Νέους κανόνες περί ευθύνης για την τεχνητή νοημοσύνη, με σκοπό την προστασία των καταναλωτών, ενέκρινε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή ενέκρινε δύο προτάσεις με τις οποίες προσαρμόζονται οι κανόνες περί ευθύνης στην ψηφιακή εποχή, την κυκλική οικονομία και στον αντίκτυπο των παγκόσμιων αξιακών αλυσίδων.
Η πρώτη πρόταση της Επιτροπής αφορά τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων κανόνων για την αντικειμενική ευθύνη των κατασκευαστών όσον αφορά τα ελαττωματικά προϊόντα (από την έξυπνη τεχνολογία έως τα φαρμακευτικά προϊόντα). Οι αναθεωρημένοι κανόνες, αφενός θα παρέχουν ασφάλεια δικαίου στις επιχειρήσεις, ώστε αυτές να μπορούν να επενδύουν σε νέα και καινοτόμα προϊόντα, και αφετέρου θα εξασφαλίζουν ότι τα θύματα μπορούν να λαμβάνουν δίκαιη αποζημίωση όταν υφίστανται ζημία από ελαττωματικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών προϊόντων. Μεταξύ άλλων, διαμορφώνονται πιο ισότιμοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ κατασκευαστών εντός και εκτός της ΕΕ, έτσι ώστε, όταν οι καταναλωτές ζημιώνονται από μη ασφαλή προϊόντα που εισάγονται από τρίτες χώρες εκτός ΕΕ, να μπορούν να απευθύνονται στον εισαγωγέα ή στον ενωσιακό αντιπρόσωπο του κατασκευαστή για αποζημίωση. Επίσης, εξασφαλίζεται ότι οι καταναλωτές θα έχουν ισότιμη μεταχείριση με τους κατασκευαστές, καθώς απαιτούν από τους κατασκευαστές να δημοσιοποιούν πληροφορίες, καθιερώνουν περισσότερη ευελιξία όσον αφορά τους χρονικούς περιορισμούς για την άσκηση προσφυγής και μειώνουν το βάρος της απόδειξης για τα θύματα σε περίπλοκες υποθέσεις, όπως αυτές που αφορούν φαρμακευτικά προϊόντα ή τεχνητή νοημοσύνη.
Η δεύτερη πρόταση αφορά την εναρμόνιση των εθνικών κανόνων περί ευθύνης για την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), ώστε να διευκολυνθεί η αποζημίωση των θυμάτων ζημιών που σχετίζονται με την ΤΝ.
Η οδηγία περί ευθύνης για την τεχνητή νοημοσύνη απλουστεύει τη νομική διαδικασία για τα θύματα όταν πρέπει να αποδείξουν ότι το πταίσμα κάποιου επέφερε ζημία/βλάβη, καθώς καθιερώνει δύο κύρια στοιχεία: πρώτον, σε περιπτώσεις όπου έχει διαπιστωθεί σχετικό πταίσμα και η αιτιώδης συνάφεια με τις επιδόσεις της τεχνητής νοημοσύνης φαίνεται ευλόγως πιθανή, το λεγόμενο “τεκμήριο αιτιώδους συνάφειας” θα καλύψει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα θύματα όταν πρέπει να εξηγήσουν λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο προκλήθηκε η ζημία από συγκεκριμένο σφάλμα ή παράλειψη, πράγμα το οποίο μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο όταν πρόκειται για την κατανόηση και τη διερεύνηση περίπλοκων συστημάτων ΤΝ. Δεύτερον, τα θύματα θα έχουν στη διάθεσή τους περισσότερα εργαλεία για να επιδιώξουν ένδικη προσφυγή, καθώς καθιερώνεται το δικαίωμα πρόσβασης σε αποδεικτικά στοιχεία που κατέχουν οι εταιρείες και οι προμηθευτές, σε περιπτώσεις όπου εμπλέκεται τεχνητή νοημοσύνη υψηλού κινδύνου.
Οι νέοι κανόνες επιτυγχάνουν ισορροπία μεταξύ, αφενός, της προστασίας των καταναλωτών και, αφετέρου, της προώθησης της καινοτομίας, καθώς καταργούν τα πρόσθετα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα θύματα όταν επιδιώκουν πρόσβαση σε αποζημίωση, ενώ παράλληλα θεσπίζουν εγγυήσεις για τον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, αναγνωρίζοντας π.χ. το δικαίωμα αμφισβήτησης μιας αξίωσης για αποζημίωση που βασίζεται σε τεκμήριο αιτιώδους συνάφειας.
Η αντιπρόεδρος για θέματα Αξιών και Διαφάνειας Βιέρα Γιούροβα, δήλωσε: “Θέλουμε οι τεχνολογίες ΤΝ να ευδοκιμήσουν στην ΕΕ. Για να συμβεί αυτό, οι πολίτες πρέπει να εμπιστεύονται τις ψηφιακές καινοτομίες. Με τη σημερινή πρόταση σχετικά με την αστική ευθύνη για την τεχνητή νοημοσύνη δίνουμε στους καταναλωτές εργαλεία επανόρθωσης σε περίπτωση ζημίας που προκαλείται από την τεχνητή νοημοσύνη, ώστε να έχουν το ίδιο επίπεδο προστασίας με τις παραδοσιακές τεχνολογίες, ενώ παράλληλα εξασφαλίζουμε την ασφάλεια δικαίου για την εσωτερική μας αγορά.”
Ο επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρεντέρς δήλωσε: “Όταν εξετάζουμε τη δυνατότητα αξιοποίησης του τεράστιου δυναμικού των νέων τεχνολογιών, πρέπει πάντα να διασφαλίζουμε την ασφάλεια των καταναλωτών. Τα κατάλληλα πρότυπα προστασίας για τους πολίτες της ΕΕ αποτελούν τη βάση για την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και, κατ’ επέκταση, για την επιτυχή καινοτομία. Οι νέες τεχνολογίες, όπως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ή οι υπηρεσίες παράδοσης που λειτουργούν βάσει ΤΝ, μπορούν να λειτουργήσουν μόνο όταν οι καταναλωτές αισθάνονται ασφαλείς και προστατευμένοι. Σήμερα, προτείνουμε σύγχρονους κανόνες περί ευθύνης για να επιτύχουμε ακριβώς αυτό. Καθιστούμε το νομικό μας πλαίσιο κατάλληλο για την πραγματικότητα του ψηφιακού μετασχηματισμού.”
Η πρόταση της Επιτροπής πρέπει τώρα να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
