Οι ελληνικές εταιρίες ανησυχούν για τα μερίδια αγοράς, οι ξένες «βλέπουν» ευκαιρίες
«Δίκοπο μαχαίρι» αποτελεί για τις εγχώριες γαλακτοβιομηχανίες η απελευθέρωση της αγοράς γάλακτος. Η πρόθεση του υπουργείου Ανάπτυξης να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο και να επιμηκυνθεί η διάρκεια ζωής του φρέσκου γάλακτος από πέντε ημέρες (που είναι σήμερα) στις εννέα με δέκα, έχει προκαλέσει εκτός από ενδοκυβερνητικές έριδες (καθώς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης θεωρεί την συγκεκριμένη κίνηση ως ταφόπλακα για τον κλάδο της κτηνοτροφίας) και ισχυρές σεισμικές «δονήσεις» στις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρίες.
Οι επιχειρηματικές συγκρούσεις αναμένονται σφοδρές το επόμενο διάστημα. Και αυτό γιατί οι ελληνικές κυρίως γαλακτοβιομηχανίες που στηρίζουν τις πωλήσεις τους στο φρέσκο γάλα, γνωρίζουν πως από την άρση των περιορισμών ελλοχεύει ο κίνδυνος οι λιανεμπορικές αλυσίδες και πολλοί προμηθευτές να εισάγουν γάλα από ξένους ομίλους πουλώντας το ως ιδιωτικής ετικέτας ή επώνυμο σε ανταγωνιστικές τιμές. Γεγονός που σημαίνει πως θα χάσουν σημαντικό μέρος των «κεκτημένων» τους από τον συνολικό τζίρο της αγοράς, ο οποίος εκτιμάται κοντά στα 600 εκατ. ευρώ.
Από την άλλη, όσοι τάσσονται υπέρ της απελευθέρωσης επισημαίνουν πως η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος θα βάλει «φρένο» στο κόστος των επιστροφών, το οποίο υπολογίζεται ότι επιβαρύνει κατά 5% την τελική τιμή του προϊόντος, αλλά και τις συνολικές δαπάνες των επιχειρήσεων.
Ανταγωνισμός
Ο «εμφύλιος» στο γάλα εκτιμάται πως θα έχει πολλά επιμέρους… επεισόδια. Και αυτό γιατί σήμερα στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία η κατηγορία του «φρέσκου» γάλακτος ακολουθεί φθίνουσα πορεία (από μερίδιο 90% πριν από μερικά χρόνια έχει υποχωρήσει στο 55%, ενώ αντιθέτως έδαφος κερδίζει η κατηγορία του γάλακτος υψηλής παστερίωσης, αντιστοιχώντας στο 32% της αγοράς με τον τζίρο να ξεπερνά τα 273 εκατ. ευρώ), εξακολουθεί να κατέχει τα πρωτεία.
Από τις ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες, τη μερίδα του λέοντος στο φρέσκο γάλα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, κατέχει η Vivartia με ποσοστό κοντά στο 31%, ενώ στη «μάχη» του λευκού… χρυσού είναι και η Όλυμπος των αδελφών Σαράντη (με 15,1%), η ΜΕΒΓΑΛ (με 14,2% περίπου), η ΑΓΝΟ, η Δωδώνη, και οι υπόλοιποι παίκτες κοντά στο 23,4%.
Αντιθέτως, η γαλλική πολυεθνική Friesland, η οποία καταλαμβάνει την πρώτη θέση στο γάλα υψηλής παστερίωσης, δεν μπορεί μέχρι τώρα να πουλήσει εισαγόμενο, αφού με βάση την νομοθεσία το «φρέσκο» έχει διάρκεια ζωής 5 ημερών, όταν στην Ευρώπη έχει 7- 10 ημέρες, που σημαίνει ότι εισαγωγές δεν γίνονται.
Καταλύτης στην επόμενη μέρα της αγοράς του γάλακτος θα είναι και η Δωδώνη που με την στήριξη των καινούριων μετόχων της, των Ρώσων της Strategic Capital Partners, ακούγεται πως θα «χτυπήσει δυνατά». Οι Ρώσοι άλλωστε έχουν ξαναπαίξει το παιχνίδι της συγκέντρωσης, όταν «έχτισαν» την γαλακτοβιομηχανία Wimm- Bill- Dann με κεφαλαιοποίηση 5,4 δισ. δολ. και πούλησαν ποσοστό αξίας 3,8 δισ. δολ. στους Αμερικανούς της Pepsico πριν από ενάμιση χρόνο.
Μέσα σε αυτό το «σκηνικό» και λόγω της οικονομικής κρίσης και της κάμψης της καταναλωτικής ζήτησης οι γαλακτοβιομηχανίες που κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στο φρέσκο γάλα σίγουρα δεν θα ήθελαν να βρεθούν αντιμέτωπες με το φαινόμενο της όξυνσης του ανταγωνισμού λόγω της πιθανολογούμενης αύξησης των εισαγόμενων προϊόντων. Το πλαφόν των 5 ημερών για το φρέσκο γάλα καθιστά απαγορευτική λόγω περιορισμένου χρόνου την δυνατότητα εισαγωγής γάλακτος από ξένους προμηθευτές, ευνοώντας ξεκάθαρα μέχρι τώρα- όπως υποστηρίζουν οι περισσότεροι- την ελληνική παραγωγή και μεταποίηση.
