Οι αναβολές για ΔΕΛΤΑ-ΜΕΒΓΑΛ και τα εμπόδια σε ψάρια και τηλεπικοινωνίες
Ακόμα κι αν οι τράπεζες συμφωνούν με τις συγχωνεύσεις, η Επιτροπή δεν προχωράει σε αποφάσεις
Η βαθιά οικονομική κριση έχει υποχρεώσει πολλούς επιχειρηματίες να σχεδιάζουν συνενώσεις, που θα οδηγήσουν σε συγκέντρωση των κλάδων σε μικρότερο αριθμό επιχειρήσεων, καθώς η μεγάλη μείωση της ζήτησης καθιστά αμφίβολη ακόμη και την επιβίωση πολλών εταιριών.
Απο τον σχεδιασμό, όμως, μέχρι την ολοκλήρωση ενός deal, ο δρόμος περνάει από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, στην οποία πρέπει να αναζητηθεί η χρυσή τομή μεταξύ της επιβίωσης και ανάπτυξης ολόκληρων επιχειρηματικών κλάδων, του φόβου για δημιουργία μονοπωλιακών συνθηκών και της αποφυγής εκμετάλλευσης των καταναλωτών.
Παρά την πίεση που ασκεί η οικονομική κρίση για άμεσα deals και παρά τις συμφωνίες των διοικήσεων των εταιριών, η Επιτροπή Ανταγωνισμού αποδεικνύεται ανεπαρκής στο να πάρει γρήγορες αποφάσεις, με αποτέλεσμα μερικά από τα μεγαλύτερα deals να μπλοκάρουν στα γρανάζια ή να μην προχωρούν καθόλου από τον φόβο… μακροχρόνιας εμπλοκής στην Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Το σίριαλ ΔΕΛΤΑ – ΜΕΒΓΑΛ
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ΔΕΛΤΑ με τη ΜΕΒΓΑΛ. Η συγχώνευση των δύο εταιριών αποφασίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2010, μετά από την υπογραφή προσυμφώνου εξαγοράς από την Vivartia, του ομίλου MIG του Ανδρέα Βγενόπουλου με την οικογένεια Παπαδάκη – Χατζηθεοδώρου, του 43% της ΜΕΒΓΑΛ και του 14,8% από την Μαίρη Χατζάκου. Με την εξαγορά της MEBΓΑΛ η Vivartia θα καταστεί leader στην αγορά των γαλακτοκομικών προϊόντων, ενώ η ΜΕΒΓΑΛ θα βελτιώσει την παραγωγικότητά της.
Η συμφωνία τέθηκε υπό την έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αλλά τον περασμένο Δεκέμβριο η διεύθυνση Ανταγωνισμού, εισηγήθηκε στην ολομέλεια τη λήψη διορθωτικών μέτρων από τις δύο εταιρίες, θεωρώντας ότι υπάρχει ο κίνδυνος περιορισμού της λειτουργίας του Ανταγωνισμού και ενίσχυση της δεσπόζουσας θέσης, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα. Η πρακτική αυτή είναι συνήθης, το να ζητεί δηλαδή η Επιτροπή Ανταγωνισμού διορθωτικές κινησεις, τις περισσότερες φορές για να κερδίσει χρόνο, μέχρι να εκδώσει την οριστική απόφασή της. Στο διάστημα, όμως, αυτό, αλλάζουν τα δεδομένα σε πολλά deals, όπως και στην περίπτωση της εξαγοράς από τη Vivartia. Ο διευθύνων σύμβουλος της ΜΕΒΓΑΛ, που κατέχει το 28,5% της βορειοελλαδίτικης βιομηχανίας Δημ. Συμεωνίδης, ο οποίος δεν συμφώνησε με τη συγχώνευση, υποστήριξε πως αν προχωρήσει η συμφωνία, είναι ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα για λουκέτα σε παραγωγικές μονάδες και κέντρα διανομών, καθώς και για περικοπές προσωπικού. Οι ισχυρισμοί του κ. Συμεωνίδη έφθασαν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία επρόκειτο να αποφασίσει στις 17 Ιανουαρίου, για τη συγχώνευση.
