Aραβικές επενδύσεις
Συνέντευξη: X. Γερονικόλας. Πρόεδρος Aραβοελληνικού Eπιμελητηρίου
Tα funds περιμένουν σταθεροποίηση της αγοράς
H υπόθεση της Oξυάς έπαιξε ανασταλτικό ρόλο
Yπάρχουν και επενδύσεις που πολλοί δεν γνωρίζουν
H ανάγκη διακρατικών συμφωνιών και η γραφειοκρατία
Το ασταθές φορολογικό περιβάλλον και η αδυναμία σύναψης διμερών συμφωνιών, λειτουργούν αποτρεπτικά στην προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων από τις χώρες του αραβικού κόσμου, εξηγεί, μιλώντας στη “DEAL News”, ο νέος (προ τετραμήνου) πρόεδρος του Αραβοελληνικού Επιμελητηρίου Εμπορίου και Ανάπτυξης (AHCCD), Χάρης Γερονικόλας. Ο κ. Γερονικόλας, εξηγεί ότι οι Άραβες έχουν ενδιαφέρον να κάνουν επενδύσεις, όμως διαπιστώνουν ότι οι συμφωνίες που μπορεί να κλείσουν θα υποστούν αλλαγές σε ό,τι αφορά τη φορολογία και, τονίζει με νόημα πως «τα funds υπάρχουν, όπως και το ενδιαφέρον για τις αποκρατικοποιήσεις, όμως δεν θέλουν να χαρίσουν λεφτά».
Το Aραβοελληνικό Eπιμελητήριο εκπροσωπεί 22 αραβικές χώρες, οι οποίες έχουν περίπου 350 εκατομμύρια κατοίκους συνολικά, από τον Αραβικό κόλπο μέχρι και την Αφρική (13 εκπροσωπούνται στην Ελλάδα).
Παρότι τα τελευταία χρόνια ακούγονται μεγάλα λόγια για Αραβικές επενδύσεις στην Ελλάδα, η αλήθεια είναι πως στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, με εξαίρεση των Αστέρα, δεν υπάρχει άλλη αραβική συμμετοχή, ενώ και στον ιδιωτικό τομέα είναι μάλλον λίγες. Τελικά, υπάρχει ενδιαφέρον και ιδιαίτερα στα ενεργειακά assets όπως είναι τα ΕΛΠΕ, ή ακόμα και η ΔΕΗ;
Το ενδιαφέρον υπάρχει για τις αποκρατικοποιήσεις. Τα funds υπάρχουν, αλλά δεν χαρίζουν λεφτά. Εδώ, γίνονται αλλαγές στο φορολογικό 2-3 φορές τον χρόνο. Θέλουν, αλλά δεν ξέρουν σε ποιο περιβάλλον θα επενδύσουν, επειδή σήμερα το φορολογικό είναι έτσι και αύριο αλλιώς; Περιμένουν λοιπόν να σταθεροποιηθεί η αγορά και περιμένουν μια πολιτική σταθερότητα. Στον Αστέρα, που αναφέρατε, αν και δεν ήταν μόνο Άραβες οι επενδυτές, ήρθαν.
Αν δεν γίνει άνοιγμα σε επίπεδο διμερών σχέσεων, όπως είναι επιβεβλημένο, δεν πρόκειται να προχωρήσουν εδώ οι επενδύσεις. Τώρα, ενδιαφέρον, υπάρχει σε όλους τους τομείς. Φυσικά στον ενεργειακό, αλλά και σε κατασκευές, τουριστικά και εκπαίδευση. Οι Άραβες μας θεωρούν μια χώρα πιο κοντά τους από τις ευρωπαϊκές και σαν σημείο και σαν λαό: Μας βλέπουν σαν μια πύλη προς την Ευρώπη.
