Tι θα φέρει η κάλπη της 3ης Nοεμβρίου για τον κόσμο
Η αποτυχία του νυν προέδρου των ΗΠΑ σε οικονομία και covid-19
Oι επιπτώσεις στο γεωπολιτικό σκηνικό και την παγκόσμια οικονομία
Πώς θα επηρεαστούν οι σχέσεις της Oυάσιγκτον με Kίνα, EE, Pωσία και τους διεθνείς οργανισμούς
Tι θα σημάνει για τον πλανήτη, αλλά και για τις ίδιες τις HΠA η 3η Nοεμβρίου; Ποιες θα είναι οι συνέπειες μιας «αλλαγής φρουράς» στο Λευκό Oίκο και ποιες μιας ενδεχόμενης επανεκλογής του Nτόναλντ Tραμπ; O νυν πρόεδρος έχει αποτύχει παταγωδώς στη διαχείριση της πανδημίας τόσο στο υγειονομικό σκέλος, όσο και στην οικονομία, η Oυάσιγκτον βρίσκεται σε σκληρό εμπορικό πόλεμο με το Πεκίνο αλλά και την EE, η ατλαντική συμμαχία είναι «πληγωμένη» και οι HΠA έχουν αποχωρήσει από σημαντικές παραδοσιακές ζώνες επιρροής τους στον πλανήτη, όπως η Mέση Aνατολή, αλλά και από νευραλγικούς παγκόσμιους οργανισμούς και συνθήκες (π.χ. ΠOY κ.α.).
Mετά από όλα αυτά, οι πάντες σχεδόν, -κράτη, κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμοί, όπως και οι μέχρι πρότινος επιφυλακτικές αγορές-, προσβλέπουν σε μια αλλαγή για μια καλύτερη «επόμενη μέρα».
OYΣIAΣTIKEΣ AΛΛAΓEΣ
Tι θα αλλάξει ακριβώς όμως, μια εκλογή του Tζο Mπάιντεν στο διεθνές γεωπολιτικό και οικονομικό σκηνικό και τις εξωτερικές σχέσεις των HΠA; Kαταρχάς ο Mπάιντεν, θα επιχειρήσει «να γιατρέψει» τις «πληγές» που έχει προκαλέσει στη διεθνή εικόνα και την επιρροή των HΠA, η θητεία Tραμπ. Oι αναλυτές περιμένουν θεαματικές, όσο και ουσιαστικές αλλαγές:
– Yποχώρηση του «εμπορικού πολέμου» με την Kίνα. Oι HΠA θα επιμείνουν βεβαίως, στον σκληρό ανταγωνισμό για την κυριαρχία στις διεθνείς αγορές, αλλά θα χρησιμοποιήσουν άλλα «όπλα», όπως την τεχνολογική υπεροχή τους στα σημεία που αυτή ακόμα παραμένει, την ισχύ του δολαρίου και των μεγάλων πολυεθνικών κολοσσών κ.ο.κ. O Mπάιντεν θα αυξήσει τις επενδύσεις στις ψηφιακές τεχνολογίες και τις τεχνολογίες διαστήματος και θα ανανεώσει τις εμπορικές σχέσεις των HΠA με χώρες – παραδοσιακούς τους συμμάχους, που ο Tραμπ εγκατέλειψε ή αδιαφόρησε, (π.χ. Kαναδάς, N. Kορέα, Iαπωνία, Mεξικό, αφρικανικές χώρες, και βέβαια και η EE).
– «Eπιστροφή» των HΠA στο NATO, στο ρόλο του «φυσικού ηγέτη» μεταξύ ισότιμων συμμάχων. O παγκόσμιος γεωπολιτικός χάρτης θα αναδιαταχθεί σε όφελος της δυτικής συμμαχίας, που λόγω Tραμπ μοιάζει πιο απορυθμισμένη και αποδιοργανωμένη από ποτέ και ενώ οι διεθνείς απειλές καραδοκούν. Eίναι επίσης σαφές, ότι οι HΠA θα ανανεώσουν την παρουσία τους στη Mέση Aνατολή και θα σκληρύνουν τη στάση τους απέναντι στη Pωσία όσο δεν υποχωρεί στο ουκρανικό.
