Στη Βιέννη είχε αποφασιστεί τον Φεβρουάριο το “τέλος” του βαλκανικού διαδρόμου για τους πρόσφυγες που επιχειρούσαν να φτάσουν στην κεντρική Ευρώπη μέσω Τουρκίας, Ελλάδας και Σερβίας.
Κάποιοι πιστεύουν ότι στην ίδια πόλη θα μπορούσε να επισφραγιστεί σήμερα το οριστικό τέλος της γενναιόδωρης πολιτικής για το προσφυγικό. Οικοδεσπότης είναι ο νέος καγκελάριος της Αυστρίας, ο σοσιαλδημοκράτης Κρίστιαν Κερν, ο οποίος έχει προσκαλέσει ομολόγους του από δέκα χώρες της κεντρικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης- μεταξύ αυτών την Ελλάδα, αλλά και τη Γερμανία. Πιθανότατα η Άνγκελα Μέρκελ θα επιδιώξει ρόλο διαμεσολαβητή σε αυτή τη σύνοδο κορυφής, καθώς, από τότε που ξέσπασε η προσφυγική κρίση, διατηρεί μία ιδιαίτερη σχέση με την αυστριακή ηγεσία.
Πριν από έναν χρόνο η καγκελάριος φαινόταν μάλιστα να βρίσκεται σε αγαστή σύμπνοια με τον προκάτοχο του Κερν, Βέρνερ Φάιμαν. Αν και προέρχονταν από διαφορετικά πολιτικά “στρατόπεδα”, Μέρκελ και Φάιμαν είχαν συμφωνήσει, εν μία νυκτί, να επιτρέψουν την έλευση χιλιάδων προσφύγων, χωρίς ιδιαίτερες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Ωστόσο, μετά από λίγους μήνες ο Φάιμαν βρέθηκε υπό ασφυκτική πίεση στο εσωτερικό της χώρας, αποστασιοποιήθηκε από τη συμπεφωνημένη κοινή γραμμή με τη Μέρκελ και τελικά αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω των συνεχώς εντεινόμενων εσωκομματικών αντιπαραθέσεων.
Από την πλευρά της, η καγκελάριος συνέχισε την πολιτική της, αντιμετωπίζοντας αντιστάσεις στο ίδιο της το κόμμα, αλλά και εκτός συνόρων. Οι άοκνες προσπάθειές της για διατήρηση της ευρωπαϊκής συνοχής δεν οφείλονται μόνο στην ανάγκη επίλυσης του προσφυγικού, αλλά και στη δύσκολη συγκυρία του Brexit, που προκαλούσε ανησυχίες για περαιτέρω διαίρεση της Ευρώπης.
Επιμένει σε σκληρή γραμμή ο Κερν
Στο μεταξύ ο νέος καγκελάριος της Αυστρίας, Κρίστιαν Κερν, προσπαθεί να χτίσει το δικό του ηγετικό προφίλ, με τη βοήθεια και των μέσων ενημέρωσης. Η σκληρή γραμμή της Βιέννης στο προσφυγικό ζήτημα φαίνεται ότι παραμένει, αν και ο Κερν προσπαθεί να την περιτυλίξει σε πιο ήπιες διατυπώσεις.
πρώτη σύνοδος κορυφής της Βιέννης για το προσφυγικό τον Φεβρουάριο, στην οποία δεν συμμετείχε η Ελλάδα, αλλά ούτε η Γερμανία, είχε ουσιαστικά τερματίσει το αποκαλούμενο “βαλκανικό δρομολόγιο”. Από τη σημερινή σύνοδο δεν αναμένονται τόσο ρηξικέλευθες αποφάσεις. Ωστόσο, η Αυστρία επιμένει σε μία συνταγή που προβλέπει καλύτερη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, σε συνδυασμό με την παροχή οικονομικής βοήθειας στις χώρες προέλευσης των προσφύγων. “Δεν μπορούμε να είμαστε ευχαριστημένοι με τον ρυθμό υλοποίησης των αποφάσεων, πρέπει να επιταχύνουμε” δηλώνει ο Κρίστιαν Κερν.
Το σημαντικό είναι να καθήσουν στο ίδιο τραπέζι και οι χώρες που επωμίζονται το κύριο βάρος της προσφυγικής κρίσης, ώστε κανείς να μην έχει την αίσθηση ότι γίνονται συμφωνίες ερήμην του. Σε αυτό το σημείο θα επιμείνει και η Άνγκελα Μέρκελ. Το “παρών” δίνουν στη Βιέννη, μεταξύ άλλων, η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Σερβία, ο Επίτροπος για θέματα μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος, αλλά και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.
Κυβερνητικοί κύκλοι στο Βερολίνο δηλώνουν στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA) ότι “σήμερα η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική σε σχέση με αυτό που συνέβαινε πριν από έναν χρόνο”, καθώς έχει μειωθεί αισθητά ο αριθμός των προσφύγων που φτάνουν στην κεντρική Ευρώπη μέσω της βαλκανικής οδού. Ασφαλώς, αυτό οφείλεται και στην πολιτική απομόνωσης και εκφοβισμού που ακολουθεί η Ουγγαρία. Η γερμανική κυβέρνηση από τη μία πλευρά αντιμετωπίζει με κριτική διάθεση τη στάση της Ουγγαρίας, αλλά από την άλλη πλευρά επωφελείται από το κλείσιμο των συνόρων, όπως άλλωστε και η Αυστρία.
