Οι Σέρβοι του Βορείου Κοσόβου δεν αναγνωρίζουν την κυβέρνηση της Πρίστινα. Το αποτέλεσμα του συμβολικού δημοψηφίσματος προβληματίζει τη Σερβία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε σχετικό δημοψήφισμα (14-15 Φεβρ.) οι Σέρβοι του βορείου Κοσόβου τάχθηκαν ομόφωνα κατά της αλβανικής κυβέρνησης της Πρίστινα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία σχεδόν το 100% των ψηφοφόρων απάντησε αρνητικά στο ερώτημα εάν αναγνωρίζουν ή όχι τους πολιτικούς θεσμούς της ανεξάρτητης Δημοκρατίας του Κοσόβου. Η συμμετοχή στο δημοψήφισμα ανήλθε στο 75% επί του συνόλου των 35.000 εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους των τεσσάρων δήμων που συμμετείχαν.
Ο δήμαρχος της Μιτρόβιτσα Κρασιμίρ Πάντσιτς δήλωσε πως το αποτέλεσμα αυτό απέδειξε με τον πιο ηχηρό τρόπο στην κυβέρνηση της Πρίστινα, στους αντίθετους πολιτικούς κύκλους της Σερβίας αλλά και στη διεθνή κοινότητα πως οι Σέρβοι Κοσοβάροι δεν προτίθενται σε καμία περίπτωση να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στηλιτεύθηκε από το Κόσοβο ενώ επέφερε έντονο σκεπτικισμό τόσο στη Σερβία όσο και στην ΕΕ.
Η αντίδραση της αλβανικής Κυβέρνησης του Κοσόβου
Παρά τον καθαρά συμβολικό χαρακτήρα του δημοψηφίσματος, οι αντιδράσεις που προκάλεσε στους κόλπους της αλβανικής κυβέρνησης της Πρίστινα ήταν άμεσες και κατηγορηματικές, στον απόηχο μάλιστα των συνομιλιών για οριστική διευθέτηση των εδαφικών ζητημάτων στην περιοχή.
Το κοινοβούλιο της Πρίστινα υιοθέτησε ήδη από την περασμένη Τετάρτη ψήφισμα σύμφωνα με το οποία κηρύσσει το δημοψήφισμα παράνομο και άκυρο από νομική σκοπιά. «Οι ενέργειες αυτές υποκινούνται και είναι άμεσα χρηματοδοτούμενες από τη Σερβία με σκοπό την υπονόμευση της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας του Κοσόβου», αναφέρει το ψήφισμα του κοινοβουλίου. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό του Κοσόβου Χαϊρεντίν Κούτσι τo συγκεκριμένο αποτέλεσμα αποτελεί για τη Σερβία ισχυρό χαρτί για άσκηση νέων πιέσεων και ενίσχυση της επιρροής της στο Βόρειο Κόσοβο.
Το Βελιγράδι επιθυμεί συνέχιση του διαλόγου
Στην αντίπερα όχθη το Βελιγράδι παρά την ετήσια επιχορήγηση ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ που δίνει στους συμπατριώτες του Κοσόβου, βλέπει με σκεπτικισμό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Ο Ντράγκαν Πόποβιτς, διευθυντής του Κέντρου Πρακτικής Πολιτικής στο Βελιγράδι, αμφισβητώντας τη νομιμότητα του δημοψηφίσματος μίλησε για τις καταστροφικές του συνέπειες σημειώνοντας επίσης πως υποκινήθηκε από τους τοπικούς πολιτικούς του βορείου Κοσόβου χωρίς τη σερβική συναίνεση.
Ήδη πριν από την έναρξη του δημοψηφίσματος ο Σέρβος πρόεδρος Μπόρις Τάντιτς δήλωσε πως αυτή η κίνηση απειλεί τα συμφέροντα της Σερβίας τονίζοντας βέβαια πως η χώρα δεν πρόκειται να αναγνωρίσει ποτέ την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Η εξέλιξη αυτή θεωρείται εμπόδιο για την εξέλιξη των συνομιλιών τόσο με την Πρίστινα όσο και με την ΕΕ ενόψει μάλιστα της κρίσιμης συνάντησης του ερχόμενου Δεκέμβρη με αντικείμενο την υποψηφιότητα της Σερβίας για ένταξη στην ΕΕ. Εντούτοις το γεγονός πως η Σερβία δεν προσέφερε εξαρχής στήριξη στο δημοψήφισμα μειώνει το πολιτικό κόστος ενώ παράλληλα δεν κλυδωνίζεται η ενταξιακή πορεία της χώρας, σύμφωνα με τη διευθύντρια του σερβικού Κέντρου Ευρω-Ατλαντικών Μελετών, Γελένα Μίλιτς.
Στόχος η καλή γειτονία Σερβίας – Κοσόβου
Και η ΕΕ θεωρεί προβληματική την πρωτοβουλία των Σέρβων Κοσοβάρων. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της ΕΕ στις Βρυξέλλες ούτε η βία ούτε ένα δημοψήφισμα με τέτοιο χαρακτήρα αποτελούν λύση για τα περίπλοκα εδαφικά και μειονοτικά προβλήματα της περιοχής. Βασική προϋπόθεση για να γίνει δεκτή η υποψηφιότητα της Σερβίας αποτελεί η εξομάλυνση των σχέσεων γειτονίας μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου με ενίσχυση των όρων ενσωμάτωσης των Σέρβων χωρίς όμως την ενδεχόμενη αυτονόμηση τους.
Η Ντόρις Πακ, πρόεδρος της Αντιπροσωπείας του Ευρωκοινοβουλίου για την Νοτιοανατολική Ευρώπη, υπογραμμίζει πως η ΕΕ και η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να συνεργαστούν με το Βελιγράδι και την Πρίστινα για την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης προτάσσοντας ως βάση για τις διαπραγματεύσεις το «Σχέδιο Αχτισάαρι» του ΟΗΕ. Το σχέδιο αυτό κατοχυρώνει τα μειονοτικά δικαιώματα των Σέρβων του βορείου Κοσόβου εντός όμως των ορίων του ανεξάρτητου κράτους του Κοσόβου. Την άμεση εφαρμογή του ίδιου σχεδίου ζητά και η Πρίστινα ενώ το έχει ήδη συμπεριλάβει στο Σύνταγμα της Δημοκρατίας του Κοσόβου.