Και ενώ όλοι περίμεναν, ότι η απόφαση θα ήταν θετική, αφού η πλειοψηφία συμφωνούσε, η Επιτροπή Ανταγωνισμου ανέβαλε την απόφασή της για τις 27 Ιανουαρίου για να εξετάσει τις τελευταίες εξελίξεις στην υπόθεση. Ούτε τότε, όμως, εκδόθηκε απόφαση. Κι αυτό γιατί στα μέλη της Επιτροπής έφθασαν καταγγελίες από τους εργαζόμενους, που μιλούσαν για συρρίκνωση των θέσεων εργασίας από το κλείσιμο μονάδων παραγωγης, αλλά και πρόθεση της Vivartia να εξαγοράσει επιπλέον ποσοστό στη ΜΕΒΓΑΛ. Την ίδια στιγμή, όμως, η Vivartia διαβεβαίωνε ότι στόχος της είναι, μέσα από τη συμφωνία αυτή, να αναπτυχθεί και όχι να συρρικνωθεί, ενώ η εξαγορά του ποσοστού που έχει αποκτήσει από τη ΜΕΒΓΑΛ είναι αρκετό, για να υλοποιήσει το σχέδιο συνεργασίας, που έχει προγραμματίσει.
Με αυτά τα δεδομένα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού ανέβαλε εκ νέου την έκδοση απόφασης, για το τέλος Φεβρουαρίου. Αυτό, πάντως, που επισημαίνουν κύκλοι της Vivartia είναι πως δεν υπήρξε επίσημη αντίδραση, ούτε προς την Επιτροπή Ανταγωνισμού, από κάποια από τις άλλες εταιρίες του κλάδου, όπως η Όλυμπος, η Κρι-Κρι, η Δωδώνη και οι πολυεθνικές Friasland και Danone.
Στα δίχτυα της Ε.Α.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια που καλούνται να ξεπεράσουν οι τρεις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στον τομέα της ιχθυοκαλλιέργειας «Νηρέας», «Δίας», «Σελόντα», πριν αποφασίσουν να συγχωνευθούν με καταλύτη το Linaeus fund του Γεωργιανού Kahka Bendukidze, είτε χωρίς αυτόν.
Οι δυο τουλάχιστον εταιρίες, η «Δίας» του Στέλιου Πιτάκα και η «Σελόντα» του Γιάννη Στεφανή, φαίνεται να είναι πιο θερμοί υποστηρικτές της συγκέντρωσης στον κλάδο της Ελληνικής Ιχθυοκαλλιέργειας, με τον Αριστείδη Μπελλέ του leader «Νηρέα» να είναι περισσότερο επιφυλακτικός, αν και όταν ξεκίνησαν συζητήσεις για τριπλή συγχώνευση ήταν κάθετα αντίθετος.
Μπορεί βασική τροχοπέδη για την τριπλή συγχώνευση να αποτελεί ο υψηλός δανεισμός των μεγάλων επιχειρήσεων του κλάδου, που υπερβαίνει τα 400 εκατ. ευρώ, η Eπιτροπή Aνταγωνισμού είναι ένα από τα πιο υψηλά εμπόδια που υψώνονται σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Παράγοντες του χώρου επισημαίνουν ότι αν θέλουμε να αναπτυχθεί ο κλάδος στην Eλλάδα και να αυξηθούν οι ελληνικές εξαγωγές, καθώς και να διασφαλιστεί η ομαλή αποπληρωμή των υποχρεώσεων των εταιριών προς τις τράπεζες, θα πρέπει να υπάρξει συγκέντρωση σε λιγότερες δυνάμεις. Για να αποκτήσουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική ικανότητα για τις κινήσεις που αναμένονται φέτος, ο Nηρέας πούλησε την συμμετοχή που είχε στη Marie Farms, εισπράττοντας 25,3 εκατ. ευρώ, η Δίας έδωσε τα χέρια με τον Γεωργιανό παίκτη Cinnaeus Fund, ενώ η Σελούτα ενίσχυσε τη ρευστότητά της κατά 15 εκατ. ευρώ με την εξασφάλιση δύο κοινοπρακτικών δανείων.
H Eπιτροπή Aνταγωνισμού όμως, σύμφωνα με κύκλους της αγοράς κατ’ αρχήν είναι αντίθετη με το ενδεχόμενο τριπλής συγχώνευσης, καθώς η συγκέντρωση του κλάδου της ιχθυοκαλλιέργειας στα χέρια λίγων, με τους δύο ή τρεις μεγαλύτερους να ελέγχουν το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς, θα μειώσει στο ελάχιστο τη λειτουργία του ανταγωνισμού και θα προκαλέσει κινδύνους δημιουργίας καρτέλ, όπως στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να επιβληθούν πρόστιμα στις εταιρίες.
