Περισσότερα από 800 εκατ. ευρώ σε φόρους πέρυσι πλήρωσαν στο Κρεμλίνο οι μεγαλύτερες δυτικές τράπεζες στη Ρωσία, τέσσερις φορές πάνω από τα προπολεμικά επίπεδα, παρά τις υποσχέσεις να ελαχιστοποιήσουν τη έκθεσή τους στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Οι επτά κορυφαίες ευρωπαϊκές τράπεζες με στοιχεία ενεργητικού στη Ρωσία — Raiffeisen Bank International, UniCredit, ING, Commerzbank, Deutsche Bank, Intesa Sanpaolo και OTP — ανέφεραν συνδυασμένα κέρδη άνω των 3 δισ. ευρώ το 2023.
Αυτά τα κέρδη ήταν τρεις φορές περισσότερα από το 2021 και προήλθαν εν μέρει από κεφάλαια που οι τράπεζες δεν μπορούν να αποσύρουν από τη χώρα.
Το άλμα στην κερδοφορία είχε ως αποτέλεσμα οι ευρωπαϊκές τράπεζες να πληρώσουν περίπου 800 εκατ. ευρώ σε φόρο, από 200 εκατ. ευρώ το 2021, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times. Το ποσό προστίθεται σε αυτά που κατέβαλαν οι αμερικανικές Citigroup και η JPMorgan.
Οι φόροι που πληρώνουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες αποτελούν παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο ξένες εταιρείες που παραμένουν στη χώρα βοηθούν το Κρεμλίνο να διατηρήσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα παρά τις δυτικές κυρώσεις, σημειώνουν οι Financial Τimes.
Οι ξένες τράπεζες επωφελήθηκαν όχι μόνο από τα υψηλότερα επιτόκια αλλά και από τις διεθνείς κυρώσεις σε ρωσικές τράπεζες. Τέτοια μέτρα έχουν στερήσει από τους ανταγωνιστές τους την πρόσβαση στα διεθνή συστήματα πληρωμών και έχουν αυξήσει την απήχηση των ίδιων των δυτικών τραπεζών στους πελάτες της χώρας.
Περισσότερες από τις μισές φορολογικές πληρωμές των 800 εκατ. ευρώ των ευρωπαϊκών τραπεζών αντιστοιχούν στην αυστριακή Raiffeisen Bank International, η οποία έχει τη μεγαλύτερη παρουσία στη Ρωσία από τους ξένους ανταγωνιστές.
Τα κέρδη της RBI στη Ρωσία υπερτριπλασιάστηκαν στα 1,8 δισ. ευρώ μεταξύ 2021 και 2023, αντιστοιχώντας στο μισό των συνολικών κερδών του αυστριακού ομίλου, σε σύγκριση με περίπου το ένα τρίτο πριν από τον πόλεμο.
Εκτός από τις τακτικές φορολογικές εισφορές το 2023, η Raiffeisen κατέβαλε 47 εκατ. ευρώ ως αποτέλεσμα μιας απροσδόκητης εισφοράς που επέβαλε το Κρεμλίνο σε ορισμένες εταιρείες πέρυσι.
Μετά την πλήρη εισβολή του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η RBI εξέφρασε επανειλημμένα το σχέδιό της να περιορίσει και να εκχωρήσει τις δραστηριότητές της στη Ρωσία. Αντιμετώπισε επίμονη κριτική από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επειδή δεν έχει ακόμη ολοκληρώσει την απόσυρση.
Αν και η RBI έχει καταβάλει κάποιες προσπάθειες για να μειώσει την έκθεσή της στη Ρωσία – όπως μια μείωση κατά 56% στο χαρτοφυλάκιο δανείων της από τις αρχές του 2022 – ορισμένα μέτρα δείχνουν το αντίθετο. Πρόσφατες αγγελίες εργασίας από την RBI στη Ρωσία υποδηλώνουν φιλόδοξα σχέδια για «πολλαπλή επέκταση της ενεργής βάσης πελατών».
Η Deutsche Bank, η OTP της Ουγγαρίας και η Commerzbank είχαν μειώσει σημαντικά την παρουσία τους στη Ρωσία, η οποία ήταν ήδη μικρή σε σύγκριση με την RBI, δήλωσαν οι εκπρόσωποί τους. Η Intesa είναι πιο κοντά στην έξοδο, αλλά δεν έχει ακόμη πουλήσει τη ρωσική της επιχείρηση. Η UniCredit αρνήθηκε να σχολιάσει.
Παρά το κλείσιμο της επιχειρηματικής και λιανικής της επιχείρησης, η Citigroup, ο τέταρτος μεγαλύτερος δανειστής των ΗΠΑ, ο οποίος κέρδισε 149 εκατομμύρια δολάρια και πλήρωσε 53 εκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία το 2023, έγινε ο τέταρτος μεγαλύτερος φορολογούμενος μεταξύ των δυτικών τραπεζών στη Ρωσία, σύμφωνα με τη Σχολή Οικονομικών του Κιέβου. Υπολογισμοί με βάση τα στοιχεία της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας.
Ένας άλλος αμερικανικός κολοσσός, η JPMorgan, κέρδισε 35 εκατομμύρια δολάρια και πλήρωσε 6,8 εκατομμύρια δολάρια σε φόρους, σύμφωνα με το ερευνητικό ίδρυμα.
