«Παζάρι» 22 εισηγμένων για δάνεια 8 δισ. ευρώ
Mπόμπολας, Iωάννου, Περιστέρης πρώτοι στη λίστα για αναδιάρθρωση των χρεών το 2011
Τα δάνεια «πνίγουν» τις επιχειρήσεις και όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες, εισηγμένοι και μη, κάνουν… ουρά έξω από τα γραφεία των ανώτερων τραπεζικών στελεχών, όχι με αίτημα την δανειοδότηση, αλλά την αναδιάρθρωση των χρεών τους. Τριαντατέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ όφειλαν οι εισηγμένες σε τραπεζικές υποχρεώσεις μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη, εκ των οποίων πάνω από 16,4 δισ. ευρώ είναι βραχυχρόνιος δανεισμός.
Η κατάσταση αυτή έχει προκαλέσει εύλογα ανησυχία όχι μόνο σε ζημιογόνες εταιρείες, οι οποίες αδυνατούν να ανταποκριθούν στην αποπληρωμή των χρεών τους, αλλά και σε μεγάλους ομίλους, που έχουν επιδοθεί σε ένα «σαφάρι» επενδύσεων ή οι οικονομικές τους επιδόσεις εξαρτώνται από τις διεθνείς τιμές των μετάλλων και ένα μεγάλο μέρος των βραχυχρόνιων δανείων τους λήγει μέσα στο 2011. Γι’ αυτό και όπως χαρακτηριστικά υποστηρίζουν οι distress managers, η τρέχουσα χρονιά θα είναι η χρονιά των «παζαριών» για την αναδιάρθρωση των χρεών μιας πληθώρας εισηγμένων, ύψους τουλάχιστον 8 δισ. ευρώ.
Την ίδια αγωνία για τους δικούς τους λόγους φυσικά, με κυριότερο να μην επιβαρύνουν τα χαρτοφυλάκιά τους με μη εξυπηρετούμενα δάνεια, βιώνουν και οι τράπεζες, οι οποίες όταν λαμβάνουν τις απαραίτητες εγγυήσεις από την πλευρά των διοικήσεων των εισηγμένων, δίνουν… πίστωση χρόνου και μεταθέτουν το πρόβλημα για αργότερα, αναδιαρθρώνοντας τα χρέη και προχωρώντας σε επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής τους.
Οι εισηγμένες, των οποίων η συνολική κεφαλαιοποίηση στο χρηματιστηριακό ταμπλό ανέρχεται στα 60 δισ. ευρώ περίπου, είναι ίσως η πρώτη φορά που βλέπουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις να διογκώνονται μέσα σε μια διετία. Το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν εκείνες, που δεν είχαν φροντίσει να «θωρακίσουν» την ρευστότητά τους πριν ξεσπάσει η κρίση και με τον ερχομό αυτής βρέθηκαν με την… πλάτη στον τοίχο, ενώ υπάρχουν κι εκείνες που ναι μεν έχουν υψηλά δάνεια, αλλά τα αποπληρώνουν κανονικά, έστω με μια μικρή καθυστέρηση.
Σε αντίθετη τροχιά από τις παραπάνω κινούνται ορισμένοι όμιλοι που, παρά την ύφεση διαθέτουν μηδαμινό δανεισμό και ισχυρά αποθέματα στα ταμεία τους, ενώ παρουσιάζουν ενισχυμένα κέρδη και κύκλους εργασιών.
Εικοσιδύο εισηγμένες θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσουν μέσα στο τρέχον έτος τουλάχιστον 8 δισ. ευρώ, σύμφωνα με εκθέσεις και αναλύσεις της Εθνικής Χρηματιστηριακής, ποσό που αντιστοιχεί στο 29,7% της συνολικής τους κεφαλαιοποίησης στο ταμπλό. Ανάμεσα σε αυτές ισχυροί κατασκευαστικοί όμιλοι, οι οποίοι βρίσκονται στο… κόκκινο, καθώς η ανομβρία νέων δημόσιων και ιδιωτικών έργων έχει οδηγήσει τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του συγκεκριμένου τομέα σε… ασφυξία.
Δεν είναι τυχαίο πως οι συνολικές υποχρεώσεις του κατασκευαστικού κλάδου προς τις τράπεζες αγγίζουν τα 2, 5 δισ. ευρώ, υπέρογκο ποσό, εκ του οποίου τα Ύ οφείλουν οι τρεις μεγάλοι, Ελλάκτωρ του Γιώργου Μπόμπολα, ΓΕΚ Τέρνα του Γιώργου Περιστέρη και J & P Άβαξ του Δάκη Ιωάννου.
Η Ελλάκτωρ, το 9μηνο του 2010, παρουσίασε μείωση εσόδων και κερδών, ως απόρροια της κρίσης, ενώ ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός της, ο οποίος πρέπει να εξυπηρετηθεί άμεσα, αγγίζει τα 446,13 εκατ. ευρώ.
