ΓΑΛΑ – ΦΑΡΜΑΚΑ – ΨΩΜΙ
Όλες οι ρυθμίσεις του ΟΟΣΑ που προωθεί το ΥΠΑΝ
Πώς θα αλλάξει ο «χάρτης» των τριών κλάδων. Οι νικητές και οι ηττημένοι
«Πόλεμος»… μακράς διαρκείας έχει ξεσπάσει με «φόντο» το πολυνομοσχέδιο του ΥΠΑΝ και τις ρυθμίσεις που αυτό περιλαμβάνει για την απελευθέρωση της αγοράς επιμέρους κλάδων, όπως το γάλα, το ψωμί, τα φάρμακα κ.α.
Ισχυρές «σεισμικές» δονήσεις ταρακουνούν τις επιχειρήσεις οι οποίες θέλουν να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους και ανησυχούν μήπως ο «χάρτης» στην αγορά αλλάξει άρδην, καθώς ο ανταγωνισμός αναμένεται να ενταθεί.
Τα συμφέροντα είναι μεγάλα και αναμένεται να υπάρξουν νικητές και ηττημένοι. Στον κλάδο του γάλακτος μπορεί το ΥΠΑΝ να επικαλείται το επιχείρημα για μείωση της τελικής τιμής του προϊόντος στο ράφι, αν «ανοίξει» η αγορά, καθώς στην Ελλάδα πληρώνουμε το γάλα «αλμυρό» με καπέλο ως και 250% σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όμως, οι εγχώριες γαλακτοβιομηχανίες μόνο με… καλό μάτι δεν βλέπουν την ένταση του ανταγωνισμού. Μαζί τους και οι παραγωγοί που φοβούνται πως θα «αφανιστούν» από τις μεγάλες δυνάμεις.
Ως προς τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, το νομοσχέδιο, όπως χαρακτηριστικά λένε οι φαρμακοποιοί, είναι «κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα των μεγάλων λιανεμπορικών αλυσίδων, οι οποίες θα είναι και οι τελικοί νικητές, ενώ την ίδια ώρα πολλά φαρμακεία θα οδηγηθούν, όπως υποστηρίζουν, σε «λουκέτο». «Ανατροπές» αναμένεται να υπάρξουν όμως, και στην αγορά του ψωμιού με τους αρτοποιούς να ανησυχούν πως θα κλείσουν πολλοί φούρνοι, στην περίπτωση που… προωθηθούν οι αλλαγές του ΥΠΑΝ, καθώς πλέον ο «άρτος ο επιούσιος» θα μπορεί να πωλείται ακόμη και σε… άλλα καταστήματα τροφίμων.
Ο «Λευκός Χρυσός»
Τις μεγαλύτερες αντιδράσεις έχει προκαλέσει η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που προωθεί το ΥΠΑΝ για να επιμηκυνθεί η διάρκεια ζωής του φρέσκου γάλακτος από 5 ημέρες στις 9 με 10, μετά και από την σχετική έκθεση του ΟΟΣΑ που εισηγείται την κατάργηση της μέγιστης διάρκειας ζωής στο γάλα και την δυνατότητα παρασκευής γιαουρτιού ακόμη και από σκόνη γάλακτος.
Οι επιχειρηματικές «συγκρούσεις» αναμένονται σφοδρές. Και αυτό επειδή οι ελληνικές κυρίως εταιρίες, που στηρίζουν τις πωλήσεις τους στο φρέσκο γάλα, γνωρίζουν ότι με την άρση των περιορισμών ελλοχεύει ο κίνδυνος οι λιανεμπορικές αλυσίδες και πολλοί προμηθευτές να εισάγουν γάλα από ξένους ομίλους πουλώντας το ως «ιδιωτικής ετικέτας» ή ως επώνυμο με ανταγωνιστική τιμή. Γεγονός που σημαίνει πως θα χάσουν σημαντικό μερίδιο των κεκτημένων τους από την συνολική «πίτα» της αγοράς, η οποία εκτιμάται κοντά στα 600 εκατ.