Aκόμα δηλαδή κι αν οι τράπεζες συμφωνήσουν σε μια συγχώνευση, η Eπιτροπή Aνταγωνισμού, το πιθανότερο είναι να την μπλοκάρει. Πάντως, οι εταιρίες που συνεχίζουν τις συζητήσεις για συγχώνευση υποστηρίζουν, ότι δεν τίθεται θέμα ανταγωνισμού, αφού η αγορά είναι διεθνοποιημένη και η συντριπτική πλειοψηφία των πωλήσεων Nηρέα, Δίας και Σελούτα κατευθύνεται στο εξωτερικό.
STOP σε Hol-Forthnet
Σε μια περίοδο, που στις τηλεπικοινωνίες οι παίκτες της αγοράς έχουν περιοριστεί στους μισούς κατά την τελευταία τριετία, έπειτα από μια σειρά συγχωνεύσεις και πτωχεύσεις και το σύνολο των εναλλακτικών παροχών να συνεχίζει να καταγράφει ζημιές και τη ζήτηση να παρουσιάζει κάμψη, η Eπιτροπή Aνταγωνισμού άναψε «κόκκινο» στο ενδεχόμενο συγχώνευσης της Hol με την Forthnet. Mπορεί οι Σωκράτης Kόκκαλης και Παντελής Tζωρτζάκης, να τα είχαν βρει σχεδόν σε όλα και να ήθελαν διακαώς την συγχώνευση, ωστόσο τα μηνύματα που έπαιρναν από τους συμβούλους τους ήταν πως η Eπιτροπή Aνταγωνισμού θα απέρριπτε την συγχώνευση. Kι αυτό ακόμα κι αν οι τράπεζες άναβαν «πράσινο», αφού το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπιζόταν στον δανεισμό των δύο εταιριών, που άγγιζε συνολικά το μισό δισ.
Που θα «κολλούσε» η συγχώνευση στην Eπιτροπή Aνταγωνισμού; Στο γεγονός ότι οι δύο εταιρίες μαζί διαθέτουν 800.000 ευρωζωνικές συνδέσεις, ενώ οι υπόλοιποι εναλλακτικοί πάροχοι όλοι μαζί δεν συγκεντρώνουν ούτε τις μισές.
Aπό την άλλη πλευρά, υπάρχει και ο OTE με 1,1 εκατ. συνδέσεις, που θέλει την συγχώνευση Hol-Forthnet, για να πετύχει χαμηλότερο κόστος υπηρεσιών, αλλά αποτελεί και τροχοπέδη καθώς θα δημιουργηθούν δύο πάροχοι, που θα ελέγχουν πάνω από το 75% της αγοράς. Έτσι, οι συζητήσεις Kόκκαλη – Tζωρτζάκη «πάγωσαν», χωρίς πάντως να απειλείται το ενδεχόμενο να ξαναρχίσουν.
Πέντε χρόνια χωρίς καμιά απόφαση για την πολύπαθη αγορά μπύρας
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανεπάρκεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού να αντιμετωπίσει τα προβλήματα, που έχουν παρουσιαστεί στην ελληνική αγορά της μπύρας. Από το 2005, η Επιτροπή έχει βάλει στο στόχαστρό της την συγκεκριμένη αγορά, αλλά δεν έχει βγάλει καμία γνωμοδότηση μέχρι σήμερα!
Το σίριαλ ξεκίνησε το 2005 με αυτεπάγγελτη έρευνα στον κλάδο της ζυθοποιίας, με ζητούμενο την τυχόν κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης από την «Αθηναϊκή Ζυθοποιία», η οποία κατέχει μερίδιο 70% της αγοράς, με την «Μύθος» να κατέχει το 13% και την Fix που ανακάτεψε την τράπουλα με την επανεμφάνισή της να διεκδικεί το 5%. Το 2006 η «Μύθος» κατέθεσε καταγγελία στην Επιτροπή Ανταγωνισμού για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης της «Αθηναϊκής Ζυθοποιίας». Το αίτημα της «Μύθος» εξετάστηκε το 2009 και αποφασίστηκε να συνεκδικαστεί με την αυτεπάγγελτη έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία όμως, προσέφυγε στο Διοικητικό Εφετείο, από το οποίο εξασφάλισε την προσωρινή αναστολή της απόφασης συνεκδίκασης που έλαβε η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Το 2010 όμως το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών, στο οποίο προσέφυγε η «Μύθος» ακύρωσε την απόφαση της προσωρινής αναστολής και άνοιξε τον δρόμο στην Επιτροπή Ανταγωνισμού να εξετάσει το όλο θέμα επί της ουσίας. Από την πλευρά της όμως, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία έβαλε ένα δίλημμα. Ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στο επενδυτικό της πρόγραμμα μετά την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και νέες θέσεις εργασίας. Άφησε δηλαδή να εννοηθεί πως στην περίπτωση που τιμωρηθεί, θα αναστείλει ή θα μειώσει το πρόγραμμά της.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, μέχρι σήμερα, δεν έχει πάρει καμιά απόφαση. Ούτε καν εισήγηση της διεύθυνσης Ανταγωνισμού δεν έχει υποβληθεί στην Ολομέλεια για την κατάσταση στην αγορά της μπύρας, που συνεχίζει να «αφρίζει».