Ανώτατο όριο στην προσέλευση προσφύγων;
Ωστόσο, τα δεδομένα αυτά μπορούν να ανατραπούν ανά πάσα στιγμή. Γι αυτό ο αυστριακός καγκελάριος και οικοδεσπότης της συνόδου θέλει να παραμείνει, τουλάχιστον στη χώρα του, ένα ανώτατο ετήσιο όριο στον αριθμό των προσφύγων που επιτρέπεται να εισέλθουν. Για φέτος η Αυστρία είχε δηλώσει ότι ο αριθμός αυτός ανέρχεται σε 37.500, ενώ μέχρι τα τέλη Αυγούστου είχαν ήδη υποβάλει αίτηση για άσυλο 26.400 άνθρωποι. Μόλις συμπληρωθεί το προβλεπόμενο όριο η Αυστρία θα κλείσει τα σύνορα για τους πρόσφυγες. Με απρόβλεπτες συνέπειες για τις γειτονικές χώρες, που θα αντιμετωπίσουν έναν νέο συνωστισμό προσφύγων και μεταναστών.
Οι ελληνικές θέσεις
Με τη θέση ότι χωρίς αλληλεγγύη και επιμερισμό ευθυνών δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί το προσφυγικό προσέρχεται ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρα στη μίνι σύνοδο κορυφής στη Βιέννη.
Παράλληλα, απευθύνει κάλεσμα στους Ευρωπαίους εταίρους να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους και να βοηθήσουν την Αθήνα να διαχειριστεί τη μεταναστευτική κρίση, προειδοποιώντας τους ότι διαφορετικά θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον της Ένωσης.
Η Ελλάδα τονίζει επιτακτικά την ανάγκη για:
– Άμεση επιτάχυνση των μετεγκαταστάσεων
– Εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων με τις χώρες προέλευσης για επιστροφές
– Άμεση αύξηση των στελεχών του Ευρωπαϊκού Γραφείου για το Άσυλο (EASO) για στήριξη της Υπηρεσίας Ασύλου στη χώρα
– Ενίσχυση συνεργασίας με την Frontex τόσο στο Αιγαίο, όσο και στα βόρεια σύνορα της χώρας, ώστε να σταλεί το μήνυμα στους διακινητές ότι οι παράνομες οδοί έχουν κλείσει και έχουν αντικατασταθεί με νόμιμες
– Άμεση εφαρμογή της απόφασης για Ευρωπαϊκή Ακτοφυλακή και Συνοριοφυλακή
Ειδικότερα, η Αθήνα ζητά αποτελεσματική διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και αναδεικνύει επιτακτικά την ανάγκη για εντατικοποίηση της μετεγκατάστασης και κατάργηση των παράνομων μεταναστευτικών οδών και την αντικατάσταση τους με νόμιμες.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρωθυπουργός υπογραμμίζει ότι η εφαρμογή της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας είναι δύσκολη, αλλά απαραίτητη, για την αντιμετώπιση τόσο των παράνομων δικτύων διακίνησης, όσο και των ξενοφοβικών αντιλήψεων, όπως εκείνες σύμφωνα με τις οποίες το Διεθνές Δίκαιο αποτελεί πολυτέλεια και υποστηρίζουν τις επαναπροωθήσεις στη θάλασσα.
Ο κ. Τσίπρας και από τη Νέα Υόρκη κάλεσε τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους και να επισπεύσουν τη διαδικασία μετεγκατάστασης από την Ελλάδα. Επίσης, για την ελληνική κυβέρνηση, η συνεργασία με τη Frontex πρέπει να συνεχιστεί και στο Αιγαίο και στα βόρεια σύνορα, διότι αυτό είναι ένα μήνυμα πως δεν υπάρχουν παράνομοι διάδρομοι από την μεριά των βορείων συνόρων και αυτό λειτουργεί αποτρεπτικά στα κυκλώματα παράνομης διακίνησης.
Επιπλέον, η Ελλάδα στο θέμα του ασύλου θέτει το ζήτημα της επάνδρωσης της Υπηρεσίας Ασύλου με στελέχη του Ευρωπαϊκού Γραφείου Στήριξης Ασύλου (EASO). Επισημαίνεται, άλλωστε, ότι η Υπηρεσία Ασύλου στην Ελλάδα αυτή την στιγμή δέχεται τον τέταρτο μεγαλύτερο φόρτο παγκοσμίως, ενώ η ίδια Υπηρεσία μέχρι πριν τρία χρόνια δεχόταν σχεδόν μηδενικές αιτήσεις ασύλου. Όπως έκανε και στην άτυπη Σύνοδο της Μπρατισλάβας, η ελληνική πλευρά αιτείται συνεχώς την έλευση στελεχών από την EASO, καθώς η διαδικασία παροχής ασύλου απαιτεί προσοχή και σωστό μηχανισμό.