Μέχρι σήμερα, οι εισαγωγές από ξένες χώρες δεν ήταν εφικτές, καθώς ο χρόνος των 5 ημερών δεν επαρκούσε για να εισαχθεί, να διακινηθεί και να επιστραφεί το προϊόν.
Έτσι, όπως ισχυρίζονται πολλοί, υπήρχε ένας «ιδιότυπος προστατευτισμός» της εγχώριας γαλακτοβιομηχανίας και παραγωγής.
Όσοι τάσσονται υπέρ της απελευθέρωσης, πάντως, τονίζουν ότι η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος θα βάλει «φρένο» στο κόστος επιστροφών, το οποίο υπολογίζεται πως επιβαρύνει με σχεδόν 5% την τελική τιμή. Μπορεί την τελευταία 10ετία η αγορά του φρέσκου γάλακτος να ακολουθεί φθίνουσα πορεία (από μερίδιο 90% πριν από μερικά χρόνια έχει μειωθεί στο 55%, ενώ η κατηγορία του γάλακτος υψηλής παστερίωσης κερδίζει έδαφος, αντιστοιχώντας στο 32% της αγοράς), όμως εξακολουθεί να κρατά τα «σκήπτρα». Γι’ αυτό και το «σήριαλ» στο γάλα φαίνεται πως θα έχει πολλά επιμέρους… επεισόδια, καθώς εκτιμάται πως μεγάλες «χαμένες» θα είναι οι ελληνικές εταιρίες που ηγούνται στο φρέσκο γάλα.
Όπως η Vivartia, που κατέχει τη μερίδα του λέοντος, με ποσοστό κοντά στο 31% σύμφωνα με τελευταία στοιχεία, ενώ στη «μάχη» του λευκού… χρυσού είναι και η Όλυμπος των αδελφών Σαράντη (με 15,1%), η ΜΕΒΓΑΛ του Πέτρου Παπαδάκη (με 14,2% περίπου), η ΑΓΝΟ του ομίλου Κολιός, η Δωδώνη, και οι υπόλοιποι παίκτες κοντά στο 23,4% (Η ΦΑΓΕ των αδελφών Φιλίππου αποσύρθηκε από το φρέσκο γάλα το 2008). Αντιθέτως, η γαλλική πολυεθνική Friesland, η οποία καταλαμβάνει την πρώτη θέση στο γάλα υψηλής παστερίωσης, δεν μπορεί μέχρι τώρα να πουλήσει εισαγόμενο, αφού με βάση την νομοθεσία το «φρέσκο» έχει διάρκεια ζωής 5 ημερών.
Μέσα σε αυτό το «σκηνικό» και λόγω της κρίσης οι γαλακτοβιομηχανίες που «ηγούνται» στο φρέσκο γάλα σίγουρα δεν θα ήθελαν να βρεθούν αντιμέτωπες με το φαινόμενο της όξυνσης του ανταγωνισμού από «εισαγόμενους» κωδικούς. Ένας επιπλέον λόγος που οι περισσότερες ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες δεν επιθυμούν την απελευθέρωση έχει να κάνει και με το ενδεχόμενο να ενταθεί ο τοπικός ανταγωνισμός. Μικρότερες γαλακτοκομικές μονάδες ή συνεταιρισμοί θα έχουν την δυνατότητα να προωθήσουν με μεγαλύτερη ευελιξία το εγχωρίως παραγόμενο γάλα σε τοπικές αγορές και να «κλέψουν» μερίδια αγοράς ή να υποσκελίσουν τους ισχυρούς παίκτες.
«Χαίρονται» οι ξένοι
Ισχυρός κρίκος στην αλυσίδα των πιέσεων που ασκούνται για την επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος είναι εκτός από πολλές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, οι οποίες στοχεύουν σε εισαγόμενα προϊόντα που θα πωλούν φθηνότερα και οι ξένες γαλακτοβιομηχανίες.
Αν και η Ελλάδα αποτελεί μικρή αγορά, η εντεινόμενη στροφή των καταναλωτών στα προϊόντα ελληνικής προέλευσης περιορίζει τις πωλήσεις τους. Η δυνατότητα εισαγωγής και πώλησης γάλακτος μεγαλύτερης διάρκειας ως «φρέσκου» θα τους έδινε σημαντικό πλεονέκτημα σε επίπεδο τιμών.
