SOS από τις μεγάλες βιομηχανίες που αγωνίζονται για την βιωσιμότητά τους
Ο βιομηχανικός «χάρτης» της Ελλάδας αλλάζει. Μόλις σε πέντε μήνες έχουν μπει επτά λουκέτα σε μεγάλες παραγωγικές μονάδες ή θυγατρικές, ενώ 340 βιομηχανίες χάθηκαν την τελευταία δεκαετία και πάνω από 50 τα δύο τελευταία χρόνια στα… νερά της οικονομικής κρίσης με την ανησυχία να είναι διάχυτη πως ακόμη δεν έχει μπει… πάτος στο βαρέλι.
Ακόμη και μεγάλες επιχειρήσεις του συγκεκριμένου κλάδου- ραχοκοκαλιά της οικονομίας που συνεχίζουν να αντιστέκονται, εκπέμπουν SOS, έχοντας σε πολλές περιπτώσεις ξεπεράσει τα όρια των αντοχών τους.
Στο… σκληρό πόκερ για την επιβίωση, οι μεγαλοβιομήχανοι προχωρούν σε ριζικές αναδιοργανώσεις των ομίλων τους, με λύσεις «δύο ταχυτήτων». Στην πρώτη είναι εκείνοι που παίρνουν την σκληρή απόφαση να βάλουν λουκέτο σε παραγωγικές μονάδες τους (π.χ. Βιομέκ, ΑΓΕΤ Ηρακλής, Σέλμαν κ.α.) ή να μεταφέρουν την παραγωγή τους στα εργοστάσια που διατηρούν στο εξωτερικό, ενώ στην δεύτερη εκείνοι που επιλέγουν την «οδό» των περικοπών του λειτουργικού κόστους (π.χ. ΤΙΤΑΝ, Αλουμύλ, Χαλυβουργική κ.α.), ακόμη και αν αυτό σημαίνει περικοπές μισθών ή (και) προσωπικού. Οι φόροι που έχουν επιβληθεί στην παραγωγή σε συνδυασμό με το αυξημένο ενεργειακό κόστος, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις αγγίζει το 40% των λειτουργικών δαπανών των επιχειρήσεων, τις έχει «γονατίσει». Θέματα «καυτά», για τα οποία δεν είναι λίγες οι φορές που οι επικεφαλής έχουν ενώσει τις φωνές τους ζητώντας από την κυβέρνηση σε όλους τους τόνους λύσεις άμεσες για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έτσι και αλλιώς τους δημιουργεί η κάθετη πτώση της ζήτησης των προϊόντων τους λόγω της κρίσης- η οποία κατά μέσο όρο κυμαίνεται μεταξύ 20%- 40%- αλλά και το κλείσιμο της χρηματοδοτικής «κάνουλας» από την πλευρά των τραπεζών.
Παρά τις κατά καιρούς υποσχέσεις των αρμοδίων υπουργών, κανένα αίτημά τους δεν έχει ικανοποιηθεί μέχρι σήμερα. Ακόμη και στην πρόσφατη συνάντηση με τον υπουργό Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη, δεν… πήραν παρά μόνο λόγια συμπαράστασης χωρίς ουσία. Ακόμη και τα μέτρα για μείωση κατά 15% των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας στη μέση τάση, δεν αφορούν τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες. Χαρακτηριστικό του «ασφυκτικού» περιβάλλοντος που βιώνουν οι μεγάλοι όμιλοι είναι τα λόγια ενός μεγαλοβιομήχανου, ο οποίος σε πρόσφατη συνάντηση με «ομογάλακτούς» του επιχειρηματίες υποστήριξε πως «πλέον σχεδιάζουμε το business plan από βδομάδα σε βδομάδα και όχι κάθε τρεις μήνες ή ετησίως, όπως στο παρελθόν, καθώς δεν ξέρουμε από μέρα σε μέρα τι θα συμβεί».