Ένας επιπλέον λόγος που οι περισσότερες ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες δεν επιθυμούν την απελευθέρωση της αγοράς έχει να κάνει και με το ενδεχόμενο να ενταθεί ο εγχώριος τοπικός ανταγωνισμός. Μικρότερες γαλακτοκομικές μονάδες ή συνεταιρισμοί θα έχουν την δυνατότητα να προωθήσουν με μεγαλύτερη ευελιξία το εγχωρίως παραγόμενο γάλα τους σε τοπικές αγορές και να «κλέψουν» μερίδια αγοράς ή και να υποσκελίσουν τους ισχυρούς παίκτες.
Οι πιέσεις των ξένων
Ισχυρός κρίκος στην αλυσίδα των πιέσεων που ασκούνται για την επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος είναι εκτός από πολλές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, οι οποίες στοχεύουν σε εισαγόμενα προϊόντα που θα πωλούν φθηνότερα- και έτσι ευελπιστούν πως θα υποχρεώσουν σε χαμηλότερες χονδρικές τιμές και τους εγχώριους παραγωγούς και βιομήχανους- και οι ξένες γαλακτοβιομηχανίες.
Αν και η Ελλάδα αποτελεί μικρή αγορά, η εντεινόμενη στροφή των καταναλωτών στα προϊόντα ελληνικής προέλευσης περιορίζει τις πωλήσεις τους. Η δυνατότητα εισαγωγής και πώλησης γάλακτος μεγαλύτερης διάρκειας ως «φρέσκου» θα τους έδινε σημαντικό πλεονέκτημα σε επίπεδο τιμών έναντι του εγχώριου ανταγωνισμού.
Η παραίτηση Χατζάκου και τα «βέλη» στον μεγαλομέτοχο
Το «σήριαλ» με τις κόντρες των μετόχων της ΜΕΒΓΑΛ φαίνεται πως έχει ακόμη πολλά επεισόδια. Η επιστολή παραίτησης που απέστειλε η κα Μαίρη Χατζάκου, η οποία ελέγχει το 13,7% των μετοχών της βορειοελλαδίτικης γαλακτοβιομηχανίας στην αρχή της εβδομάδας, ζητώντας ταυτόχρονα την σύγκληση έκτακτης γενικής συνέλευσης, αποτελεί το… κερασάκι στην τούρτα. Ένας από τους λόγους της παραίτησης της πρώην προέδρου και διευθύνουσας συμβούλου της εταιρίας, φέρεται να είναι η ελλιπής ενημέρωση από πλευράς των μεγαλομετόχων, των κ. κ. Παπαδάκη και Χατζηθεοδώρου τόσο για τους λόγους για τους οποίους «ναυάγησε» το deal με την Vivartia, όσο και για τα άσχημα οικονομικά αποτελέσματα της γαλακτοβιομηχανίας, η οποία την τελευταία διετία (2010- 2011) καταγράφει συνολικές ζημίες ύψους 19,5 εκατ. ευρώ.
Στο άλλο «στρατόπεδο» όμως, εκείνο των Παπαδάκη- Χατζηθεοδώρου αποδίδουν την παραίτηση της Μαίρης Χατζάκου στην δυσαρέσκειά της για τον έλεγχο πλέον από εκείνους του 51% της ΜΕΒΓΑΛ μετά την απόκτηση ποσοστού 8% από το μετοχικό πακέτο που κατείχε η Δέλτα Τρόφιμα, γεγονός που του δίνει τον πρώτο λόγο στο management της εταιρίας.
Ο «εμφύλιος» των μετόχων, όπως εκτιμούν επιχειρηματικοί κύκλοι, μόνο «βλάπτει» την επιχείρηση. Ειδικά μετά το ναυάγιο του deal με την ΔΕΛΤΑ που βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά σημαντικών προβλημάτων και εκκρεμοτήτων. Ένα από αυτά είναι το «βαρύ φορτίο» δανείων ύψους 80 εκατ. ευρώ σε μια περίοδο που οι χρηματοοικονομικοί όροι επιδεινώνονται. Την ίδια ώρα η πλευρά Παπαδάκη- Χατζηθεοδώρου θα πρέπει να πληρώσει για την αγορά του 8% περί τα 10 εκατ. ευρώ στη Vivartia μέσα στην επόμενη τριετία, ενώ οι πληροφορίες αναφέρουν πως υπάρχει και άλλη μια εκκρεμότητα με τη Marfin, καθώς το προηγούμενο διάστημα είχε δανειστεί με χρόνο αποπληρωμής το Νοέμβριο του 2013, 7 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 5 εκ. προορίζονταν για την συμμετοχή σε ΑΜΚ και τα 2 εκ. για αγορά γάλακτος.
