Ήταν η 10η πρωινή ώρα Μόσχας της 12ης Απριλίου 1961, όταν από τα ραδιοκύματα του ραδιοφωνικού σταθμού υψώθηκε η φωνή του εκφωνητή Γιούρι Μπροσόβιτς Λέβιταν, γεγονός που από μόνο του σηματοδοτούσε πως κάτι πολύ σημαντικό συνέβαινε, δεδομένου ότι ο Λέβιταν βρισκόταν πίσω από το ραδιοφωνικό μικρόφωνο μόνο στις πολύ σημαντικές στιγμές της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής της ΕΣΣΔ.
Διακόπτοντας την «ροή» του προγράμματος ο Λεβιτάν στις 10.02 διακήρυξε προς «όλους τους πολίτες της ΕΣΣΔ» και προς τους «λαούς όλης της Γης» πως «σήμερα το πρωί ο σύντροφος επισμηναγός της πολεμικής αεροπορίας της ΕΣΣΔ Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν πραγματοποίησε την πρώτη παγκόσμια πτήση ενός ανθρώπου στον κοσμικό χώρο με το διαστημικό σκάφος «Βοστόκ» (Ανατολή)».
Ο Γκαγκάριν πραγματοποίησε μια περιστροφή γύρω από τη Γη σε ύψος 302 χιλιομέτρων, ταξιδεύοντας με ταχύτητα περίπου 30.000 χιλιομέτρων την ώρα επί 108 λεπτά.
Ο Γιούρι Γκαγκάριν γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου 1934 στο χωριό Κλούσινο και ήταν γιός ενός εργάτη και μιας αγρότισσας. Στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου βλέποντας ένα πολεμικό αεροσκάφος να πραγματοποιεί αναγκαστική προσγείωση σε ένα χωράφι κοντά στο σπίτι του και στη συνέχεια τους πιλότους να βγαίνουν από αυτό με το στήθος σκεπασμένο με μετάλλια, εντυπωσιάστηκε και αποφάσισε να γίνει πιλότος.
Μετά το Γυμνάσιο ο Γκαγκάριν εργάστηκε σε χυτήριο, στη συνέχεια μπήκε στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Σάρατοφ και στον τέταρτο χρόνο του δόθηκε η ευκαιρία να γίνει πιλότος, ενώ πέταξε μόνος του για πρώτη φορά το 1955. Ακολουθώντας την συμβουλή του εκπαιδευτή του Ντ. Μαρτιάνοφ κατατάχθηκε στην Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία, εκπαιδεύτηκε στην Σχολή του Σώματος στο Ορενμποργκ ενώ από την στιγμή που έμαθε για το διαστημικό πρόγραμμα της ΕΣΣΔ έθεσε ως στόχο την συμμετοχή του σε αυτό.
Τον Νοέμβριο του 1957 ο Γκαγκάριν αποφοίτησε ως αριστούχος του Ορενμποργκ, τοποθετήθηκε σε μια βάση στην Αρκτική, ενώ από την στιγμή που η ΕΣΣΔ εκτόξευσε το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο «Λούνα 1» το 1959, αντελήφθη ότι η ώρα των επανδρωμένων πτήσεων δεν ήταν μακριά. Η αίτησή του για το πρόγραμμα εκπαίδευσης κοσμοναυτών έγινε δεκτή και μαζί με την γυναίκα του Βάλια και την κόρη του Λένοτσκα μετακόμισαν στην «Πόλη των Άστρων» κοντά στην Μόσχα.
Από τους 2.000 πιλότους της σοβιετικής στρατιωτικής αεροπορίας που έλαβαν μέρος στο προκαταρκτικό πρόγραμμα, 200 κατάφεραν να αντεπεξέλθουν στις εξαντλητικές δοκιμασίες, 20 επελέγησαν για εντατική εκπαίδευση, έξι εισήλθαν στο τελικό στάδιο των δοκιμών που διήρκεσε έναν ολόκληρο χρόνο και δύο έδειχναν τις τελευταίες μέρες επικρατέστεροι υποψήφιοι κοσμοναύτες. Την ώρα της τελικής κρίσεως ο Γιούρι Γκαγκάριν θεωρήθηκε ιδανικότερος για την εκπροσώπηση της Γης στο διάστημα από τον Γκέρμαν Τίτοφ που είχε την ατυχία να είναι γιος δασκάλου.
Όταν έμαθε ότι επελέγη για την πρώτη επανδρωμένη πτήση, το συζήτησε με την γυναίκα του όλη την νύχτα με εκείνη να τον διαβεβαιώνει ότι «όλα θα είναι εντάξει εδώ». Λίγο πριν την πτήση του είχε γεννηθεί η δεύτερη κόρη τους που ονόμασαν Γκαλότσκα, δηλαδή «πνοή της άνοιξης».
Στις 10.55 ακριβώς (ώρα Μόσχας) ο Γιούρι Γκαγκάριν προσγειώθηκε με αλεξίπτωτο σώος και αβλαβής σε ένα χωράφι 700 χλμ. νοτιοανατολικά της Μόσχας, μπροστά στα έκπληκτα μάτια μιας ρωσίδας χωρικής, της κόρης της και μιας αγελάδας.
Η Γη τού επεφύλασσε υποδοχή ήρωα. Χιλιάδες έκθαμβοι Μοσχοβίτες έτρεξαν να παρακολουθήσουν τη μεγαλοπρεπή παρέλαση διάρκειας έξι ωρών που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του στην Κόκκινη Πλατεία.
Ο Νικίτα Χρουστσόφ παρασημοφόρησε πανηγυρικά τον πρώτο «διαστημάνθρωπο» ως «ήρωα του σοβιετικού λαού», μιλώντας για «νίκη της ΕΣΣΔ στον αγώνα για την πρόοδο από την αγροτική κοινωνία στη διαστημική εποχή».
Ο Γκαγκάριν έγινε βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ, ενώ περιόδευσε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Αθήνας, ως πρέσβης καλής θελήσεως. Ο Γκαγκάριν σκοτώθηκε σε ηλικία 34 ετών, στις 27 Μαρτίου 1968 κατά τη συντριβή ενός διθέσιου αεριωθούμενου αεροπλάνου στη διάρκεια μιας εκπαιδευτικής πτήσης ρουτίνας. Η τέφρα του τοποθετήθηκε στο τείχος του Κρεμλίνου.
Πενήντα χρόνια μετά το άνοιγμα της «θύρας» του Διαστήματος από τον άνθρωπο, έχουν πραγματοποιηθεί τεράστια βήματα, όμως πάντα πίσω από αυτά ακούγεται η φωνή του «Κέδρου» -όπως ήταν η κωδική ονομασία του Γκαγκάριν-να αναφωνεί έκθαμβος όταν αντίκρυσε τον πλανήτη μας να αιωρείται στην Άβυσσο: «Βλέπω τη Γη. Είναι μπλε. Είναι τόσο όμορφη».