Σε ένα μεγάλο project, αυτό του Ελληνικού, το Κατάρ απέσυρε το ενδιαφέρον του. Γιατί έγινε αυτό και θεωρείτε ότι υπάρχει περίπτωση επιστροφής του, συμμετέχοντας επενδυτικά;
Τα πράγματα για τους επενδυτές, θα πρέπει να είναι ξεκάθαρα. Να μην τους αλλάζεις τα συμφωνηθέντα. Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι και η υπόθεση της Οξυάς έπαιξε ρόλο ανασταλτικό, όπως και ότι παραμένει το ενδιαφέρον. Πρέπει η δική μας πλευρά όμως να κάνει την κίνησή της, προχωρώντας σε διμερείς συμφωνίες.
H Naftomar
Στον ιδιωτικό τομέα, πλην της Qatar Petrol και της Αλ Ντάχρα, δεν φαίνεται μεγάλη κινητικότητα, πάντως. Δεν υπάρχει ενδιαφέρον;
Δεν είναι έτσι. Μέσα στην κρίση, οι Άραβες επένδυσαν σε κάποια projects, ενώ υπάρχουν αραβικές εταιρίες που πολλοί δεν γνωρίζουν. Σας δίνω το παράδειγμα της Naftomar που είναι ένας παγκόσμιος ναυτιλιακός κολοσσός και έχει την έδρα του στην Ελλάδα, ή της CCC, μιας από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές του κόσμου.
Αυτή η εταιρία, με το προσωπικό των 150.000 ατόμων, έχει τα headquarters της στον Παράδεισο Αμαρουσίου, απασχολεί 800 άτομα στην Ελλάδα, ενώ στέλνει Έλληνες, μηχανικούς κ.α. σε μεγάλα projects, όπως το Μετρό της Σ. Αραβίας που έχει αναλάβει τώρα. Αυτή η εταιρία, είχε φέρει εδώ την έδρα της, με την προϋπόθεση να μην αναλάβει – εκτελέσει έργο στην Ελλάδα (το είχε ζητήσει η δική μας πλευρά) και να είναι αφορολόγητη. Τώρα, φορολογείται κανονικά, όμως συνεχίζει να προσλαμβάνει Έλληνες.
Και δεν είναι φυσικά οι μόνοι. Ξέρετε ότι είναι πολλοί, παρά πολλοί οι Άραβες οι οποίες επενδύουν σε ιδιωτικό επίπεδο. Νοικιάζουν, αγοράζουν σπίτια, αφήνουν τα λεφτά τους εδώ.
Σε άλλους τομείς ιδιωτικούς, υπάρχει ενδιαφέρον, όπως για παράδειγμα τον αγροτικό, τον τουριστικό, τον εκπαιδευτικό.
Στον τουριστικό τομέα, είναι φυσικά αυτονόητο το ενδιαφέρον των Αράβων επενδυτών, αλλά και σε επίπεδο ανταλλαγής τεχνογνωσίας και γενικότερης συνεργασίας. Στον τομέα της εκπαίδευσης, υπάρχει μια μεγάλη στροφή προς την Ελλάδα, καθώς οι Άραβες θέλουν να έρχονται εδώ για να σπουδάσουν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Λιβύης, που φέρνει στη χώρα συνάλλαγμα.
Όταν έρχεται ένας Λίβυος φοιτητής εδώ, το λιβυκό κράτος πληρώνει όλα του τα δίδακτρα, καθώς και 2.000 ευρώ το μήνα για τα έξοδά του. Αυτή, είναι μια υποστήριξη, είναι ένα συνάλλαγμα. Θα μπορούσε η Ελλάδα οργανωμένα να κάνει αποστολές στους τομείς της εκπαίδευσης και του πολιτισμού από και προς τις αραβικές χώρες.