Υπερκέρδη σε περιόδους παραβάσεων
Μειωμένα κατά 50% εισπράττονται τα πρόστιμα
Στοιβαγμένες στα συρτάρια, εκατοντάδες καταγγελίες για υποθέσεις καρτέλ ή κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν μπλοκάρει μόνο τα deals που κλείνονται ή πρόκειται να πραγματοποιηθούν από τους επιχειρηματίες με την καθυστέρηση των αποφάσεων ή των εισηγήσεων μετά από αιτήσεις των επιχειρήσεων, αλλά στοιβάζει στα συρτάρια της εκατοντάδες καταγγελίες για υποθέσεις καρτέλ, κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης και άλλες παραβάσεις του νόμου περί Ανταγωνισμού.
Σήμερα, ξεπερνούν κατά πολύ τα 300 εκατομμύρια ευρώ τα πρόστιμα, που έχει επιβάλλει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, τα οποία εκκρεμούν ενώ σχεδόν κατά κανόνα οι εταιρείες γλιτώνουν το 45% – 50% του προστίμου. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά μέχρι να το αποπληρώσουν, έχοντας εισπράξει πολλαπλάσια από τις πωλήσεις, που έκαναν την περίοδο της παράβασης.
Υπάρχουν χαρακτηριστικές υποθέσεις προστίμων, οι οποίες είτε δεν έχουν τελεσιδικήσει και στις οποίες είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να αθωωθούν οι πρωτόδικα καταδικασμένες εταιρείες, είτε το πρόστιμο είναι μηδαμινό μπροστά στα κέρδη τις περιόδους των παραβάσεων. Η Nestle Hellas τιμωρήθηκε το 2009 για παραβάσεις που διέπραξε το χρονικό διάστημα 2003 – 2008. Της επιβλήθηκε πρόστιμο 30 εκατ. ευρώ, αλλά με βάση τα συνηθισμένα το Διοικητικό Εφετείο θα μειώσει κατά 40% το πρόστιμο. Δηλαδή η εταιρεία θα πληρώσει 18 εκατ. ευρώ. Το χρονικό διάστημα όμως, που έκανε τις παραβάσεις που τιμωρήθηκε με πρόστιμο, η Nestle Hellas με βάση τους ισολογισμούς της είχε κέρδη 459 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, ακόμα κι αν δεν μειωθεί το πρόστιμο η Nestle Hellas κέρδισε σε περίοδο παραβάσεων 429 εκατ. ευρώ, για να πληρώσει για τις παραβάσεις αυτές 30 εκατ. ευρώ.
Παρόμοια είναι και η περίπτωση της Coca Cola 3E του Γιώργου Δαυίδ, η οποία τιμωρήθηκε το 2002 για παράνομες πρακτικές, από το 1991 έως και το 1999. Της επιβλήθηκε πρόστιμο 2,934,702 ευρώ, ενώ το διάστημα των παραβάσεων είχε κέρδη 3 δισ. ευρώ. Δεν συμμορφώθηκε η Coca Cola 3E και της επιβλήθηκε πρόστιμο το 2006 8.662.000 ευρώ, για μη εφαρμογή της απόφασης τα έτη 2002 – 2005. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα όμως, είχε κέρδη 1 δισ. 295 εκατ. ευρώ.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού τιμώρησε το 2009 σειρά εταιρειών της έκδοσης ξενόγλωσσου βιβλίου, με πρόστιμα συνολικού ύψους 20 εκατ. ευρώ, για παραβάσεις από το 2001 έως το 2008. Το Διοικητικό Εφετείο, στο οποίο έχουν προσφύγει θα μειώσει τα πρόστιμα (αν δεν τα μηδενίσει τελείως σε περίπτωση αθώωσης των εταιρειών) κατά 40%, δηλαδή οι εταιρείες θα πληρώσουν μετά από τέσσερα χρόνια 12 εκατ. ευρώ. Το χρονικό διάστημα όμως, που έγιναν οι παραβάσεις (2001 – 2008) οι εταιρείες αυτές είχαν κύκλο εργασιών περίπου 1 δισ. ευρώ και κέρδη περίπου 80 εκατ. ευρώ.