Το μεγάλο της «όπλο» όμως, είναι το ανεκτέλεστο της κατασκευαστικής δραστηριότητας του ομίλου, το οποίο παραμένει υψηλό και αγγίζει τα 2,6 δις. ευρώ, ενώ υπάρχουν συμβάσεις προς υπογραφή ύψους 147 εκατ. ευρώ, στις οποίες στηρίζεται για να μειώσει το ύψος των χρεών του. Μπορεί να είναι ένας από τους ισχυρότερους των κατασκευών και της ενέργειας η «ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ» και ο Γιώργος Περιστέρης, όμως, ο συνολικός καθαρός δανεισμός, ο οποίος ανέρχεται στα 439 εκατ. ευρώ αποτελεί «πονοκέφαλο» για τον επιχειρηματία.
Ο συνολικός τραπεζικός δανεισμός μάλιστα, φτάνει τα 774, 9 εκατ. ευρώ, όταν τα συνολικά διαθέσιμα κεφάλαια στο 9μηνο του 2010 διαμορφώθηκαν σε 694,6 εκατ. ευρώ, ενώ μέσα στο 2011 θα πρέπει να αναδιαρθρωθούν τουλάχιστον 210 εκατ. ευρώ. Κοντά στα 330 εκατ. ευρώ ήταν το σύνολο της καθαρής θέσης του ομίλου «J&P ΑΒΑΞ» του Δάκη Ιωάννου στο 9μηνο του 2010 με τις συνολικές υποχρεώσεις, να ανέρχονται σε 1,04 δισ. ευρώ, με τον μακροπρόθεσμο δανεισμό στα 237,15 εκατ. και τον βραχυπρόθεσμο στα 285 εκατ. περίπου.
Δια πυρός και σιδήρου έχει περάσει ο όμιλος του Νίκου Στασινόπουλου, η «Βιοχάλκο», αλλά και η θυγατρική της «Σιδενόρ». Η μητρική εταιρεία, από τότε που ξέσπασε η κρίση και η ανοικοδόμηση δημοσίων και ιδιωτικών έργων έχει «πατήσει φρένο», αλλά και οι διεθνείς τιμές των μετάλλων υποχώρησαν σημαντικά, καταγράφει ζημιογόνες χρήσεις, φτάνοντας στο 9μηνο του 2010 τα 4,94 εκατ. ευρώ. Το συνολικό ύψος των βραχυχρόνιων δανείων του φτάνει τα 882 εκατ. ευρώ για τη «Βιοχάλκο» και τα 320 για τη «Σιδενόρ», εκ των οποίων μέσα στην τρέχουσα χρονιά πρέπει να αναδιαρθρωθούν 600 εκατ. ευρώ και 250 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
Είναι μία από τις πιο κερδοφόρες πολυεθνικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα η «Coca Cola 3 Ε» του Γιώργου Δαυίδ, με τα καθαρά κέρδη να φτάνουν στα 417 εκατ. ευρώ. Με εξωστρεφή προσανατολισμό σε αγορές της Ευρώπης και της Ασίας, οι κοστοβόρες επενδύσεις της χρειάστηκαν ένα μεγάλο μέρος τραπεζικής χρηματοδότησης, αλλά μέσα στο 2011 κι εκείνη θα πρέπει να αναδιαρθρώσει τουλάχιστον 550 εκατ. ευρώ, εκ των δανείων της. Επιπλέον, και η θυγατρική της «Friogoglass», η οποία έχει ανεβάσει στροφές στον τομέα της επαγγελματικής ψύξης θα διαπραγματευτεί με τις τράπεζες το ποσό των 60 εκατ. ευρώ.
Η Motor Oil του Βαρδή Βαρδινογιάννη θεωρείται leader στον κλάδο των πετρελαιοειδών και με «όπλο» του τις επενδύσεις σε όλον τον κόσμο, αλλά και τα μεγάλα deals που έχει κάνει, όπως με τον Βαγγέλη Μυτιληναίο στον τομέα του φυσικού αερίου και με τον Σπύρο Λάτση στην Αίγυπτο για την εκμετάλλευση κοιτάσματος πετρελαίου, σημειώνει από τα πιο ισχυρά οικονομικά μεγέθη στο χρηματιστηριακό ταμπλό. Δεν ξεφεύγει όμως, ούτε εκείνος από την ανάγκη αναδιάρθρωσης 250 εκατ. ευρώ από τα 900 εκατ. ευρώ, που φτάνουν τα βραχυπρόθεσμα δάνειά του. Το ποσό της αναδιάρθρωσης αντιθέτως, για τον συνέταιρό του, Βαγγέλη Μυτιληναίο «πέφτει» στα 46 εκατ. ευρώ για τον όμιλό του και είναι μηδενικό για τη ΜΕΤΚΑ.
