 εκατ. ευρώ, έναντι 606,1 εκατ. ευρώ το 2010, καταγράφοντας άνοδο κατά 41,3%, τόσο λόγω του κατασκευαστικού κλάδου, όσο και λόγω της συμβολής του κλάδου της ενέργειας.
J&P ΑΒΑΞ
Η Ελλάκτωρ που επωφελήθηκε από την πώληση μέρους της συμμετοχής της στην εταιρία εκμετάλλευσης των μεταλλείων χρυσού της Χαλκιδικής εμφάνισε κέρδη μετά από φόρους της τάξεως των 72,8 εκατομμύρια. Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο που προσεγγίζει σήμερα τα 3 δισ. ευρώ, αφορά σε ποσοστό 45% (1,4 δισ. ευρώ) έργα στο εξωτερικό.
Ο όμιλος διαθέτει προς υπογραφή νέες συμβάσεις ύψους 226 εκατ. ευρώ για έργα στα Βαλκάνια, ενώ διεκδικεί πρόσθετα έργα και στη Μέση Ανατολή (με σημείο αναφοράς το Κατάρ) και πλέον και τη Ρωσία, όπου έχει συστήσει θυγατρική και δρομολογεί τη διεκδίκηση νέων έργων.
Αντίστοιχα, η J&P Άβαξ έχει εδώ και καιρό προσανατολιστεί σε επενδύσεις στη Μέση Ανατολή. Είναι χαρακτηριστικό ότι πάνω από το 40% της αξίας των έργων να αφορά σε υποδομές στο εξωτερικό. Αξιοποιώντας την τεχνογνωσία της θυγατρικής εταιρίας «Αθηνά» για έργα -λιμενικού κυρίως χαρακτήρα- η εταιρία κινείται για τη διεκδίκηση νέων συμβάσεων στην Κύπρο και τη Μέση Ανατολή, έχοντας μάλιστα πρόσφατα αναλάβει την επέκταση του λιμένα στο Αμπού Ντάμπι, έργο της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ. Μαζί με την εξόφληση των οφειλών και του ΦΠΑ.
Ακτίνες φωτός από τα νέα έργα
Φιλί ζωής στον κατασκευαστικό κλάδο μπορούν να δώσουν η εξόφληση οφειλών του Δημοσίου και η αυτοματοποιημένη επιστροφή ΦΠΑ. Παράλληλα, η ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης και η εξυγίανση των τραπεζικών ιδρυμάτων δημιουργούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις να ξεπεραστεί η πιστωτική ασφυξία που πλήττει τις επιχειρήσεις.
Οι κατασκευαστικές εταιρίες όλων των μεγεθών με την εξόφληση των οφειλών του Δημοσίου προς τρίτους, για την οποία πιέζουν έντονα οι δανειστές της χώρας, και η αυτοματοποιημένη διαδικασία για την άμεση επιστροφή ΦΠΑ που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών, αναμένεται να ενισχυθούν άμεσα με περίπου 400 εκατ. ευρώ και σε δεύτερο χρόνο με ακόμη ένα δισ. ευρώ.
Τα χρήματα αυτά αναμένεται να πέσουν κυρίως σε μεγάλες επιχειρήσεις που εκτελούν δημόσιες συμβάσεις. Έτσι, οι μπουλντόζες αναμένεται να επιστρέψουν σε συγκεκριμένα «παγωμένα» project αυτοκινητοδρόμων μέσα στη χρονιά, ενώ νέα έργα όπως οι Ζεύξεις Λευκάδας και Σαλαμίνας, και ο αυτοκινητόδρομος Ελευσίνα – Θήβα – Υλίκη δημοπρατούνται ή οδεύουν προς δημοπράτηση.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δηλώνει επίσης έτοιμη να ρίξει χρήματα σε επενδυτικές προτάσεις για έργα υποδομών. Για τις βαλτωμένες συμβάσεις παραχώρησης στα τέσσερα από τα πέντε οδικά έργα (Ιονία Οδός, Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα – Τσακώνα, Μαλιακός – Κλειδί και Άξονας Κεντρικής Ελλάδας), η διοίκηση του ομίλου J&P ΑΒΑΞ υποστήριζε στον ετήσιο απολογισμό πως στο τελευταίο τρίμηνο του έτους ενδέχεται να ξεκολλήσουν.
Παράλληλα, σημαντικά έργα εξαρτώνται από την προώθηση των αποκρατικοποιήσεων, με παράγοντες του κλάδου να αναφέρουν ως ενδεικτικό παράδειγμα το Ελληνικό. Οι ίδιοι υπολογίζουν το δυνητικό όφελος από την ανάκαμψη του κατασκευαστικού κλάδου ακόμη και στο 2,5%, του ΑΕΠ.