Θα «χάσουν» 300 εκατ. από τα σούπερ μάρκετ
Στα… όπλα οι φαρμακοποιοί για τα ΜΗΣΥΦΑ Μεγάλοι «ηττημένοι» στον κλάδο του φαρμάκου, αν τελικά «περάσει» το νομοσχέδιο με τις ρυθμίσεις που εισηγείται ο ΟΟΣΑ, ώστε να πωλούνται τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα και από άλλα σημεία, πλην των φαρμακείων, θα είναι τα τελευταία, όπως υποστηρίζουν εκπρόσωποι του κλάδου.
Οι φαρμακοποιοί αντιδρούν με σφοδρότητα ενάντια σε κάθε περίπτωση να μεταφερθεί τζίρος της τάξεως των 300 εκατ. ευρώ στις αλυσίδες λιανεμπορίου (μεγάλα σούπερ μάρκετ ή πολυκαταστήματα όπου μπορούν να φιλοξενήσουν φάρμακα) που θα προσθέσουν στους χιλιάδες κωδικούς τους και 800 ΜΗΣΥΦΑ, διατυπώνοντας όχι μόνο λόγους υπεράσπισης των στενών οικονομικών τους συμφερόντων, αλλά και ιατρικούς- επιστημονικούς λόγους.
Ο ΕΟΦ συμμερίζεται τις θέσεις των φαρμακοποιών, τονίζοντας με δύο λόγια πως «τα φάρμακα δεν είναι καραμέλες» και μπορεί να έχουν παρενέργειες μαζί με άλλα φάρμακα. Βέβαια, από την κυβέρνηση εξετάζεται το ενδεχόμενο να προωθηθεί η απελευθέρωση με την τοποθέτηση φαρμακοποιών στα σούπερ μάρκετ, κάτι που όμως, δεν δέχονται οι φαρμακοποιοί. Όπως υποστηρίζουν, ήδη εξαιτίας της οικονομικής κρίσης έχουν κλείσει περισσότερα από 500 φαρμακεία σε Αθήνα και Πειραιά τον τελευταία ενάμιση χρόνο και η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΗΣΥΦΑ θα επιτείνει την ήδη δυσχερή θέση στην οποία βρίσκονται πολλές επιχειρήσεις.
Από την άλλη, βέβαια, υπάρχει και το επιχείρημα ότι το «άνοιγμα» του κλάδου, όπως συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, θα συμβάλει στη μείωση της τιμής των φαρμάκων. Όπως έγινε και με το βρεφικό γάλα, του οποίου το κόστος πλέον έχει υποχωρήσει τουλάχιστον 20% σε σχέση με το παρελθόν, που πωλείτο μόνο μέσω των καναλιών των φαρμακείων.
SOS από τους παραγωγούς
«Θα αφανιστούμε»
«Καμπανάκι κινδύνου» για το μέλλον της ελληνικής γαλακτοπαραγωγής κρούουν και οι κτηνοτρόφοι- προμηθευτές μεγάλων εταιριών, οι οποίοι επίσης αντιδρούν έντονα στα σχέδια του υπουργείου Ανάπτυξης.
«Ο κλάδος κινδυνεύει με αφανισμό από τις αθρόες εισαγωγές είτε έτοιμου προϊόντος ή πρώτης ύλης» υποστηρίζουν εκπρόσωποί του χαρακτηριστικά. Στην ουσία ανησυχούν ότι αν επιμηκυνθεί η διάρκεια ζωής του γάλακτος, οι εγχώριες γαλακτοβιομηχανίες θα στραφούν στις εισαγωγές ώστε να μειώσουν το λειτουργικό κόστος τους, με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν οι τιμές παραγωγού. Μέσα σε μια 5ετία το ζωικό κεφάλαιο μειώθηκε 40%, ενώ το 2013 η παραγωγή μειώθηκε σε 650.000 τόνους με τις εκτιμήσεις του ΕΛΟΓΑΚ να λένε πως φέτος θα μειωθεί περαιτέρω σε 580.000 τόνους (- 7% με –8%). Όσο για την τιμή παραγωγού; Αυτές κυμαίνονται στα 0,44 ευρώ το λίτρο- ακριβότερα βέβαια σε σχέση με το εξωτερικό- και αν «υποχρεωθούν» να τις ρίξουν, όπως υποστηρίζουν πολλοί εξ αυτών, τότε πολλές μικρές μονάδες δεν πρόκειται να αντέξουν, με «οδυνηρές» συνέπειες και για την οικονομία συνολικά.
