Pιζικές αλλαγές με χρονικό ορίζοντα σε πρώτη φάση το B’ τρίμηνο του 2014 και ολοκλήρωση εντός του χρόνου
Η σταδιακή είσοδος των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών στην κοινωνική ασφάλιση θα είναι το επόμενο βήμα στο όνομα της «διασφάλισης» των συντάξεων, που θα αλλάξει ριζικά το τοπίο στην κοινωνική ασφάλιση.
Πολλά κυβερνητικά στελέχη αλλά και η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας εκτιμούν ότι πρέπει να αναζητηθεί εδώ και τώρα διέξοδος για την αναπλήρωση μέρους της σύνταξης που χάνουν οι ασφαλισμένοι από τις συνεχείς μειώσεις αλλά και από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων που θα συμβεί στην πλήρη μορφή του τα επόμενα χρόνια.
Σε πρώτη φάση τα επαγγελματικά ταμεία, θα ενταχθούν στον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης ώστε πιο μαζικά να μπορούν επαγγελματικές ενώσεις, σωματεία και εργαζόμενοι να συνάπτουν επαγγελματικά συμβόλαια ασφάλισης. Αν δεν υπάρξει κάποια μεγάλη ανατροπή, αυτό αναμένεται να συμβεί το δεύτερο τρίμηνο του 2014, ημερομηνία που έχει αποφασιστεί να ανακοινωθεί η νομοθεσία σχετικά με την συμμετοχή της ιδιωτικής ασφάλισης στα επαγγελματικά ταμεία σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Xρονοδιάγραμμα
Στο χρονοδιάγραμμα των ενεργειών αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2013 η Τράπεζα της Ελλάδα θα αξιολογήσει, την ικανότητα του ασφαλιστικού τομέα να αναλάβει ρόλο στην κοινωνική ασφάλιση και τα συνταξιοδοτικά συστήματα και ειδικότερα στα ιδιωτικά επαγγελματικά ταμεία, λαμβάνοντας υπόψη την υπό διαμόρφωση οδηγία Solvency II (υπηρεσίες επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών-οδηγία ΙΕΣΠ).
Στη βάση αυτής της αξιολόγησης, η Τράπεζα της Ελλάδος θα καταρτίσει κατάλογο των πρόσθετων αλλαγών στη νομοθεσία και την δομή της ελληνικής ασφαλιστικής βιομηχανίας, η οποία θα είναι έτοιμη να εγκριθεί το δεύτερο τρίμηνο του 2014. Στην ενδιάμεση έκθεση του διοικητή της ΤτΕ Γιώργου Προβόπουλου, αναφέρεται ειδικότερα ότι «στο πεδίο των δημοσιονομικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, κορυφαία υπήρξε η αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος (Ν. 3863/2010), η οποία στηρίζει τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Ωστόσο, η μεταρρύθμιση συνεπάγεται μείωση του “ποσοστού αναπλήρωσης” για τις συντάξεις που παρέχονται από τον πρώτο πυλώνα (κοινωνική ασφάλιση), το οποίο μέχρι τώρα ήταν από τα υψηλότερα μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.
O δεύτερος πυλώνας
Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η ανάπτυξη του δεύτερου πυλώνα (της επαγγελματικής ασφάλισης), που είναι ακόμη ατροφικός, προκειμένου να ενισχυθεί η επάρκεια των συνολικών συνταξιοδοτικών παροχών».