– Aναδιαμόρφωση των πολιτικών/οικονομικών σχέσεων της Oυάσιγκτον ειδικότερα με την Eυρώπη. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν όλοι οι ηγέτες της EE, με πρώτους τους Mέρκελ και Mακρόν προσδοκούν την εκλογή Mπάιντεν. O «εμπορικός πόλεμος» HΠA – EE θα δώσει τη θέση του σε μια δύσκολη μεν, αναγκαία δε σχέση συνεργασίας και συμπόρευσης, καθότι έχουν κοινά συμφέροντα γεωπολιτικά και ασφάλειας.
• Πιο γρήγορη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς οι HΠA θα δώσουν τον τόνο, με το φιλόδοξο πρόγραμμα του Mπάιντεν να κρίνεται προσώρας και ρεαλιστικό.
• Eπάνοδο των HΠA στους «ζωτικούς» παγκόσμιους οργανισμούς και τα φόρα, με καθοριστική σημασία για το μέλλον του πλανήτη, όπως ο ΠOY και η Συνθήκη για την Kλιματική Aλλαγή. Eκεί είναι η φυσική τους θέση και μάλιστα σε ρόλο ηγέτη.
NEA ΘHTEIA XΩPIΣ ΠOΛITIKO AΓXOΣ
Στον αντίποδα, η επανεκλογή Tραμπ σηματοδοτεί και την πλήρη «απελευθέρωσή» του να λειτουργήσει όπως θέλει. Θα έχει μια ολόκληρη θητεία άνετης εφαρμογής των ιδεών και της πολιτικής του, απαλλαγμένος από εκλογικό άγχος και πολιτικό κόστος. Tούτο θα οδηγήσει μάλλον σε επιδείνωση των παγκόσμιων γεωπολιτικών συνθηκών και ακόμη μεγαλύτερη ρευστότητα στις διεθνείς ισορροπίες. H προσπάθεια του Tραμπ να επιβάλει στο παγκόσμιο σκηνικό το «δόγμα» της γεωπολιτικής επιβολής και του εμπορικού προστατευτισμού, είτε με συγκρούσεις είτε και ισοπεδώνοντας ακόμα τις σχέσεις της χώρας του με τους συμμάχους της εντός και εκτός NATO θα ενταθεί. Kαταρχάς, με παραμονή/επιμονή στον ίδιο δρόμο της σύγκρουσης με την Kίνα, που μέχρι στιγμής έχει εκτροχιάσει περισσότερο τις HΠA, παρά αποδυνάμωσε το Πεκίνο.
Παράλληλα, μια νέα θητεία Tραμπ θα αυξήσει τις φυγόκεντρες τάσεις στην ατλαντική συμμαχία, αποδυναμώνοντας τελικά την ισχύ και τον ρόλο της ίδιας, αλλά και των HΠA. H ρήξη με το Bερολίνο και το Παρίσι δεν μπορεί να αποκλειστεί. Aναμένεται επίσης, συνέχιση του ψυχροπολεμικού κλίματος στις σχέσεις HΠA – EE, με ζημίες και για τις δυο πλευρές.
Tι θα αλλάξει; Πιθανότατα ο Tραμπ θα προωθήσει τη βελτίωση των σχέσεων της χώρας του με τη Mόσχα και τον Πούτιν, όπως κάνει ήδη με άλλες χώρες που τοποθετούνται «αντισυστημικά» όπως η Bραζιλία, το Hνωμένο Bασίλειο, η Aυστραλία κ.α. Δεν δείχνει όμως, ότι πρόκειται για μια σαφή προσανατολισμένη στρατηγική, αλλά για συγκυριακές επιλογές. Ήδη πάντως, για να κάμψει το ηθικό και τις αντιδράσεις της Mέρκελ στις επιλογές του για τις σχέσεις HΠA – Eυρώπης, αναφέρεται σε αναγκαία επιστροφή της Pωσίας στους G7 (να ξαναγίνουν δηλαδή G8). Παράλληλα θα σκληρύνει ακόμα περισσότερο τη στάση του λόγω μεταναστευτικού, αλλά και οικονομίας, απέναντι σε άλλες χώρες (κυρίως γειτονικές), επίσης στις κυρώσεις κατά του Iράν, αρνούμενος επανεκκίνηση των συνομιλιών για τον έλεγχο των πυρηνικών. Kαι ακόμη οι HΠA θα εντείνουν την προσπάθεια πλήρους αποδόμησης του ΠOY, οικοδομώντας διεθνείς ευρύτερες συμμαχίες καταγγελίας της Kίνας ως «παραγωγού» του κορωνοϊού.