Οι κτηνοτρόφοι συντάσσονται μάλιστα με την άποψη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, σύμφωνα με την οποία, η επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας της ζωής του γάλακτος σημαίνει ταυτόχρονα ένα προϊόν με μεγαλύτερο μικροβιακό φορτίο και χαμηλή διατροφική αξία.
«Σιγοψήνεται» για την πίτα 1,2 δις. ευρώ
«Νέο κύμα» λουκέτων βλέπουν οι αρτοποιοί Στα… χαρακώματα βρίσκονται όμως, και οι αρτοποιοί και οι μεγάλες αλυσίδες φούρνων που αντιτίθενται στα σχέδια του υπουργείου Ανάπτυξης. Μέσα στην κρίση εξαιτίας της οποίας οι «φούρνοι της γειτονιάς» έχουν απολέσει τουλάχιστον 37% του τζίρου τους τα τελευταία χρόνια και έχουν μπει 300 λουκέτα μέσα σε έναν χρόνο, οι εκπρόσωποι του κλάδου θεωρούν «ταφόπλακα» για την αγορά τις ρυθμίσεις που προωθούνται.
Και αυτό επειδή η αλλαγή του τρόπου τιμολόγησης που θα γίνεται «με το κιλό», αλλά και η άρση των περιορισμών ως προς τον τρόπο και τον τόπο διάθεσης του ψωμιού και των αρτοσκευασμάτων, θα εντείνει ακόμη περισσότερο τον ανταγωνισμό, με τις μικρότερες επιχειρήσεις νομοτελειακά να μην αντέχουν.
Ήδη το «προψημένο ψωμί» έχει… εισβάλλει στα ράφια των σούπερ μάρκετ, ενώ πλέον μετά τις νέες αλλαγές, άρτος θα μπορεί να πωλείται σε όλα τα καταστήματα τροφίμων και ποτών. Οι κινήσεις αυτές αναμένεται να πλήξουν και τις μεγάλες αλυσίδες φούρνων, όπως το «Απολλώνιον» του Μανώλη Καραμολέγκου, το «Χωριάτικο» και «Αττικοί Φούρνοι» της οικογένειας Γιαννακόπουλου, τους «Φούρνους Βενέτη» του Χαράλαμπου Βενέτη κ.α.
Οι συγκεκριμένες ναι μεν έχουν πολύ μεγαλύτερη ρευστότητα σε σχέση με τις «ζεστές γωνιές» της γειτονιάς για να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό από την απελευθέρωση της αγοράς, όμως, ανησυχούν έτσι κι αλλιώς για τα κεκτημένα τους σε έναν κλάδο που ο συνολικός του τζίρος ανέρχεται στα 1,2 δισ. ευρώ και ήδη οι «μάχες» σε επίπεδο τιμών είναι σκληρές.
Διχασμός και στην κυβέρνηση – Το μπαλάκι στην τρόικα
«Πυρ ομαδόν» κατά Χατζηδάκη ακόμη και από γαλάζιους
Σφοδρές ενδοκυβερνητικές αντιδράσεις, τόσο σε επίπεδο διαφόρων υπουργών, όσο όμως και πολλών βουλευτών της δικομματικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας προκαλεί ήδη η πρόθεση του υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη να καταθέσει νομοσχέδιο με κορμό τις μεταρρυθμίσεις και τις αλλαγές που προκύπτουν από τη γνωστή έκθεση του ΟΟΣΑ. Και επειδή, όπως όλα δείχνουν, δεν υπάρχει περιθώριο «σύγκλισης» μεταξύ των αρμοδίων υπουργείων, φαίνεται πως το… μπαλάκι για το γάλα και τα φάρμακα περνά πλέον στην Τρόικα για τις τελικές αποφάσεις.