Τη λίστα της Εθνικής Χρηματιστηριακής συμπληρώνουν οι «Folli Follie» της οικογένειας Κουτσολιούτσου, εκ των οποίων τα δάνεια που πρέπει να αναδιαρθρωθούν είναι 132 εκατ. ευρώ, «Intralot» του Σωκράτη Κόκκαλη με 30 εκατ. ευρώ, «Fourlis Συμμετοχών» του Βασίλη Φουρλή με 80 εκατ. ευρώ, «Aegean Airlines» με 20 εκατ. ευρώ, «Σαράντης» με 25 εκατ. ευρώ και «Υγεία» με 206 εκατ. ευρώ. Ανάμεσά τους και οι κρατικές ΟΛΠ, ΟΠΑΠ, ΔΕΗ και ΕΛΠΕ.
Σε αντίθετη τροχιά με μηδαμινές υποχρεώσεις
Κάθε νόμισμα έχει διπλή όψη. Και επειδή υπάρχουν κι εκείνες οι εισηγμένες, που έχουν κατορθώσει παρά την οικονομική κρίση να κινούνται κόντρα στο ρεύμα και να τροφοδοτούν την ανάπτυξή τους με «άσους στα μανίκια» τους την υψηλή ρευστότητα, τον ελάχιστο έως μηδαμινό δανεισμό και τα θετικά οικονομικά μεγέθη τους, απόρροια των ορθών επενδυτικών επιλογών τους, αξίζουν μια ιδιαίτερη μνεία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα σε αυτήν την κατηγορία αποτελούν ακόμη και πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, όπως η «Rilken», η οποία έχει μηδέν δάνεια και 2,6 εκατ. ευρώ ταμειακά διαθέσιμα.
Στον κλάδο της πληροφορικής ξεχωρίζουν η «MLS» του Γιάννη Καματάκη, η οποία με σύνθημά της την εξωστρέφεια σε αγορές του εξωτερικού και ιδίως στη Γερμανία, πετυχαίνει εξαιρετικές επιδόσεις και μάλιστα με μηδενικό δανεισμό και κεφάλαια 3 εκατ. ευρώ στην… άκρη, αλλά και η «Info- Quest» του Θεόδωρου Φέσσα, η οποία με «ναυαρχίδα» της την «ACS» στις ταχυμεταφορές και την «Quest Energy» στην ενέργεια, παρουσιάζει διαθέσιμα και δάνεια στο + 19,5 εκατ. ευρώ. Ανάλογη περίπτωση και η «Intertech», η οποία στο ταμείο της διαθέτει 8,9 εκατ. ευρώ και οι δανειακές της οφειλές είναι στο ήμισυ, δηλαδή στα 4, 3 εκατ. ευρώ.
Από τον πολύπαθο κλάδο των κατασκευών, ενώ ο κανόνας θέλει τις περισσότερες τεχνικές εταιρείες να «υποφέρουν», υπάρχει και η «ΕΚΤΕΡ» ως θετική έκπληξη με χρέη μόλις 2 εκατ. ευρώ, όταν η ρευστότητά της αγγίζει τα 11, 6 εκατ. ευρώ. Ακόμη και η «ΑΕΓΕΚ» του Γιάννη Μαρούλη, η οποία επέστρεψε στις ζημίες, λόγω των καθυστερήσεων στο έργο του μετρό Θεσσαλονίκης και πολλών οδικών αξόνων στην κατασκευή των οποίων συμμετέχει, έχει καταφέρει τα δάνειά του να βρίσκονται στο μηδέν.
Μπορεί η «ΤΙΤΑΝ» στις τσιμεντοβιομηχανίες να είναι πρωτοπόρος, όμως η «ΑΓΕΤ» Ηρακλής, μετά από πολλές προσπάθειες αναδιάρθρωσης και σημαντικών επενδύσεων έχει μειώσει τις οικονομικές της υποχρεώσεις στα 53 εκατ. ευρώ, όταν ωστόσο τα διαθέσιμα κεφάλαια αγγίζουν τα 165 εκατ. ευρώ.
Από τα «κρατικά χαρτιά» στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται ο ΟΛΘ, ο οποίος διαθέτει στο ταμείο του 60 εκατ. ευρώ και μηδενικό δανεισμό.
Τραπεζικός κλοιός σε real estate, ψάρια, τηλεπικοινωνίες, υγεία
Ένας από τους πιο «πολύπαθους» κλάδους, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και του υπέρογκου δανεισμού είναι εκείνος των ιχθυοκαλλιεργειών με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτόν να οφείλουν σχεδόν 650 εκατ. ευρώ συνολικά και ουσιαστικά δουλεύουν για να αποπληρώνουν δάνεια.