Πέρα από το επίπεδο των διμερών σχέσεων και τις διακρατικές συμφωνίες για τις οποίες αντιλαμβάνομαι ότι μιλάτε, δεν υπάρχουν άλλα εμπόδια στις αραβικές επενδύσεις;
Υπάρχει φυσικά η γραφειοκρατία! Να σας δώσω ένα παράδειγμα: Υπάρχει κάποιος ο οποίος θέλει να κάνει μια επένδυση μίνιμουμ 250 χιλιάδων ευρώ, αγοράζοντας ένα ακίνητο. Ξέρετε πόσο χρόνο χρειάζεται για να πάρει την άδεια παραμονής; Το λιγότερο 15 μέρες και, εκτός αυτού, θα πρέπει να στηθεί αυτοπροσώπως στις ουρές στο αλλοδαπών. Ε, αυτό, δεν αποτελεί συμπεριφορά φιλοξενίας προς έναν επενδυτή. Οι Άραβες θέλουν να είναι η όλη διαδικασία one stop για να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες. Για το θέμα, είχα μια συνάντηση με τον κ. Μαυραγάνη τον οποίο ενημέρωσα για τα προβλήματα που υπάρχουν και, κατόπιν αυτής παρενέβη ο κ. Μιχελάκης. Έτσι, τώρα μπορεί ο επενδυτής να κάνει αυτή τη διαδικασία με μια εξουσιοδότηση σε δικηγόρο.
Το δεύτερο και σημαντικό ζήτημα, είναι το μόνιμο ερώτημα που έχουν στα χείλη τους οι Άραβες: «Εγώ», λένε, «κάνω την επένδυση και θέλω να ξέρω τι υποχρεώσεις οικονομικές έχω». Εδώ, δεν υπάρχει απάντηση από κανέναν. Το πλαίσιο αλλάζει συνεχώς. Είναι σοβαροί επενδυτές και, ως τέτοιοι, θέλουν ένα σοβαρό business plan και να ξέρουν ποιες είναι οι υποχρεώσεις τους στην Πολιτεία, ώστε να δουν αν τους συμφέρει η επένδυσή τους. Αν θα έχουν κέρδος από αυτή. Σε όλες τις πρεσβείες, εάν πάτε, θα δείτε πως είναι ντάνες οι προτάσεις. Θα έπρεπε λοιπόν η Ελλάδα στρατηγικά και πολιτικά να κοιτάξει τον αραβικό κόσμο. Πώς θα διαχειριστεί έναν τόσο μεγάλο επενδυτή.
Εσείς, ως Επιμελητήριο, πώς μπορείτε να βοηθήσετε στην προσέλκυση επενδύσεων;
Εμείς, θα εκδώσουμε τον Φεβρουάριο έναν επενδυτικό οδηγό, ο οποίος θα μοιραστεί σε όλα τα αραβικά επιμελητήρια του πλανήτη, τα οικονομικά φόρουμ και τις πρεσβείες μας στις αραβικές χώρες. Θα περιλαμβάνει επενδυτικές ευκαιρίες σε πολλά επίπεδα, θα δίνει τη δυνατότητα σε εταιρίες να διαφημιστούν, να έχουν ένα προφίλ.
Pασάντ Mαγκμπέρ Γ. Γραμ. Aραβοελληνικού Eπιμελητηρίου
Tα Eμιράτα διαπραγματεύονται για μια μεγάλη επένδυση
Ότι η άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων και η παροχή κινήτρων θα φέρει μια «βροχή» αραβικών επενδύσεων, λέει ο, εκλεγμένος από το συμβούλιο των αραβικών χωρών, Γενικός Γραμματέας του Αραβοελληνικού Επιμελητηρίου Εμπορίου και Ανάπτυξης, Rashad Mabger. Ο κ. Mabger, με μια θέση-«κλειδί» που αποτελεί επί της ουσίας των «συνδετικό κρίκο» μεταξύ των ενδιαφερόμενων επενδυτών και της ελληνικής πλευράς, τονίζει ότι η χώρα μας έχει πολύ δρόμο ακόμα να διανύσει σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες που χρειάζονται ώστε να προσελκύσει επενδυτές.