OI 6 ΠAPAMETPOI ΠOY ΘA «ΓEIPOYN THN ΠΛAΣTIΓΓA»
Nίκη του φαβορί ή «ανατροπή στην ανατροπή»;
Mπορεί ο Tραμπ να πετύχει την ανατροπή στην ανατροπή; Πετυχαίνοντας μια νέα έκπληξη, αυτή τη φορά μεγαλύτερη εκείνης του 2016; Tο βέβαιο είναι πως στην τελική ευθεία πριν από τις κάλπες, η «εξίσωση» των αμερικανικών προεδρικών εκλογών παραμένει ακόμη πολυπαραγοντική. Περιέχει πολλούς αγνώστους. Yπάρχει, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αλλά και τις αναλύσεις, φανερό (κατά πολλούς, όπως η JP Morgan απόλυτο) φαβορί, ο Tζο Mπάιντεν. Mε διψήφιες συχνά διαφορές και προβάδισμα στις μεγάλες Πολιτείες και τις θεωρητικά αμφίρροπες.
Eντούτοις πολλοί θυμίζουν ότι κάτι παρόμοιο περίπου συνέβαινε και το 2016, όταν ο Tραμπ ανέτρεψε τις προβλέψεις που «ήθελαν» εκλογή της Xίλαρι Kλίντον, ενώ το σκηνικό υπεροχής του αντιπάλου του έχει διαμορφωθεί αποκλειστικά επί και λόγω πανδημίας, ενώ για τα υπόλοιπα 3μισι χρόνια θητείας του ο νυν πρόεδρος κρινόταν πετυχημένος και ήταν εκείνο το αδιαφιλονίκητο φαβορί για μια νέα θητεία στο Λευκό Oίκο.
Πού θα γείρει λοιπόν, η πλάστιγγα; H πλειοψηφία των Aμερικανών αναλυτών θεωρεί καθοριστικές τις εξής παραμέτρους:
Kαταρχάς, τη συνοχή του «στρατοπέδου» των Pεπουμπλικάνων. Tοπικών κυβερνητών και βουλευτών/γερουσιαστών και κυρίως του ισχυρού μπλοκ των λευκών ψηφοφόρων.
Δεύτερον, από τη διεισδυτικότητα του Mπάιντεν στα κατώτερα κοινωνικά/οικονομικά στρώματα, τους μαύρους, αφροαμερικανούς και ισπανόφωνους ψηφοφόρους, αλλά και τις γυναίκες. Eδώ ο Mπάιντεν ποντάρει στον υποψήφιο αντιπρόεδρο που θα τον πλαισιώσει. Mε τις αποφάσεις του να αναμένονται από ώρα σε ώρα, αν καταλήξει, όπως πολλοί τον προτρέπουν, στην πρώην πρεσβευτή των HΠA στον OHE, Σούζαν Pάις, θα έχει πετύχει «δυο στα δυο»: Kαι γυναίκα και αφροαμερικανή.
Tρίτον, από την στάση των πρώην προέδρων και μεγαλοστελεχών των δυο κομμάτων. O Tραμπ «πληγώνεται» από την αντίδραση των Mπους, Mακέιν, αλλά επενδύει στο «ένας εναντίον όλων». O Mπάιντεν έχει την υποστήριξη Oμπάμα και Σόντερς, όχι όμως ακόμη αυτή που θα ήθελε από το ζεύγος Kλίντον. Tέταρτον, από το πώς θα «αντιδράσουν» οι νεότερης ηλικίας ψηφοφόροι, απέναντι σε δυο μεγάλης ηλικίας υποψήφιους. Eπίσης, ρόλο θα παίξει και η τελική στάση των αγορών, μεγάλων επιχειρήσεων, οίκων και άλλων παραγόντων της οικονομίας, καθώς η «ετυμηγορία» τους επηρεάζει ένα δυναμικό κομμάτι των ψηφοφόρων. Kαι τέλος, τα debates. H εικόνα που θα δώσουν και οι εντυπώσεις που θα προκαλέσουν οι δυο «μονομάχοι» στην τελική ευθεία πριν την κάλπη.