Το θέμα έχει ήδη φορτίσει αρνητικά το κλίμα στο εσωτερικό της συγκυβέρνησης, με τον πρωθυπουργό υπό την ασφυκτική πίεση της Τρόικας και των Ευρωπαίων εταίρων για μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές, να είναι εξαιρετικά δυσαρεστημένος από τις καθυστερήσεις των υπουργών του.
Ήδη κορυφαίο «αγκάθι» αποτελεί το θέμα της πρόβλεψης για την αύξηση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος, όπου η ηγεσία του ΥΠΑΝ κινδυνεύει να μείνει χωρίς συμμάχους μέσα στην ίδια την κυβέρνηση. Κάθετη είναι η αντίθεση της ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Ο υπουργός Αθ. Τσαυτάρης και ο αναπληρωτής υπουργός Μαξ. Χαρακόπουλος, σε μια πρωτόγνωρη για τα χρονικά της 18μηνης προβληματικής μεταξύ τους συνεργασίας σύμπνοια, διαφωνούν απόλυτα στο εν λόγω μέτρο, θεωρώντας ότι θα καταστρέψει μεγάλη μερίδα των Ελλήνων παραγωγών. Οι διαφορές απόψεων μοιάζουν αγεφύρωτες. Με την πρόθεση του ΥΠΑΝ διαφωνεί και μεγάλη ομάδα «γαλάζιων» βουλευτών από αγροτικές περιφέρειες, καθώς και σύσσωμο το ΠΑΣΟΚ.
Οι παραπάνω θεωρούν ότι οποιαδήποτε αύξηση του χρόνου διάρκειας του φρέσκου γάλακτος θα υποβαθμίσει τη διατροφική αξία του προϊόντος, άποψη που συμμερίζονται και ορισμένοι ακόμα υπουργοί στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους. Στο υπουργείο Aγροτικής Aνάπτυξης εξετάζεται πάντως να προτείνουν την κυκλοφορία τριών κατηγοριών γάλακτος (φρέσκο γάλα μίας ημέρας, περισσότερων ημερών και μακράς διάρκειας).
Σοβαρή ενδοκυβερνητική ένταση υπάρχει και για τις σχεδιαζόμενες νέες ρυθμίσεις για το ψωμί. Ο υπουργός Εργασίας Γ. Βρούτσης βρίσκεται σε αδιέξοδο, καθώς θα πρέπει να βρει ισοδύναμο μέτρο που θα αντικαταστήσει τις εισπράξεις πολλών εκατ. ευρώ από τον καταργούμενο έμμεσο φόρο, που τώρα επιβάλλεται σε κάθε κιλό αλευριού (1,6 λεπτά του ευρώ) υπέρ του επικουρικού ταμείου των αρτοποιών.
Τεράστιο θέμα όμως υπάρχει και για το θέμα της πώλησης των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων από καταστήματα εκτός φαρμακείων, όπως π.χ. σούπερ μάρκετ, πολυκαταστήματα, ακόμα και… ψιλικατζίδικα. Ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης διαφωνεί κάθετα με τη συγκεκριμένη ρύθμιση, θεωρώντας ότι αντίθετα με την πρόβλεψη Χατζηδάκη, θα ανεβούν οι τιμές, παρότι το ΥΠΑΝ παραχωρεί ως δέλεαρ οι επιμέρους αποφάσεις να λαμβάνονται από το υπουργείο Υγείας.
O κ. Γεωργιάδης προτείνει ως εναλλακτική την παραμονή των μη συνταγοραφούμενων φαρμάκων στα φαρμακεία, χωρίς όμως να είναι διατιμημένα και οι τιμές τους να αποφασίζονται από τις παρασκευάστριες εταιρίες.
Σφοδρή ένταση υπάρχει στο ίδιο θέμα και από τις αντιδράσεις δεκάδων «γαλάζιων» βουλευτών, ενώ από την πλευρά του και το ΠΑΣΟΚ ήδη έχει επίσημα διαμηνύσει στο Μέγαρο Μαξίμου ότι θα καταψηφίσει τη συγκεκριμένη ρύθμιση.