Τα μεγαλύτερα πλήγματα, όπως δείχνουν στοιχεία των Ενώσεων ανά κλάδο και της Hellastat, έχουν δεχτεί η χαλυβουργία, τα τσιμέντα και τα λοιπά μέταλλα λόγω της δραματικής πτώσης της κατασκευαστικής δραστηριότητας, με την συνολική παραγωγή του 2012 να μειώνεται στους 1,050 εκατ. τόνους (από 1,610 εκατ. το 2011- μεταβολή 34,8%), κατά 20% και κατά 7%-10% αντίστοιχα.
Ωστόσο, υπάρχει και η άλλη όψη του… νομίσματος. Οι επιχειρήσεις εκείνες που όχι μόνο δεν προβαίνουν σε περικοπές και δεν κατεβάζουν ρολά, αλλά συνεχίζουν να επενδύουν, τροφοδοτώντας την ανάπτυξη (αν και είναι λίγες σε αριθμό σε σχέση με εκείνες που έχουν προβλήματα). Πρόκειται για τις βιομηχανίες εκείνες που έχουν επιλέξει ως στρατηγική τον εξωστρεφή προσανατολισμό τους (π.χ. ΜΕΤΚΑ, Πλαστική Θράκης, Πλαστική Κρήτης κ.α) ή εκείνες που διαθέτουν ακόμη ρευστότητα και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας (π. χ. Ε. Ι. Παπαδόπουλος, Καρέλλιας κ.α).
Τα «κάστρα» της παραγωγής που έσβησαν τις μηχανές τους
«Σβήνοντας» μια ιστορία πολλών χρόνων, άλλοτε κραταιές βιομηχανίες υποχρεώθηκαν να… κατεβάσουν ρολά σε παραγωγικές τους μονάδες εξαιτίας της κρίσης και της μείωσης των πωλήσεών τους. Για πολλές εξ αυτών αποτέλεσε λύση… ανάγκης προκειμένου να μπορέσουν να επιβιώσουν μέσα σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον.
ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ: Με μια «βαριά» ιστορία από το 1926, το εργοστάσιο της τσιμεντοβιομηχανίας στην Χαλκίδα έριξε «αυλαία» πριν από λίγο καιρό. Οι Γάλλοι της Lafarge πήραν την συγκεκριμένη απόφαση, επικαλούμενοι την σοβαρή μείωση των πωλήσεων κατά 80% από το 2008 έως σήμερα λόγω της συρρίκνωσης της κατασκευαστικής δραστηριότητας στην Αττική, κύρια αγορά της μονάδας. Το 2012 οι πωλήσεις του ομίλου στον ελλαδικό χώρο περιορίστηκαν στα 1,3 εκατ. τόνους, όταν το 2006 είχαν καταγράψει 11,5 εκατ. τόνους.
SCA HELLAS: Τον Μάρτιο αποφασίστηκε από την σουηδική πολυεθνική να ανασταλεί η λειτουργία του εργοστασίου χαρτοποιίας στην Πάτρα. Σε ανακοίνωσή της η εταιρία τόνιζε ότι η απόφαση αυτή ήταν λύση ανάγκης δεδομένου ότι οι οικονομικές συνθήκες έχουν επιδεινωθεί και ήταν απαραίτητο ένα τέτοιο μέτρο για την εξασφάλιση της μελλοντικής βιωσιμότητας της εταιρίας στην ελληνική αγορά. Η επιχείρηση προσέφερε πακέτο εθελουσίας εξόδου σε όλους τους εργαζόμενους.
PEPSICO- ΗΒΗ: Στις αρχές του τρέχοντος έτους έκλεισε και το εργοστάσιο της αμερικανικής πολυεθνικής που εμφιάλωνε νερό στο Λουτράκι για λόγους βιωσιμότητας και ζήτησε από τους λιγοστούς εργαζόμενους, αν επιθυμούν να συνεχίσουν να εργάζονται στην εταιρία, να μετακινηθούν στα Οινόφυτα, διαφορετικά θα απολυθούν με νόμιμη αποζημίωση.
COCA COLA 3 E: Μέχρι σήμερα η εταιρία έχει προβεί σε διακοπή της παραγωγικής της διαδικασίας στις μονάδες του Μεσολογγίου, της Ρόδου, της Κέρκυρας και της Πάτρας, ενώ αποφάσισε να μεταφέρει την έδρα της στην Ελβετία. Ο όμιλος εφάρμοσε και πρόγραμμα μείωσης του προσωπικού, ενώ συνεχίζει να διατηρεί σε λειτουργία τις μονάδες Αθηνών, Βόλου και Θεσσαλονίκης.