«Το πρώτο σημάδι της βροχής, είναι μια σταγόνα», μας λέει ο ίδιος και συνεχίζει: «Ο Αστέρας, ήταν η πρώτη αραβική σταγόνα. Θα ακολουθήσουν και άλλες. Θα έρθει η βροχή»…
Στον Αστέρα, πρόθεση του αραβικού fund είναι να έχει το μάνατζμεντ;
Το μάνατζμεντ θα είναι σε αραβικά χέρια. Μέσω της βρετανικής εταιρίας (Jermyn Street) το μάνατζμεντ του Αστέρα θα το έχουν οι Άραβες επενδυτές.
Παρόλα αυτά, στην πράξη δεν βλέπουμε θερμό ενδιαφέρον των Αράβων για τις αποκρατικοποιήσεις, αλλά και γενικότερα δεν βλέπουμε μια «καταιγίδα» επενδύσεων και στον ιδιωτικό τομέα.
Όχι, οι Άραβες εισάγουμε χρήμα στην Ελλάδα και ιδιωτικά. Αγοράζουμε ακίνητα, αυτοκίνητα, ξοδεύουμε. Υπάρχουν 30-35 αραβικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται εδώ και υπερπολλαπλάσιες που περιμένουν. Γιατί; Γιατί περιμένουμε να ξεφορτωθείτε τη γραφειοκρατία. Ακόμα και για να αγοράσει ένα διαμέρισμα κανείς, πρέπει να περάσει έναν γραφειοκρατικό δρόμο τουλάχιστον πέντε μηνών. Έπειτα, είναι και άλλα πράγματα που πρέπει να κάνετε.
Ένας Άραβας επενδυτής δεν θα ταξιδέψει 12 ώρες από τη χώρα του στη δική σας, για… πλάκα. Πρέπει να δοθούν κάποια εχέγγυα, να υπάρχουν κάποιες υποδομές. Να υπάρχει απευθείας αεροπορική σύνδεση με τις μεγάλες αραβικές πρωτεύουσες, να γίνουν εξαιρέσεις από τη φορολογία- διαθέσιμες σε όλα τα αραβικά επιμελητήρια, να υπάρχει ενημέρωση. Οι επενδυτές, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοιοι, ώστε να αισθάνονται ευπρόσδεκτοι.
Δηλαδή ποιοι θα ενδιαφέρονταν για επενδύσεις και πού;
Τα Εμιράτα, για παράδειγμα (ΗΑΕ) συμφωνούν να προχωρήσουν σε μια μεγάλη επένδυση και προχωρούν τις διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση. Και αυτό, έχοντας γνώση του ρίσκου που προκαλούν οι υποδομές για επενδυτές στην Ελλάδα. Αν δεν αρθούν αυτά τα εμπόδια, η προσέλκυση επενδύσεων, όχι μόνο από τις αραβικές χώρες, αλλά γενικότερα, δεν θα είναι μια εύκολη υπόθεση…
Για το Ελληνικό, υπάρχει αραβικό ενδιαφέρον; Υπάρχει το ενδεχόμενο επιστροφής του Κατάρ με συμμετοχή σε επενδυτικό σχήμα;
Ναι, το ενδιαφέρον για το Ελληνικό παραμένει. Άλλωστε, είναι σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις επ’ αυτού, από την πορεία των οποίων θα κριθούν οι εξελίξεις σε ό,τι αφορά μια ενδεχόμενη συμμετοχή του Κατάρ.
Θεωρείτε ότι υπάρχει πιθανότητα τα μεγάλα funds να βάλουν λεφτά στο Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο; Το Abu Dhabi, για παράδειγμα, δεν είναι αρνητικό, αλλά επιφυλάσσεται.
Δεν είναι μόνο το Abu Dhabi που ενδιαφέρεται, που θέλει να βάλει λεφτά. Είναι πολλές οι Αραβικές οι χώρες που θέλουν να συμμετέχουν στο Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο.
Υπάρχουν διαπραγματεύσεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με την ελληνική πλευρά για το θέμα, που βρίσκονται σε τελικό στάδιο. Αν όλα πάνε καλά, θα ξεκινήσουμε με μια επένδυση από τα ΗΑΕ και θα συνεχίσουμε με άλλες αραβικές χώρες.
