Έρχονται και νέα μέτρα για την κάλυψη της «χασούρας».
Η κυβέρνηση μόνο ανύποπτη δεν ήταν για το ναυάγιο made in EU
Μεταξύ των απίστευτων χειρισμών της ελληνικής πλευράς, των απροκάλυπτων παρεμβάσεων των Ευρωπαίων και της προφανούς πρόθεσης των Ρώσων να αποσβέσουν την επένδυσή τους σε χρόνο ρεκόρ «χάθηκε» η αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ.
Το μεγάλο φιάσκο όχι μόνο τινάζει στον αέρα τα χρονοδιαγράμματα και τους οικονομικούς στόχους, αλλά φέρνει πιο κοντά από ποτέ τον κίνδυνο να ληφθούν νέα εισπρακτικά μέτρα για την κάλυψη του «κενού» που προκύπτει στα έσοδα και κινείται μεταξύ 700 εκ.-1 δις ευρώ. Όσο κι αν η κυβέρνηση επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, με τον ίδιο τον πρωθυπουργό να χαρακτηρίζει «αστειότητες» τα περί επιβολής νέων μέτρων, η «ανάγνωση» των δεδομένων δείχνει ότι αυτά βρίσκονται ήδη στο δρόμο. Περά από τις φημολογίες που διέρρευσε το οικονομικό επιτελείο, ότι η Τρόικα συμφωνεί στην αναδιάρθρωση του προγράμματος και τη μεταφορά ενός μεγάλου μέρους των προϋπολογιζόμενων για φέτος εσόδων για του χρόνου, μέσω του Όλι Ρεν, που χαρακτήρισε πρόωρη κάθε τέτοια συζήτηση μπήκε «πάγος» στα εύκολα σενάρια.
Τι σημάνει αυτό; Ότι ναι μεν αναγκαστικά θα υπάρξει μετάθεση για το 2014 του ποσού που υπολογιζόταν από την πώληση της ΔΕΠΑ, αλλά αυτό δεν «μεταφράζεται» σε έκπτωση από τους στόχους του συνολικού προγράμματος. Δηλαδή, ότι αν το κενό δεν καλυφθεί με το νέο διαγωνισμό για τη ΔΕΠΑ, θα έρθουν νέα σκληρά μέτρα.
ΣΤΗΜΕΝΟ ΣΚΗΝΙΚΟ
Το ρεζουμέ από τις εξελίξεις δείχνει ότι η κυβέρνηση ήθελε τα λεφτά, αλλά δεν ήθελε τους Ρώσους γιατί δεν άντεχε να τραβήξει την κόντρα με τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς, που είχαν βγάλει από νωρίς «κόκκινο» στην προοπτική η ΔΕΠΑ να περάσει στον έλεγχο της Μόσχας. Για αυτό και όλο το τελευταίο διάστημα έδωσε την εικόνα ότι «νίπτει τας χείρας της» κάνοντας μπαλάκι την υπόθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού που, παίζοντας τον «κακό» της ιστορίας, θα αναλάμβανε το βάρος να βάλει τους τίτλους τέλους στο σχέδιο των Ρώσων να αποκτήσουν στρατηγικό προγεφύρωμα σε μια χώρα- μέλος της Ε.Ε. Παρά το γεγονός ότι ιδιαίτερα η τελευταία από τις τρεις επισκέψεις του αφεντικού της Gazprom Αλ. Μίλερ στην Αθήνα, παραμονή της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. για την ενέργεια, είχε στόχο να ωθήσει τον Σαμαρά να πιέσει τους ευρωπαίους εταίρους ώστε να μην μπλοκάρουν τη συμφωνία, η ελληνική πλευρά δεν πήρε καμία πρωτοβουλία και απλά άφησε τα πράγματα να εξελιχθούν.
