Την ανάγκη οι δεξιότητες των Διευθύνσεων Εσωτερικού Ελέγχου να ενισχυθούν σημαντικά, για να μπορούν να ελέγχουν στοχευμένα και αποτελεσματικά τις περιοχές υψηλού κινδύνου που διαμορφώνονται σήμερα στις επιχειρήσεις, αναδεικνύει η ετήσια έρευνα της PricewaterhouseCoopers για τον Εσωτερικό Έλεγχο.
Πρόκειται για την 9η Παγκόσμια Ετήσια Έρευνα της PwC σχετικά με τον Εσωτερικό Έλεγχο, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 1.700 στελέχη (Διευθυντές Εσωτερικού Ελέγχου, Διευθύνοντες Σύμβουλοι, Πρόεδροι Επιτροπών Ελέγχου, Διευθυντές Διαχείρισης Κινδύνων και άλλοι) σε 60 χώρες. Από την Ελλάδα συμμετείχαν 20 επιχειρήσεις, αντιπροσωπεύοντας όλους σχεδόν τους κλάδους της οικονομίας (τράπεζες, ασφάλειες, βιομηχανία, τηλεπικοινωνίες, πληροφορική, μεταφορές, εμπόριο, υγεία).
Όπως προκύπτει από την έρευνα, η αστάθεια στις αγορές, η αυξημένη περιπλοκότητα των επιχειρηματικών κινδύνων, καθώς και οι συνεχείς μεταβολές στο πολιτικό και ρυθμιστικό περιβάλλον δημιουργούν όλο και περισσότερες ευκαιρίες στις Διευθύνσεις Εσωτερικού Ελέγχου να συνεισφέρουν στις επιχειρήσεις τους με έναν πραγματικά ουσιαστικό τρόπο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τις απόψεις των συμμετεχόντων, οι δεξιότητες και ο τρόπος λειτουργίας πολλών Διευθύνσεων Εσωτερικού Ελέγχου δεν εξελίσσονται επαρκώς έτσι ώστε να συμβαδίζουν με αυτές τις αλλαγές, κινδυνεύοντας να περιθωριοποιηθούν, χάνοντας την αξία και τη σημασία τους για τις διοικήσεις των επιχειρήσεών τους.
Ο Κυριάκος Ανδρέου, Partner, επικεφαλής του Συμβουλευτικού Κλάδου της PwC στην Ελλάδα δήλωσε: «Η έρευνά μας δείχνει ότι το 80% των συμμετεχόντων πιστεύει πως οι κίνδυνοι αυξάνονται, όμως μόνο το 12% πιστεύει ότι η δική τους επιχείρηση διαχειρίζεται αυτούς τους κινδύνους επιτυχώς. Η κάλυψη που παρέχει ο Εσωτερικός Έλεγχος στις νέες περιοχές κινδύνου είναι εξαιρετικά κρίσιμη, δίνοντας μια ιδανική ευκαιρία στις Διευθύνσεις Εσωτερικού Ελέγχου να αποδείξουν χειροπιαστά την αξία που μπορούν να προσθέσουν στις επιχειρήσεις. Ο μόνος τρόπος όμως να το επιτύχουν αυτό είναι μέσω της συνεχούς και δυναμικής προσπάθειας για ενίσχυση των δεξιοτήτων τους».
Ο Κώστας Περρής, επικεφαλής του τμήματος παροχής υπηρεσιών Εσωτερικού Ελέγχου της PwC στην Ελλάδα, σημειώνει ότι: «Οι Επιτροπές Ελέγχου και οι Διοικήσεις αναμένουν πλέον περισσότερα από τις Διευθύνσεις Εσωτερικού Ελέγχου. Ωστόσο, για να μεγιστοποιηθεί η αξία που προσθέτει ο Εσωτερικός Έλεγχος σε κάθε επιχείρηση, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ευθυγράμμιση σε πολλαπλά επίπεδα. Πρέπει να υπάρχει σαφής κατανόηση και ευθυγράμμιση των προσδοκιών όλων των ενδιαφερομένων μερών, ευθυγράμμιση ως προς τις θεωρούμενες περιοχές υψηλού κινδύνου, καθώς και ευθυγράμμιση των δεξιοτήτων του Εσωτερικού Ελέγχου με τις απαιτήσεις του σήμερα και με τις ανάγκες του αύριο».
Τα αποτελέσματα της έρευνας της PwC καταδεικνύουν ότι οι επιτυχημένες Διευθύνσεις Εσωτερικού Ελέγχου διακρίνονται από τις υπόλοιπες σε 4 σημαντικούς τομείς:
α) Διαθέτουν πιο ισχυρές βάσεις αναφορικά με τις ελεγκτικές τους δεξιότητες.
β) Συνεργάζονται πιο αποδοτικά με άλλες παρεμφερείς μονάδες εντός της εταιρείας, όπως η Διεύθυνση Διαχείρισης Κινδύνων, η Διεύθυνση Συμμόρφωσης ή η Διεύθυνση Ποιότητας.
