Ορόσημο της κυπρο-ισραηλινής συνεργασίας και της ενίσχυσης των σχέσεων των δύο χωρών σε πρακτικό επίπεδο θεωρείται η επιτυχής κατάληξη στον διάλογο μεταξύ της ισραηλινής εταιρείας Delek και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Oπως γράφει η «Καθημερινή» της Κύπρου, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, μια ενδεχόμενη συμφωνία δημιουργεί κατάσταση αμοιβαίου κέρδους («win-win») και για τις δύο χώρες και κυρίως με μακροχρόνιο ορίζοντα διατήρησής της.
Για να υπάρξει όμως προοπτική επιτυχίας, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδεχτεί τις προϋποθέσεις που θέτει η ισραηλινή εταιρεία φυσικού αερίου Delek, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, κατά την πρόσφατη επίσκεψη (τη Δευτέρα 22 Αυγούστου) υψηλότατων στελεχών της στην Κύπρο ξεκαθάρισε τις προθέσεις της αλλά και επαναβεβαίωσε τη βούλησή της για στενή συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία στο θέμα του φυσικού αερίου.
Πιο συγκεκριμένα, η Delek θέτει τρεις βασικές προϋποθέσεις-όρους:
1. Να έχει ρόλο και μερίδιο στο οικόπεδο της Κύπρου «Αφροδίτη». Τα δικαιώματα αυτού του οικοπέδου τα έχει εξασφαλίσει η αμερικανική εταιρεία Noble Energy, η οποία έχει από κοινού με την ισραηλινή Delek τα δικαιώματα στα πλούσια οικόπεδα του Ισραήλ «Λεβιάθαν», «Tamar» και «Dalit». Η πρόταση αυτή προωθείται και από πλευράς Noble, ωστόσο η Κυπριακή Δημοκρατία έχει τον τελικό λόγο, μιας και το συμβόλαιο έγινε αρχικά με την αμερικανική εταιρεία.
2. Να εφοδιάζει την Κύπρο με φυσικό αέριο μέχρι που η Κυπριακή Δημοκρατία να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει το δικό της φυσικό αέριο για την εσωτερική της αγορά (κυρίως δηλαδή για τον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό της ΑΗΚ). Η ισραηλινή εταιρεία βεβαιώνει τις κυπριακές αρχές ότι είναι σε θέση να προμηθεύσει με φυσικό αέριο την Κύπρο γύρω στο 2013 και μάλιστα σε πολύ ευνοϊκή τιμή (πολύ χαμηλότερη απ’ ό,τι ήταν η προσφορά της Shell).
3. Τρίτος όρος της ισραηλινής εταιρείας είναι η σύσταση κοινοπραξίας με την Κυπριακή Δημοκρατία για κατασκευή τερματικού στην Κύπρο όπου θα γίνεται επεξεργασία του φυσικού αερίου καθώς και υγροποίησή του με στόχο την εξαγωγή του στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά.
Δυτικός διπλωμάτης στη Λευκωσία ανέφερε στην εφημερίδα ότι «θα ήταν τραγελαφικό η Κυπριακή Δημοκρατία να μην αποδεχτεί μετά χαράς και τους τρεις όρους της ισραηλινής εταιρείας», για να προσθέσει: «Μην ξεχνάτε ότι η αρχική πρόθεση του Τελ Αβίβ ήταν η συνεργασία με την Αθήνα και όχι με τη Λευκωσία. Στην Ελλάδα οφείλει η Κυπριακή Δημοκρατία αυτή την εξέλιξη, η οποία παρέπεμψε το Τελ Αβίβ στο νησί. Ουσιαστικά, η Αθήνα σάς έκανε ένα δώρο δισεκατομμυρίων».
Ο μόνος όρος της εταιρείας Delek που φαίνεται να δημιουργεί κάποιο προβληματισμό στην Κυπριακή Δημοκρατία είναι ως προς τον εφοδιασμό της Κύπρου με φυσικό αέριο έως ότου η Κύπρος να εντοπίσει και να είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί τα δικά της κοιτάσματα.
Αν και επισήμως ή ακόμη και παρασκηνιακά δεν λέγεται τίποτα επ’ αυτού, διπλωματικές πηγές σημείωσαν ένα ερώτημα που κυκλοφορεί έντονα τον τελευταίο καιρό ανάμεσα σε κύκλους που παρακολουθούν το θέμα της ενέργειας. Και αυτό έχει να κάνει με τη στάση της Λευκωσίας στην περίπτωση που ο ρωσικός κολοσσός Gazprom εκδηλώσει ενδιαφέρον για προμήθεια της Κύπρου με φυσικό αέριο.