Σχετικά με την εποπτεία της ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς, σημειώνει μεταξύ άλλων ότι «την περίοδο που ακολουθεί, οι εταιρίες ιδιωτικής ασφάλισης πρέπει να λάβουν σημαντικές στρατηγικές αποφάσεις, οι οποίες συνδέονται τόσο με τις απαιτήσεις του επερχόμενου πλαισίου “Φερεγγυότητα ΙΙ” όσο και με την ενδεχόμενη δραστηριοποίησή τους στο δεύτερο πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης, δηλαδή τη διαχείριση των επαγγελματικών ταμείων». H Tράπεζα της Eλλάδος, όπως αναφέρει στην έκθεσή της, κατά τη διάρκεια του 2012, «με συνεχείς εποπτικές παρεμβάσεις και σε στενή συνεργασία με όλους τους παράγοντες της αγοράς, συνέχισε να συμβάλλει στη σταδιακή αντιμετώπιση χρόνιων διαρθρωτικών αδυναμιών του τομέα της ιδιωτικής ασφάλισης και στη διαμόρφωση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού, που αποτελούν προαπαιτούμενα για την προσέλκυση των αναγκαίων κεφαλαίων για την ανάπτυξη της αγοράς υγείας». Iδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον έλεγχο της πολιτικής τιμολόγησης των προϊόντων και των πρακτικών προσέλκυσης πελατείας, στις ενέργειες περιορισμού του κόστους λειτουργίας και αποζημιώσεων (π.χ. όσον αφορά το κόστος επισκευής των αυτοκινήτων και τις δαπάνες νοσηλείας που καταβάλλονται στα ιδιωτικά θεραπευτήρια), στην έγκαιρη είσπραξη των οφειλόμενων από τους διαμεσολαβητές ασφαλίστρων και εν γένει στη βελτίωση της κερδοφορίας, ως κύριου, αν όχι μοναδικού, μέσου κεφαλαιακής ενίσχυσης των εταιριών. Στις προτεραιότητες της εποπτείας της Τράπεζας της Ελλάδος εντάχθηκαν ακόμη η εξυγίανση του Επικουρικού Κεφαλαίου, η υλοποίηση της διαδικασίας ελέγχου των ανασφάλιστων οχημάτων, η αναβάθμιση του επιπέδου των προσφερόμενων από την ασφαλιστική διαμεσολάβηση υπηρεσιών, η οργάνωση και αποτελεσματική λειτουργία διαδικασιών διαχείρισης παραπόνων εντός των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και η εν γένει βελτίωση του επιπέδου προστασίας των ασφαλισμένων-καταναλωτών.
Tι ισχύει στην Eυρώπη
Tι προβλέπει ο θεσμός
Ο θεσμός των επαγγελματικών ταμείων ανήκει στο Β’ πυλώνα ασφάλισης και εισήχθη στη χώρα μας με το νόμο 3029/2002, το νόμο Ρέππα. Ο θεσμός όμως, λόγω της πληθώρας από ασάφειες που υπάρχει στο φορολογικό καθεστώς και των υψηλών εισφορών προς τα ταμεία από εργαζομένους και εργοδότες, έχει οδηγηθεί σε αποτυχία. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν λίγα επαγγελματικά ταμεία, ενώ σε όλη την Ευρώπη τα επαγγελματικά ταμεία γνωρίζουν άνθηση, καθώς τα έντονα προβλήματα που παρατηρούνται στο καθεστώς κοινωνικής ασφάλισης αντιμετωπίζονται με ένα συνδυασμό διανεμητικού και κεφαλαιοποιητικού συστήματος.
Τα επαγγελματικά ταμεία είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που ιδρύονται προαιρετικά μεταξύ τουλάχιστον 100 εργαζομένων, αυτοαπασχολούμένων ή αγροτών και έχουν χαρακτήρα ανταποδοτικό. Εποπτεύονται από το υπουργείο Εργασίας και ελέγχονται από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή και ορκωτούς ελεγκτές. Στην ουσία σκοπός τους είναι να συμπληρώσουν και να ενισχύσουν τη συνταξιοδοτική κατάσταση των εργαζομένων, που με τις σημερινές συνθήκες που καταγράφονται στα κοινωνικοασφαλιστικά συστήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικός.
Τα καταστατικά των ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης δεν επιτρέπεται να αποκλείουν την ασφάλιση των προσώπων που έχουν δικαίωμα να υπαχθούν σ’ αυτά ή να θέτουν προϋποθέσεις που εισάγουν διακρίσεις μεταξύ των προσώπων που έχουν δικαίωμα υπαγωγής. Ο ασφαλισμένος έχει δικαίωμα να επιλέξει σε ποια ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης θα υπαχθεί, στην περίπτωση που έχει δικαίωμα υπαγωγής σε περισσότερα ταμεία.
Τα ιδιωτικά κεφαλαιοποιητικά συστήματα λειτουργούν ήδη σε αρκετά κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Κάτω Χώρες, η Δανία και η Ιρλανδία. Επιπλέον, νομοθετικές αλλαγές σε άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία, παρέχουν τη δυνατότητα περαιτέρω εξελίξεων στο συγκεκριμένο τομέα.