γ) Ενσωματώνουν πιο αποτελεσματικά τους αναδυόμενους κινδύνους στο ελεγκτικό τους πλάνο.
δ) Συμμετέχουν ενεργά σε πρωτοβουλίες της Διοίκησης (π.χ. εισαγωγή νέων προϊόντων, νέα κεφαλαιουχικά έργα, συγχωνεύεις και εξαγορές), παρέχοντας συμβουλευτικές υπηρεσίες αναφορικά με την κάλυψη των σχετικών κινδύνων.
Τα κύρια βήματα, σύμφωνα με την έρευνα, που απαιτούνται από τα Διοικητικά Συμβούλια και τις Επιτροπές Ελέγχου, τις Διοικήσεις και τους Διευθυντές Εσωτερικού Ελέγχου, προκειμένου να ενισχυθεί η αξία που μπορεί και πρέπει να προσδώσει ο Εσωτερικός Έλεγχος στις επιχειρήσεις, είναι τα ακόλουθα:
Μέλη Διοικητικών Συμβουλίων και Επιτροπών Ελέγχου: Κάντε περισσότερες ερωτήσεις. Η παρακολούθηση του συστήματος διαχείρισης κινδύνων αποτελεί βασική ευθύνη κάθε Επιτροπής Ελέγχου. Τα μέλη της όμως θα πρέπει να εξετάζουν διαρκώς αν οι ενέργειες του Εσωτερικού Ελέγχου ευθυγραμμίζονται με τους σημαντικότερους κινδύνους που απειλούν τη λειτουργία της επιχείρησης και αν η Διεύθυνση Εσωτερικού Ελέγχου έχει καταστρώσει ένα σαφές στρατηγικό πλάνο για την ενίσχυση των δεξιοτήτων της, προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που διαμορφώνει αυτό ακριβώς το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον κινδύνων.
Μέλη Ανώτερης Διοίκησης: Έχετε μεγαλύτερες προσδοκίες. Η Διοίκηση θα πρέπει να απαιτεί την ύπαρξη μίας ισχυρής διεπιχειρησιακής διαδικασίας αξιολόγησης κινδύνων, η οποία θα επιτρέψει στα διοικητικά στελέχη, τον Εσωτερικό Έλεγχο και το Διοικητικό Συμβούλιο να έχουν μία ανοιχτή και παραγωγική επικοινωνία σχετικά με τη διαχείριση των κινδύνων. Η Διοίκηση θα πρέπει να αναμένει από τη Διεύθυνση Εσωτερικού Ελέγχου να έχει ή να αποκτήσει άμεσα τις απαιτούμενες ικανότητες, προκειμένου να συνεισφέρει αποτελεσματικά στην ελεγκτική κάλυψη των περιοχών υψηλότερου κινδύνου.
Διευθυντές Εσωτερικού Ελέγχου: Δώστε περισσότερα. Ο Διευθυντής Εσωτερικού Ελέγχου θα πρέπει να έχει ένα στρατηγικό όραμα που να ευθυγραμμίζεται με τις προσδοκίες του Διοικητικού Συμβουλίου και της Διοίκησης, περιλαμβανομένου ενός σχεδίου επένδυσης στους κατάλληλους πόρους για την υλοποίηση του ελεγκτικού έργου. Θα πρέπει επίσης να είναι έτοιμος να απαντήσει άμεσα ή ακόμη και να προκαλέσει ο ίδιος συζητήσεις με το Συμβούλιο και τη Διοίκηση αναφορικά με την απόδοση της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου και το αν η αξία που προσδίδει στην επιχείρηση είναι αυτή που αναμένεται από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Σύμφωνα πάντα με την έρευνα της PwC, υπάρχουν σήμερα πολλές και απτές ευκαιρίες για τον Εσωτερικό Έλεγχο, προκειμένου να αποδείξει ότι η συμβολή του στην επιχείρηση μπορεί να είναι πολύτιμη. Για να γίνει όμως αυτό απαιτείται η ενεργή συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων μερών.
Όπως συμπληρώνει ο Κώστας Περρής: «Οι Διευθυντές Εσωτερικού Ελέγχου θα πρέπει να καταστρώσουν ένα συγκεκριμένο σχέδιο, ανεβάζοντας σημαντικά τον πήχη της απόδοσης σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό μπορεί να σημαίνει την ενίσχυση των δυνατοτήτων της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου σε νέες και αναδυόμενες περιοχές κινδύνου ή την παροχή υψηλότερου επιπέδου υπηρεσιών στις πιο παραδοσιακές περιοχές ελέγχου. Σε κάθε περίπτωση όμως, ο χρόνος για τη λήψη αυτών των αποφάσεων και την ανάληψη των σχετικών δράσεων είναι τώρα, διαφορετικά ο Εσωτερικός Έλεγχος κινδυνεύει να εκφυλιστεί σε μία περιθωριοποιημένη μονάδα με πολύ μικρή προστιθέμενη αξία για τη λειτουργία της επιχείρησης».