Η «Νηρέας» του Αριστείδη Μπελλέ, αν και παρουσίασε αυξημένες πωλήσεις ψαριών το 9μηνο του 2010 κατά 12,6%, αφού επέδρασε θετικά το άνοιγμά του σε νέες αγορές και το πρόγραμμα αναδιοργάνωσης του ομίλου, ο καθαρός τραπεζικός δανεισμός του – αν και μειώθηκε 10,8% – ωστόσο παραμένει σε υψηλά επίπεδα της τάξεως των 216 εκατ. ευρώ.
Η «Σελόντα» του Βασίλη Στεφανή, στην οποία ελέγχει το 11% των μετοχών της ο Γεωργιανός της «Linnaeus Fund», σημείωσε πτώση του κύκλου εργασιών της, κατά 19% στα 91,4 εκ. ευρώ την ώρα που οι δανειακές της υποχρεώσεις φτάνουν τα 190 εκατ. ευρώ περίπου. Μάλιστα, τον περασμένο Μάρτιο εξασφάλισε μια «ανάσα» ρευστού υπογράφοντας με τις τράπεζες κοινοπρακτικά δάνεια ύψους 15 εκατ. ευρώ. Την ρευστότητα στα ταμεία της προσπαθεί να τονώσει επίσης η «Δίας Ιχθυοκαλλιέργειες», επενδύοντας μέχρι τώρα 27 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 15 εκατ. ευρώ με την αγορά μετοχών και τα υπόλοιπα με ομολογιακό δάνειο. Η κατάσταση στον χώρο του real estate επίσης δεν εξελίσσεται ικανοποιητικά, με τις «Βωβός» και «Pasal Development» των Μπάμπη Βωβού και Σωτήρη Θεοδωρίδη αντίστοιχα, να οφείλουν ποσά στα τραπεζικά ιδρύματα, πάνω από τις δυνατότητες των εταιρειών τους. Σε μια περίοδο που η αγορά ακινήτων βρίσκεται σε καθίζηση με τα επαγγελματικά και εμπορικά ακίνητα να βρίσκονται… εν αχρηστία οι δύο εταιρείες βλέπουν τις υποχρεώσεις να αυξάνονται. Η μεν «ΜΒΔΤ», η οποία ποντάρει πολλά στην ψήφιση της τροποποίησης της νομοθετικής ρύθμισης για την έναρξη της διπλής ανάπλασης στο Βοτανικό, χρωστά 740 εκατ. ευρώ και από τη ρύθμιση εξαρτάται και η επαναδιαπραγμάτευση βραχυπρόθεσμων δανείων 200 εκ. ευρώ σύμφωνα με όρο που του έχουν θέσει οι πιστωτές του. Από την άλλη, η «Pasal», αν και διαθέτει ισχυρό χαρτοφυλάκιο, το οποίο αποτιμάται στα 216 εκατ. ευρώ με «κόσμημά» της το Athens Heart, το εμπορικό κέντρο στον Ταύρο έχει δανειστεί μέχρι σήμερα 136 εκατ. ευρώ. Υψηλός είναι βέβαια και ο δανεισμός της «Lamda Development» του επενδυτικού βραχίονα ακινήτων του ομίλου Λάτση, αλλά χωρίς πρόβλημα εξυπηρέτησης, αφού διαθέτει ρευστότητα της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ.
Εξαιρετικό πρόβλημα με τα δάνειά τους έχουν να επιλύσουν και η «Hellas On Line» του Σωκράτη Κόκκαλη, που οφείλει 190 εκατ. ευρώ περίπου, αλλά και ο εναλλακτικός πάροχος σταθερής τηλεφωνίας και ίντερνετ, η «Forthnet» με υποχρεώσεις ύψους 290 εκατ. ευρώ, χωρίς μάλιστα να μπορεί παρά τις προσπάθειες όχι να επανέλθει σε τροχιά κερδοφορίας, αλλά έστω να μειώσει τις απώλειες. Οι πληροφορίες θέλουν τις δύο πλευρές, οι οποίες βρίσκονταν σε συζητήσεις για συγχώνευση, να τις διέκοψαν, καθώς ένας από τους πολλούς λόγους ήταν και ο υπέρογκος δανεισμός των δύο. Στον κλάδο της υγείας και οι τέσσερις εισηγμένοι όμιλοι («Υγεία», «Ιατρικό», «Ιασώ» και «Euromedica») οφείλουν 850 εκατ. ευρώ. Αν και οι τρεις «Υγεία» του ομίλου MIG, «Ιασώ» και «Ιατρικό» του Γιώργου Αποστολόπουλου έχουν δάνεια ύψους 195 εκ. ευρώ, 145 εκατ. ευρώ και 155 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, ανταποκρίνονται με ευκολία, λόγω της ισχυρής τους ρευστότητας.
