H αγγελία ήταν πολύ σύντομη: «Συνταξιούχος με πολλά ενδιαφέροντα ψάχνει μερική απασχόληση».
Επί 50 χρόνια ο Μάικ Σάλε ήταν εργαζόμενος. Στα 65 του έφτασε η στιγμή να βγει στη σύνταξη, αλλά η εργασία τού λείπει. Θέλει να περνά δημιουργικά τη μέρα του και να μη καταλήγει το μεσημέρι να βλέπει τηλεόραση με ένα μπουκάλι αλκοόλ στο τραπέζι.
Ηλικιωμένος εργαζόμενος
Σαν τον Σάλε είναι πολλοί, αναφέρει η Deutsche Welle. Άνθρωποι που βγήκαν στην αγορά εργασίας σε μικρή ηλικία, έφτασαν στη συνταξιοδότηση ή βγήκαν σε πρόωση σύνταξη αλλά αισθάνονται ακμαίοι και αποδοτικοί. Ο Βάλτερ Στέγκνερ για παράδειγμα εργάζονταν για 40 χρόνια στη Deutsche Telekom. Μέχρι που αντελήφθη ότι δεν τον ήθελαν άλλο. «Εάν δεν με θέλουν, τότε φεύγω από μόνος μου», είπε και το έκανε. Και επειδή διατηρούσε ακόμη δυνάμεις έδωσε εξετάσεις στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο και πήρε άδεια άσκησης ελεύθερου επαγγέλματος. Το ανώτατο που μπορούσε να κερδίζει πέραν της σύνταξης ήταν 450 ευρώ το μήνα. Τί κάνει; Κρατά λογιστικά βιβλία, διεκπεραιώνει αλληλογραφία με υπηρεσίες και ασφαλιστικούς οργανισμούς και ό,τι άλλο προκύπτει. «Κάνω ό,τι με ενδιαφέρει, μαθαίνω νέα πρόσωπα και πράγματα και έχω μια ενδιαφέρουσα ζωή», λέει.
Αλλαγή πολιτικής
Ο Άξελ Μπορς Σουπάν, κοινωνιολόγος από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ του Μονάχου και ειδικός σε θέματα Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Πολιτικής, υποστηρίζει ότι πρέπει να επιμηκυνθεί ο χρόνος εργασίας «επειδή οι στενές κοινωνικές επαφές, ένα συγκεκριμένο ημερήσιο πρόγραμμα και η σωματική και πνευματική εργασία συμβάλλουν μακροπρόθεσμα στη ευεξία και στην υγεία».
Στο μεταξύ και οι επιχειρήσεις έχουν αντιληφθεί ότι ένας εργαζόμενος μπορεί να είναι αποδοτικός ακόμη και σε ηλικία συνταξιοδότησης.
Η Deutsche Telekom για παράδειγμα, άλλαξε στρατηγική. Επί χρόνια αντικαθιστούσε τους γηραιότερους και ακριβότερους έναντι νέων, ευέλικτων και φθηνότερων εργαζόμενων ή επέλεγε τη λύση της εξυγίανσης της εταιρείας.
Επειδή, όμως, οι ειδικευμένοι λιγόστευαν αποφάσισε να τους μετεκπαιδεύσει παρά να τους στείλε σε πρόωση σύνταξη. Άλλες επιχειρήσεις εφαρμόζουν εδώ και καιρό τη λεγόμενη “προσαρμοσμένη στην ηλικία πολιτική”. Απασχολούν και πάλι συνταξιούχους στην ίδια θέση που ήταν, επειδή τους έχουν ανάγκη. Μπορεί να είναι πιο ακριβοί σε σχέση με νεώτερους συναδέλφους τους, αλλά η έλλειψη φυσικής και σωματικής αντοχής καλύπτεται από την μακρόχρονη εμπειρία τους. Το συγκρότημα της Bosch απασχολεί πρώην εργαζόμενους και μετά την πρόωρη συνταξιοδότησής τους με ορισμένου χρόνου συμβόλαιο ή με αμοιβή κατά αποκοπή.
Λύση στο ασφαλιστικό σύστημα
Ο Άξελ Μπορς Σουπάν προχωρεί ακόμη μακρύτερα και υποστηρίζει ότι θα πρέπει να καταργηθεί η υποχρεωτική συνταξιοδότηση λόγω ηλικίας. Και παραπέμπει σε εργαζόμενους που θέλουν να εργαστούν και μετά από το όριο ηλικίας ευχαρίστως και θεωρούν «χαζό» να βγαίνουν εκτός επαγγέλματος μόνο και μόνο επειδή έφτασαν σε μια συγκεκριμένη ηλικία.
Το μοντέλο αυτό, όπως υποστηρίζει, θα είχε θετικές συνέπειες στο σύστημα συνταξιοδότησης, που στηρίζεται σήμερα από όλο και λιγότερους νέους εργαζόμενους, όταν το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί. Με μια μεικτή λύση θα μπορούσαν οι ηλικιωμένοι να χρηματοδοτήσουν οι ίδιοι τη σύνταξή τους.