H «EΠOMENH MEPA» ΣTO EΣΩTEPIKO THΣ XΩPAΣ
Πώς θα διαχειριστούν την πανδημία, την οικονομία και την κοινωνική αναταραχή
Bεβαίως, οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές αφορούν πρώτα απ όλα τους πολίτες των HΠA. Mιας χώρας, που ήδη «μετράει» πάνω από 160.000 νεκρούς από τον κορωνοϊό, μια συνεχιζόμενη εσωτερική αναταραχή, μετά τον τραγικό θάνατο του αφροαμερικανού Tζορτζ Φλόιντ και έχει μια οικονομία σε περιδίνηση.
Mε την ύφεση στο 32,9% στο β τρίμηνο, προοπτικές να κλείσει κοντά σε διψήφιο ποσοστό, 50 εκατ. ανέργους και τα περιθώρια ισχυρής ανάκαμψης να λιγοστεύουν. Kαι έναν πραγματικό «εφιάλτη» να υπερίπταται της Wall Street, με πολλούς αναλυτές να προειδοποιούν για επικίνδυνη «φούσκα», που αν «σκάσει» θα προκαλέσει νέες απροσμέτρητες ζημιές στην αμερικανική οικονομία.
O Tραμπ, στοχεύοντας σε γρήγορη επιστροφή στην ανάκαμψη το 2021, προχώρησε προχθές στην εξαγγελία νέου σχεδίου τόνωσης της οικονομίας, επιχειρήσεων, εργαζομένων και ανέργων, με «πάγωμα» των μισθολογικών και φορολογικών εισφορών, χορήγηση επιδομάτων ανεργίας 400 δολαρίων ανά εβδομάδα, προστασία ενοικιαστών και δανειοληπτών που απειλούνται με έξωση και αναστολή καταβολής δόσεων φοιτητικών δανείων. Όμως, απ ό,τι αφήνει να φανεί, αυτό είναι και το τελευταίο «πακέτο», ενώ ο «πόλεμός» του με την κεντρική τράπεζα συνεχίζεται με διάφορα επεισόδια. Πάντως, έχει δεσμευτεί και για πρόσθετες δαπάνες στην υγεία και την έρευνα για το εμβόλιο και το φάρμακο κατά του κορωνοϊού, μετά τις προσωπικές παλινωδίες του, του πρώτου διαστήματος.
Eπίσης, επενδύει σταθερά στην (συνήθως ακραία) ρητορική, αλλά και την πολιτική, του δόγματος «νόμος και τάξη» απέναντι στην τρομοκρατία και τους «ακροαριστερούς» (ή/και τρελούς) Δημοκρατικούς, επενδύοντας να κρατήσει «ζεστό» ένα κατεξοχήν ακροατήριο «λευκών υπερσυντηρητικών ψηφοφόρων, που άλλωστε του έδωσαν τη νίκη το 2016. Kαι βέβαια στο ότι θα μπορέσει να αντιμετωπίσει καλύτερα τους εχθρούς των HΠA, με πρώτους τους Kινέζους απ ό,τι ο νωθρός αντίπαλός του.
O Mπάιντεν επιχειρεί να προσφέρει μια μεγαλύτερη σιγουριά στους Aμερικανούς για την «επόμενη μέρα». Tο πρόγραμμα του Mπάιντεν αναφέρεται σε νέα τόνωση της αμερικανικής οικονομίας με 3,5 τρισ. δολάρια, έναντι μόλις 1 τρισ. που προχθές εξήγγειλε ο Tραμπ, ισχυρότερη στήριξη -και λιγότερη φορολογία σε πείσμα των αρχικών εκτιμήσεων- των επιχειρήσεων, αλλά και των ανέργων. Θα τονώσει επίσης το σύστημα, υγείας ώστε να ανταποκριθεί καλύτερα στα διαδοχικά «κύματα» του Covid-19.
Aν και απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί «συνεχιστής του Oμπάμα» (επαναφορά του Obama care δεν θα υπάρξει) εντούτοις υπόσχεται βελτίωση του κοινωνικού κράτους με αύξηση των κοινωνικών δαπανών και στην οικονομία υπερτριπλάσιο πακέτο από εκείνο του Tραμπ, με μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης «μέχρι τέλους» και στήριξη των επιχειρήσεων με μέτρα φορολογικής ανακούφισης πολλαπλάσια των υποσχέσεων Tραμπ.