Από την άλλη, παρά τις επίσημες διαψεύσεις, η παρέμβαση της Κομισιόν ήταν άμεση και απροκάλυπτη. Οι αρμόδιοι κοινοτικοί αξιωματούχοι διεμήνυσαν στα μέσα της προηγούμενης βδομάδας στον αντιπρόεδρο του ρωσικού κολοσσού Αλ. Μεντβέντεφ ότι «ΔΕΠΑ γιοκ». Του ξεκαθάρισαν ότι αν τελικά η Gazprom καταθέσει δεσμευτική προσφορά και φυσικά πλειοδοτήσει στο διαγωνισμό η υπόθεση όχι μόνο θα ενταχθεί στον υπό διερεύνηση φάκελο με τα άλλα «αμαρτήματα» της εταιρίας και τις κατηγορίες περί κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης της σε μια σειρά από χώρες κυρίως της ανατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία, Ρουμανία, Πολωνία, Λετονία), αλλά θα είναι το «κερασάκι στην τούρτα» που θα οδηγήσει σε περαιτέρω δοκιμασία τις ευρω-ρωσικές σχέσεις. Μέχρι μάλιστα να βγει η –απορριπτική- απόφαση θα έπρεπε να περάσει ένας χρόνος.
Αντίστοιχα μηνύματα έφτασαν στο Κρεμλίνο και από τη γερμανική πλευρά και την προηγούμενη Παρασκευή, με «υπογραφή» Πούτιν το έργο «πώληση της ΔΕΠΑ στους Ρώσους» έριξε αυλαία.
Η «ΑΝΥΠΟΠΤΗ» ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Ταυτόχρονα όμως τα ίδια μηνύματα των Βρυξελλών έφτασαν και στην Αθήνα στα τέλη της βδομάδας τόσο μέσω της μόνιμης ελληνικής αντιπροσωπείας, αλλά και Ελλήνων στελεχών που θητεύουν υπό τον επίτροπο Ενέργειας Γκέτινγκ Έτινγκερ που είναι και ένα από τα πρόσωπα «κλειδιά» των εξελίξεων. Αυτός είναι άλλωστε που κινεί τα νήματα της πολιτικής για τη μείωση της εξάρτησης της ευρωπαϊκής αγοράς από το ρωσικό φυσικό αέριο. Επιπρόσθετα, υπήρξε και άμεση παρέμβαση του εκπροσώπου της Κομισιόν στην Τρόικα Μ. Μόρς που στο «παρά πέντε» της κατάθεσης των δεσμευτικών προσφορών αξίωσε από την ελληνική κυβέρνηση να αλλάξουν οι όροι του διαγωνισμού ώστε να μην περάσει ο ΔΕΣΦΑ σε ρωσικά χέρια, (στην έτερη ρωσική Sintez) αλλά και να εξαιρεθεί από το «πακέτο» της ΔΕΠΑ η συμμετοχή της κατά 50% στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IBG. Ο στόχος προφανής. Οι Ευρωπαίοι δεν ήθελαν σε καμία περίπτωση οι Ρώσοι να ελέγξουν τις κρίσιμες υποδομές μέσω των οποίων σχεδιάζεται να περάσει το ανταγωνιστικό προς αυτούς αζέρικο φυσικό αέριο στην Ευρώπη
Έτσι μόνο ανύποπτη δεν ήταν η κυβέρνηση για το επερχόμενο φιάσκο, καθώς γνώριζε –κι αν δεν γνώριζε όφειλε να το γνωρίζει- ότι δεν θα ήταν δυνατό οι Ρώσοι να καταθέσουν δεσμευτική προσφορά και να εμπλακούν σε μια χρονοβόρα περιπέτεια που θα κατέληγε στην απόρριψη του αποτελέσματος του διαγωνισμού. Όλα αυτά μάλιστα είχαν διαφανεί από αρκετά νωρίς. Έτσι ήταν σε απόλυτη γνώση της το γεγονός ότι τελικά δεν θα εισέπραττε το τίμημα των 800 εκ. που ήταν διατεθειμένη να προσφέρει η Μόσχα. Κι αυτό γιατί πριν ολοκληρωνόταν η διαδικασία των εγκρίσεων από τις αρμόδιες αρχές θα μπορούσε να υπολογίζει το πολύ σε μια μικρή προκαταβολή που κι αυτή θα επιστρεφόταν αν η συμφωνία δεν έφτανε στο τέλος της με τη μεταβίβαση των μετοχών της ΔΕΠΑ στη Gazprom.
Επομένως, ενώ γνώριζε ότι η όλη διαδικασία, αλλά και το τίμημα ήταν στον αέρα, συνέχιζε να τροφοδοτεί τη φημολογία περί επικείμενης επιτυχούς ολοκλήρωσης του deal.
Παζάρι με τους Αζέρους για το ΔΕΣΦΑ
Το πέρασμα στην αζερική Socar θεωρείται «κλειδωμένο» αλλά το θέμα είναι πόσο φτηνά θα πουλήσουμε.