ΦΙΛΚΕΡΑΜ- JOHNSON: Ένα ακόμη «θύμα» της κρίσης ήταν και η εταιρία της οικογένειας Φιλίππου, η οποία οδηγήθηκε στην πτώχευση. Στο απόγειο της δραστηριότητάς της απασχολούσε 400 άτομα για την παραγωγή 4,5 εκατ. τ.μ. ετησίως, ενώ το 30% της παραγωγής της κατευθυνόταν σε 29 χώρες του εξωτερικού. Όμως, οι οικονομικές συνθήκες τα τελευταία χρόνια άλλαξαν άρδην, συμπαρασύροντας και την άλλοτε κραταιά βιομηχανία.
• Και ο μακρύς κατάλογος με τα λουκέτα δεν σταματά εδώ. Ηχηρά ονόματα, όπως η Diana του επιχειρηματία Ζερίτη, η ΕΝΚΛΩ, η Βιαμύλ, η Αλλαντοποιία Θράκης, το εργοστάσιο της Siemens στην Θεσσαλονίκη κ.α. έχουν γράψει την τελευταία σελίδα τους στο ελληνικό επιχειρείν τα τελευταία χρόνια.
ΣΕΛΜΑΝ: Μετά από 50 χρόνια σίγησαν οι μηχανές και στο εργοστάσιο της Σέλμαν στο Βασιλικό Χαλκίδας, το οποίο απασχολούσε 174 εργαζόμενους. Παρά τις προσπάθειες του Αντώνη Αδαμόπουλου για να «ορθοποδήσει» η εταιρία, η άλλοτε κραταιά εταιρία ξυλείας δεν τα κατάφερε. Η κατάρρευση της οικοδομής που οδήγησε για ακόμη μία χρήση τις πωλήσεις του ομίλου σε πτώση στα 36 εκατ. ευρώ, η αύξηση των τιμών των βασικών πρώτων υλών κατά 20% λόγω της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης και η άρνηση των εργαζομένων να δεχτούν περικοπές μισθών, όπως τόνισε η διοίκηση, ήταν ορισμένοι από τους λόγους που έφεραν το λουκέτο.
ΒΙΟΜΕΚ: Τίτλοι τέλους έπεσαν πριν από έναν μήνα περίπου και στην θυγατρική της Τέρνα του Γιώργου Περιστέρη στο Αλιβέρι Ευβοίας. Ο κατασκευαστής απέκλεισε το ενδεχόμενο λειτουργίας λόγω τεράστιων οικονομικών προβλημάτων χρηματοδότησης και έλλειψης δουλειάς. Μάλιστα, υποστήριξε πως οι μετοχές της ΒΙΟΜΕΚ είναι στην διάθεση οποιουδήποτε θέλει και μπορεί να λειτουργήσει την επιχείρηση.
ΑΠΟ ΕΞΙ ΙΣΧΥΡΟΥΣ
«Ψαλίδι» διαρκείας για να μειωθούν τα κόστη
Πολλές είναι και οι βιομηχανίες εκείνες που δεν έχουν μείνει ακλυδώνιστες από την οικονομική κρίση. Προκειμένου όμως, να αποφύγουν την δραστική λύση των λουκέτων, εφαρμόζουν την στρατηγική «ψαλιδίσματος» του λειτουργικού τους κόστους.
ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ: Εκ περιτροπής τις μισές μέρες του μήνα εργάζεται το προσωπικό στη μονάδα του Ασπρόπυργου μετά από 4 μήνες σε διαθεσιμότητα και πολλαπλές απεργιακές κινητοποιήσεις και «συγκρούσεις» με τον ιδιοκτήτη Νίκο Μάνεση. Το εργοστάσιο στο Βόλο λειτουργεί με συμφωνία του προσωπικού για «ψαλίδι» στις αποδοχές κατά 18% για διάστημα τεσσάρων μηνών.
ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ: Η ιστορική ελληνική βιομηχανία της οικογένειας Κ. Αγγελόπουλου αποφάσισε να ελέγξει το λειτουργικό της κόστος, καθώς το 2011 τα EBITDA της ήταν αρνητικά κατά 29,5%, ενώ το καθαρό αποτέλεσμα ήταν ζημία 58 εκατ. ευρώ. Χαρακτηριστικό είναι πως μέσα στο 2012 η ελληνική αγορά απορρόφησε μόλις 350 χιλ. τόνους χαλυβουργικών προϊόντων, όταν το 2007 απορροφούσε 2,1 εκατ. τόνους. Μέσα στα μέτρα τα οποία λαμβάνει η διοίκηση είναι η μείωση 170 θέσεων εργασίας με πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου, μείωση των αποδοχών κατά 20%, κατάργηση των επιδομάτων και διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
ΑΛΟΥΜΥΛ: Τον «δρόμο» των περικοπών για να τονώσει την ρευστότητα και να μειώσει τις υποχρεώσεις ακολούθησε και ο Γιώργος Μυλωνάς, δίνοντας έμφαση κυρίως στην πώληση ή την συγχώνευση θυγατρικών και άλλων περιουσιακών στοιχείων. H τελευταία συγχώνευση ήταν αυτή της «Aλουμύλ Bιομηχανία Aλουμινίου» και της θυγατρικής «Aλουφύλ». Στα μέσα Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε μία ακόμη συγχώνευση της επίσης θυγατρικής «Aλουσύς Eξαρτήματα Συστημάτων Aλουμινίου». Kαι στις δύο περιπτώσεις οι θυγατρικές απορροφήθηκαν από τη μητρική, σε μια προσπάθεια του Γιώργου Mυλωνά να περικόψει τα λειτουργικά κόστη του ομίλου. Tον περασμένο Aύγουστο η Aloumil Mυλωνάς ανακοίνωσε την πώληση της θυγατρικής της στην Aλβανία (Alumil Albania) στην επίσης θυγατρική της Aloumil Group Ltd.
FRIGOGLASS: Μπορεί η εταιρία του ομίλου Δαυίδ να απέκλεισε το ενδεχόμενο παύσης λειτουργίας της μονάδας της στην Αχαΐα, αλλά εφαρμόζει την πολιτική των περικοπών. Το 2012 ο αριθμός των εργαζομένων στην ελληνική μητρική εταιρεία μειώθηκε σε 249 άτομα, από 346 το 2011, δηλαδή κατά 28%. Συνεχίστηκε, δηλαδή, η υλοποίηση του προγράμματος εθελούσιας εξόδου του προσωπικού, που είχε αποφασιστεί το 2010. Το ελληνικό εργοστάσιο της Frigoglass, σε ενοποιημένη βάση το περασμένο έτος κατέγραψε ζημιές (15 εκατ. ευρώ) έπειτα από πολλά χρόνια υψηλής κερδοφορίας. Την περίοδο αυτή λόγω χαμηλών παραγγελιών το εργοστάσιο λειτουργεί με το σύστημα της εκ περιτροπής εργασίας, με συναίνεση εργαζομένων, σε μια προσπάθεια της επιχείρησης να διασφαλίσει τη συνέχιση της λειτουργίας του.
ΤΙΤΑΝ: Από κέρδη σε ζημίες 24,5 εκατ. ευρώ «γύρισε» η εταιρία του Ανδρέα Κανελλόπουλου, η οποία έχει επηρεαστεί τα τελευταία χρόνια από την καθίζηση της οικοδομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Εδώ και ενάμιση χρόνο περίπου η τσιμεντοβιομηχανία εφαρμόζει την πολιτική μείωσης του κόστους και πώλησης περιουσιακών της στοιχείων. Έτσι, πούλησε μειοψηφικό πακέτο 11,5% στην IFC των θυγατρικών της σε Σκόπια, Σερβία, Κόσσοβο έναντι 50 εκατ. ευρώ, ενώ έχει πουλήσει ακόμη την πορσελάνη Ιωνία, λατομείο στις ΗΠΑ, εταιρίες διακίνησης τσιμέντου και το 15% της αιγυπτιακής δραστηριότητας επίσης στην IFC. Η αναδιοργάνωση βέβαια, πέρασε και δια της οδού των περικοπών θέσεων εργασίας και μισθών.