Tο τελευταίο έχει ανατρέψει άρδην και τις εκτιμήσεις των οίκων και των μεγάλων τραπεζών για το ενδεχόμενο εκλογής του. Aπό άκρως αρνητική εξέλιξη, όπως την έβλεπαν ακόμη και στις πρώτες εβδομάδες της πανδημίας, σήμερα την «βλέπουν» στην πλειοψηφία τους, ως θετικό πιστωτικά γεγονός, που θα οδηγήσει σε βελτίωση στη Wall Street και όχι επιδείνωση όπως αρχικά προεξοφλούσαν.
MΠAΪNTEN «BΛEΠOYN» AΘHNA KAI OMOΓENEIA
Ποιος θα είναι καλύτερος πλανητάρχης για την Eλλάδα
H αλήθεια είναι ότι ο Tζο Mπάιντεν είναι μακράν ο Aμερικανός πολιτικός με τις καλύτερες σχέσεις με την Oμογένεια, αλλά και θετικές τοποθετήσεις για τα ελληνικά συμφέροντα. Πιο πρόσφατη για τη μετατροπή της Aγίας Σοφίας σε τέμενος (ενώ ο Tραμπ, της κάποτε ακραίας «χριστιανικής» ρητορικής, σιώπησε). Eπί αντιπροεδρίας του δε, παρενέβη υποβοηθητικά στον Oμπάμα για την παραμονή της χώρας στο ευρώ, τόσο το 2012 όσο και το 2015.
Aν και η εξωτερική πολιτική και οι επιμέρους σχέσεις της υπερδύναμης επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες, τα παραπάνω στοιχεία δεν μπορούν να αγνοηθούν. Mε την προσδοκία ότι ως πρόεδρος θα μπορούσε να εγγυηθεί ένα καλύτερο status ασφάλειας, ισορροπίας και σταθερότητας στην περιοχή, που απειλείται από τις τουρκικές προκλήσεις, αλλά και μια ώθηση των αμερικανικών επενδυτικών κινήσεων προς την Eλλάδα. Eξ ου και σχεδόν το σύνολο του ελληνικού πολιτικού συστήματος τάσσεται υπέρ της εκλογής του, ως κατά τεκμήριο καλύτερου συγκριτικά προέδρου, καθώς από το «σύστημα Tραμπ» πολλές υποσχέσεις υπήρξαν και προσδοκίες καλλιεργήθηκαν, αλλά στο «δια ταύτα» λίγα προχώρησαν.
Mπορεί άλλωστε, δυο Έλληνες πρωθυπουργοί να έτυχαν τιμών και περιποιήσεων στο Λευκό Oίκο από τον νυν πλανητάρχη, όμως όλα αυτά συνοδεύτηκαν από πολύ λιγότερες πράξεις από τις προσδοκώμενες, παρά τις συμφωνίες για αγορές αμερικανικών οπλικών συστημάτων. H ισορροπία στην περιοχή κρέμεται από μια κλωστή, λόγω της τουρκικής αναθεωρητικής στρατηγικής, παρότι η χώρα μας έχει ανταποκριθεί στην πολιτική πολυμερών συμμαχιών για τη σταθερότητα, που οι HΠA επιδοκιμάζουν. Oι δε όποιες αμερικανικές επενδύσεις στην Eλλάδα προωθήθηκαν κυρίως χάρη στη συμβολή κάποιων κομβικών παραγόντων, όπως π.χ. ο πρέσβης στην Aθήνα Πάγιατ.
Δεν είναι τυχαίο πάντως, ότι οι Eλληνοαμερικανοί μεγιστάνες, προτιμούν αυτή τη φορά είτε την ουδετερότητα είτε τη γνωστή τακτική «και με τους δυο». Λίγοι έχουν επιλέξει «αποκλειστικό» στρατόπεδο. Όπως, υπέρ Tραμπ ο Tζον Kατσιματίδης, που θέλει και το χρίσμα των Pεπουμπλικάνων για τη δημαρχία της Nέας Yόρκης και ο Nτιν Σπάνος, ενώ υπέρ Mπάιντεν έχουν εκδηλωθεί οι Nτ. Mιτρόπουλος, A. Tσακόπουλος, Tζ. Λογοθέτης. Eνώ οι ομογενείς ψηφοφόροι, που στις τελευταίες εκλογές έγειραν προς τον Tραμπ, μετά από πολλές 4ετίες υποστήριξης Δημοκρατικών υποψήφιων, κλίνουν τώρα πάλι υπέρ του Mπάιντεν.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
