Η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Κροατία είναι έτοιμες να συμμετάσχουν πλήρως στον χώρο Σένγκεν, ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλώντας το Συμβούλιο της ΕΕ να λάβει τις απαραίτητες αποφάσεις χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.
Κάνοντας απολογισμό των ισχυρών επιτευγμάτων των τριών κρατών-μελών όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων Σένγκεν, η Επιτροπή τονίζει ότι, για χρόνια, αυτά τα κράτη μέλη έχουν συμβάλει σημαντικά στην εύρυθμη λειτουργία του χώρου Σένγκεν, μεταξύ άλλων κατά την περίοδο της πανδημίας και πιο πρόσφατα όταν αντιμετώπισαν τις άνευ προηγουμένου συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία.
«Ενώ οι τρεις χώρες δεσμεύονται ήδη εν μέρει από τους κανόνες Σένγκεν, οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα με αυτά τα κράτη μέλη δεν έχουν αρθεί και, ως εκ τούτου, δεν απολαμβάνουν τα πλήρη οφέλη που απορρέουν από το να είναι μέλη του χώρου Σένγκεν χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα. Το να γίνουν πλήρως μέλη του χώρου Σένγκεν αποτελεί απαίτηση γι’ αυτά τα κράτη μέλη και, επομένως, θα πρέπει να τους επιτραπεί να το πράξουν δεδομένου ότι πληρούν τις προϋποθέσεις», τονίζει η Επιτροπή.
Ειδικότερα για τη Βουλγαρία, η Επιτροπή επισημαίνει ότι έχει θέσει σε εφαρμογή μια ισχυρή και αποτελεσματική διαχείριση συνόρων και συστηματικούς συνοριακούς ελέγχους. Η καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος έχει προτεραιότητα μέσω της διεθνούς αστυνομικής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της Europol. Το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν είναι καλά εδραιωμένο. Η Βουλγαρία απέδειξε επίσης ότι διαθέτει τις απαραίτητες δομές για τη διασφάλιση του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τη διασφάλιση της πρόσβασης στη διεθνή προστασία και την τήρηση της αρχής της μη επαναπροώθησης.
Η Ρουμανία, σύμφωνα με την Επιτροπή, διαθέτει ισχυρή και υψηλής ποιότητας διαχείριση των συνόρων, συμπεριλαμβανομένης της επιτήρησης των συνόρων και των συστηματικών συνοριακών ελέγχων, καθώς και της διεθνούς αστυνομικής συνεργασίας. Η καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης και της εμπορίας ανθρώπων είναι δύο προτεραιότητες όπου δραστηριοποιείται η χώρα. Το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν είναι καλά εδραιωμένο. Όσον αφορά τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, η Ρουμανία διαθέτει αποτελεσματικές δομές που εγγυώνται την πρόσβαση στη διεθνή προστασία με σεβασμό της αρχής της μη επαναπροώθησης.
Η Βουλγαρία και η Ρουμανία ολοκλήρωσαν επιτυχώς τη διαδικασία αξιολόγησης Σένγκεν το 2011. Το Συμβούλιο αναγνώρισε την ολοκλήρωση της διαδικασίας σε δύο χωριστά συμπεράσματά του, αλλά δεν έλαβε απόφαση για την άρση των εσωτερικών συνόρων εδώ και πάνω από 11 χρόνια. Δεδομένου του χρόνου που πέρασε από το 2011, και με σκοπό την ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και την αναγνώριση της ανάπτυξης των κανόνων Σένγκεν από το 2011, η Βουλγαρία και η Ρουμανία εξέδωσαν κοινή δήλωση στο Συμβούλιο τον Μάρτιο του 2022. Οι δύο χώρες προσκάλεσαν μια ομάδα εμπειρογνωμόνων σε εθελοντική βάση υπό τον συντονισμό της Επιτροπής για να εξετάσουν την εφαρμογή των τελευταίων εξελίξεων των κανόνων Σένγκεν.
Αυτή η εθελοντική διερευνητική αποστολή, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2022, επιβεβαίωσε ότι η Βουλγαρία και η Ρουμανία όχι μόνο συνέχισαν την εφαρμογή των νέων κανόνων και εργαλείων, αλλά ενίσχυσαν επίσης ουσιαστικά τη συνολική εφαρμογή της αρχιτεκτονικής Σένγκεν σε όλες τις διαστάσεις της.
Για την Κροατία, τον Δεκέμβριο του 2021 το Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι είχε εκπληρώσει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να ενταχθεί στον χώρο Σένγκεν χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα. Η διαδικασία αξιολόγησης πραγματοποιήθηκε από το 2016 έως το 2020. Περιλάμβανε μια επιτυχημένη επίσκεψη το 2020 για την επαλήθευση της υλοποίησης ενεργειών στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων.
Η Κροατία έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να διασφαλίσει ότι οι έλεγχοι των εξωτερικών συνόρων συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Ειδικότερα, δημιούργησε έναν Ανεξάρτητο Μηχανισμό τον Ιούνιο του 2021, ο οποίος προβλέπει παρακολούθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις επιχειρήσεις που σχετίζονται με τα σύνορα. Ο μηχανισμός εμπλέκει άμεσα ενδιαφερόμενους από την Κροατία και καθοδηγείται από ανεξάρτητο Συμβουλευτικό Συμβούλιο. Η Κροατία ήταν το πρώτο κράτος μέλος που έθεσε σε εφαρμογή τέτοιο μηχανισμό. Στις 4 Νοεμβρίου 2022 υπογράφηκε νέα συμφωνία που επεκτείνει και ενισχύει τον Ανεξάρτητο Μηχανισμό Παρακολούθησης.
Το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 8 Δεκεμβρίου αναμένεται να εγκρίνει τη σύσταση της Επιτροπής για την πλήρη συμμετοχή της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Κροατίας στο χώρο Σένγκεν, χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα.