ΣΟΒΕΛ: Στο εργοστάσιο της Σιδενόρ του Νίκου Στασινόπουλου, όπου τα τελευταία χρόνια έχουν επενδυθεί περίπου 50 εκατ. ευρώ από τον όμιλο, έβαλε προσωρινό λουκέτο για έναν μήνα (τον Μάρτιο), επαναλειτουργώντας τον Απρίλιο. Τέθηκαν σε διαθεσιμότητα 350 εργαζόμενοι που απασχολούνται στην παραγωγή σιδήρου, σε σύνολο 420 εργαζομένων. Αιτία για την απόφαση αυτή υπήρξε η έλλειψη παραγγελιών και οι μεγάλες ποσότητες αποθεμάτων.
ΟΙ ΕΙΣΗΓΜΕΝΕΣ- ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΣΤΟΝ… ΚΑΝΟΝΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΚΟΠΩΝ
Απαντούν στην κρίση με νέες επενδύσεις Παρότι η ύφεση δεν τις αφήνει ανεπηρέαστες, υπάρχουν ελληνικές βιομηχανίες που συνεχίζουν να επενδύουν σε νέες παραγωγικές μονάδες, δημιουργώντας πολύτιμες νέες θέσεις εργασίας και συμβάλλοντας καθοριστικά στην αναστροφή του δυσμενούς κλίματος ή που δίνουν αυξήσεις. Σε αυτή την τελευταία κατηγορία ανήκει η ΜΕΤΚΑ του ομίλου Μυτιληναίου, η οποία με δυνατό χαρτί την εξωστρέφειά της παραμένει ισχυρή και με σημαντική ρευστότητα. Γι’ αυτό και όχι μόνο δεν προέβη σε περικοπές, αλλά έδωσε και αυξήσεις μέχρι 2% στο προσωπικό.
Στην πρώτη κατηγορία, η πιο πρόσφατη επενδυτική πρωτοβουλία ήρθε από την Ε.Ι. Παπαδόπουλος (Μπισκότα Παπαδοπούλου), η οποία ανακοίνωσε ότι υλοποίησε επενδύσεις 6 εκατ. ευρώ για την εγκατάσταση νέας μονάδας παραγωγής συσκευασμένου ψωμιού στο εργοστάσιο στα Οινόφυτα, «ανοίγοντας» πόρτα σε 55 νέους εργαζόμενους.
Επενδύσεις σχεδιάζει και η Pharmathen του Βασίλη Κάτσου. Η φαρμακοβιομηχανία εξήγγειλε επενδύσεις 10 εκατ. ευρώ, με βασικό στόχο την αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας των εργοστασίων της, αλλά και της δραστηριοποίησής της στην αγορά καλλυντικών και προϊόντων υγείας στο κανάλι των φαρμακείων. Από τις επενδύσεις αυτές αναμένεται να προκύψουν 100 νέες θέσεις εργασίας. Την ίδια ώρα, τη δημιουργία της πιο σύγχρονης μονάδας ανακύκλωσης συσσωρευτών μολύβδου σε ολόκληρη την Ευρώπη δρομολογεί η Sunlight του Πάνου Γερμανού, δαπανώντας κεφάλαια 20 εκατ. ευρώ. Η νέα εργοστασιακή μονάδα θα ενισχύσει την Κομοτηνή με 50 μόνιμες άμεσες θέσεις εργασίας.
Περαιτέρω, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία που παράγει την μπίρα Fix προωθεί επενδύσεις 7 εκ. εντός της τρέχουσας χρήσης, στο πλαίσιο του προγράμματος ενίσχυσης του μηχανολογικού εξοπλισμού και αύξησης της παραγωγικής δυνατότητας του εργοστασίου της. Τέλος, η αλευροβιομηχανία Μύλοι Λούλη, εγκαινίασε πριν από μερικούς μήνες τη νέα μονάδα παραγωγής στο Κερατσίνι, η οποία κόστισε 10 εκ.