Αγωνία επικρατεί την κυβέρνηση σχετικά με την αποκρατικοποίηση και του ΔΕΣΦΑ. Παρά τα αισιόδοξα μηνύματα που βγάζει προς τα έξω το ΤΑΙΠΕΔ, όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι η προσφορά των Αζέρων κινείται σε «χαμηλό βαρομετρικό» και κυρίως συνοδεύεται από διάφορους όρους. Έτσι, η «βεντάλια» του τιμήματος ξεκινά από τα 350 εκ. για να φτάσει υπό προϋποθέσεις μέχρι τα 430-460 εκ. Το πρώτο που πρέπει να αντιμετωπιστεί από κυβέρνηση και ΤΑΙΠΕΔ, μετά την εξέταση της προσφοράς από τα ΕΛΠΕ (κατέχουν το 35% και το ΤΑΙΠΕΔ το 31% του προς πώληση 66% του ΔΕΣΦΑ) είναι το τελικό τίμημα να ξεπεράσει αυτό που προβλέπει η ανεξάρτητη αποτίμηση. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, η αποτίμηση του 100% του ΔΕΣΦΑ κινείται μεταξύ 600-650 εκ. και του 66% γύρω στα 400 εκ.
Το δεύτερο θέμα είναι να αντιμετωπιστούν οι όροι και οι παραδοχές που περιέχει η προσφορά της Socar, όσον αφορά την πορεία των χρηματοοικονομικών μεγεθών του διαχειριστή του συστήματος παρά το γεγονός ότι κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από τη διακήρυξη του διαγωνισμού.
Από την προηγούμενη βδομάδα τα στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ κάνουν μυστικές διαπραγματεύσεις με τους Αζέρους, αλλά η οριστική κατάληξη μπορεί να καθυστερήσει, αλλά εκτιμάται ότι θα είναι θετική. Αυτό υπαγορεύεται από τρεις λόγους. Πρώτον, η κυβέρνηση δεν αντέχει ένα δεύτερο φιάσκο μετά τη ΔΕΠΑ, που θα οδηγούσε σε οριστικό ναυάγιο την επιχείρηση αποκρατικοποίησης του ομίλου, με ό,τι αυτό σημαίνει για την «τρύπα» στα έσοδα του προγράμματος.
Δεύτερον, η αποκρατικοποίηση του ΔΕΣΦΑ και το πέρασμά του στην αζερική πλευρά που έχει την υποστήριξη των Αμερικανών, έχει μεγάλη γεωπολιτική σημασία, -ίσως μεγαλύτερη και από της ΔΕΠΑ- καθώς αυτός είναι που ελέγχει το σύνολο των υποδομών διακίνησης του αερίου (σταθμός Ρεβυθούσας, δίκτυο διανομής κλπ). Γι αυτό και από την αρχή η κυβέρνηση ήθελε στην περίπτωση που η ΔΕΠΑ πήγαινε στους Ρώσους, ο ΔΕΣΦΑ να πάει στη Socar, ώστε να επιτυγχανόταν μια ισορροπία που θα εκτόνωνε κατά κάποιο τρόπο τις ευρωαμερικανικές πιέσεις.
Έτσι, το κυβερνητικό επιτελείο δεν μπορεί να απολέσει το «κεκτημένο» του υπαρκτού αυτή τη στιγμή ενδιαφέροντος του Μπακού, που πέρα από την οικονομική διάσταση, με την είσπραξη του βελτιωμένου μετά τις διαπραγματεύσεις τιμήματος, τίποτα δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα είναι δεδομένο και αύριο.
Τρίτος και βασικότατός λόγος, ότι το πέρασμα του ΔΕΣΦΑ σε αζέρικο έλεγχο συνδέεται με τον αγωγό ΤΑΡ στην πιο κρίσιμη στιγμή καθώς μέχρι τα τέλη του μήνα η κοινοπραξία που διαχειρίζεται το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ θα αποφασίσει με ποιο από τα δύο projects θα διοχετευτεί το αέριο της Κασπίας προς την Ευρώπη. Η απόκτηση του ΔΕΣΦΑ από τη Socar είναι σαφές ότι διασφαλίζει τον έλεγχο των κρίσιμων υποδομών και ανοίγει νέες προοπτικές διείσδυσής της στη βαλκανική και την ευρωπαϊκή αγορά.
Απόσβεση σε τρία χρόνια ήθελαν οι Ρώσοι
Πόσο θα μπορέσει η κυβέρνηση να μειώσει το «καπέλο» 30% που πληρώνει η Ελλάδα;
Οι Ρώσοι από την πρώτη στιγμή αντιμετώπισαν την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ σε δύο επίπεδα. Πρώτα, όσον αφορά τη δυνατότητα κατοχύρωσης και περαιτέρω διεύρυνσης της δεσπόζουσας θέσης τους στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω της απόκτησης ενός στρατηγικού προγεφυρώματος σε μια χώρα μέλος της ΕΕ με την αναβαθμισμένη σημασία της γεωπολιτικής θέσης της χώρας μας. Μετατρέποντας σε «βάση» των συμφερόντων τους την Ελλάδα θα μπορούσαν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στις σχεδιαζόμενες προσπάθειες απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο (η Gazprom προμηθεύει το 50,2% των ποσοτήτων στην Ευρώπη) ελέγχοντας ή και μπλοκάροντας και τους νέους αγωγούς, όπως ο ΤΑΡ.
Παράλληλα όμως, αντιμετώπισαν τη ΔΕΠΑ ως μια καθαρά επιχειρηματική κίνηση που κατά τη δική τους λογική θα ήταν πετυχημένη στο βαθμό που θα πετύχαιναν γρήγορη απόσβεση και εξασφάλιση μελλοντικών υπεραξιών μέσα από την περαιτέρω επέκταση της χρήσης αερίου στην ελληνική αγορά, (με νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, χρήση στα νησιά κλπ), που θα έφερνε επενδύσεις στο μέτρο που θα ήταν αποδοτικές.
Με τον πιο επίσημο τρόπο, μέσω του αντιπροέδρου της Gazprom Αλ. Μεντβέντεφ οι Ρώσοι παραδέχθηκαν ότι προμηθεύουν την Ελλάδα με «καπέλο» 30% στην τιμή του αερίου. Και αυτό άλλωστε θα τους επέτρεπε να κάνουν απόσβεση της επένδυσής τους στη ΔΕΠΑ μέσα στο χρόνο ρεκόρ των τριών ετών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ η μέση τιμή των εξαγωγών της Gazprom προς την Ευρώπη για φέτος διαμορφώνεται στα 370-380 δολ. ανά 1000 κυβικά μέτρα, ενώ, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η Ελλάδα αγόρασε στα 503 δολ/1000 κ.μ. και με τη μέση τιμή να διαμορφώνεται περί τα 480 δολ./ 1000 κ.μ.
Απέναντι στο επίμονο αίτημα της ελληνικής πλευράς για γενναία έκπτωση, που αποτελεί και όρο επιβίωσης για την εγχώρια βιομηχανία, οι Ρώσοι, μέσω του Αλ. Μίλερ συμφώνησαν σε γενικό επίπεδο, χωρίς να αναλάβουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις καθώς εκτιμούσαν ότι το υπερτίμημα που πρόσφεραν δεν θα δικαιολογείτο με εμπορικούς όρους, αν ξέφευγαν κατά πολύ από τη σημερινή τιμή που πουλάνε στην Ελλάδα. Έτσι ναι μεν θα έκαναν μια κίνηση καλής θέλησης, υποσχόμενοι εκπτώσεις σε δύο φάσεις, αρχής γενομένης μετά την ολοκλήρωση της εξαγοράς, αλλά συνολικά αυτή δεν θα ξεπερνούσε το 15%-20%.
Η πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η κυβέρνηση είναι να καταφέρει σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα να πετύχει μια έκπτωση για τις συμβολαιοποιημένες ποσότητες που προβλέπονται από τη σύμβαση προμήθειας μεταξύ Gazprom-ΔΕΠΑ, η οποία λήγει το 2016. Η ρωσική πλευρά όμως μετά τις εξελίξεις θεωρείται δύσκολο να συναινέσει, πόσω μάλλον όταν έχει στα χέρια της και το δυνατό χαρτί της κοινής εταιρίας με τον όμιλο Κοπελούζου ,Prometheus Gas, που της δίνει κι άλλες δυνατότητες επέκτασης της παρουσίας της στην ελληνική αγορά.
