Τουλάχιστον 54 χώρες, περισσότερες από το ένα τέταρτο του κόσμου, συνεργάστηκαν ή παρείχαν κάλυψη στη CIA, για τις μυστικές επιχειρήσεις απαγωγών, μεταφορών, παράνομων κρατήσεων και βασανιστηρίων υπόπτων για τρομοκρατία, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Πολλές από τις χώρες που επέτρεψαν την χρήση του εναέριου χώρου τους για τις μεταφορές, είναι ευρωπαϊκές – ανάμεσά τους η Κύπρος, η Ιρλανδία και η Ισλανδία.
Την αποκάλυψη για την μυστική συμμαχία που βοήθησε την δράση της λεγόμενης «Air CIA» έκανε μια οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων με έδρα τη Νέα Υόρκη, η Open Society Justice Initiative (OSJI), σε έκθεσή 213 σελίδων. Η οργάνωση υποστηρίζει ότι εκτός από την αμερικανική υπηρεσία Πληροφοριών, ευθύνες πρέπει να αποδοθούν και στις κυβερνήσεις των κρατών που παρείχαν τη συνεργασία τους στο παράνομο «αντιτρομοκρατικό» σχέδιο.
«Οι ευθύνες για αυτές τις παραβιάσεις δεν περιορίζονται στις ΗΠΑ. Οι επιχειρήσεις αυτές, που σχεδιάστηκαν για να διεξαχθούν εκτός ΗΠΑ με μεγάλη μυστικότητα, δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν χωρίς την ενεργή συμμετοχή ξένων κυβερνήσεων, Αυτές οι κυβερνήσεις πρέπει να θεωρηθούν συνυπεύθυνες», αναφέρει η έκθεση.
Και τονίζει ότι στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν, την Αίγυπτο και την Ιορδανία λειτουργούσαν μυστικές φυλακές της CIA, όπου οι κρατούμενοι υποβάλλονταν σε βασανιστήρια.
Άλλες ευρωπαϊκές χώρες που κατονομάζονται στην έκθεση είναι η Γερμανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Αυστρία. Επίσης, περιλαμβάνεται η Γεωργία, όχι όμως η Ρωσία. Χώρες όπως η Πολωνία, η Λιθουανία και η Ρουμανία, επέτρεπαν τη λειτουργία μυστικών φυλακών στα εδάφη τους.
Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης τα ονόματα 136 κρατουμένων, οι οποίοι υπέστησαν σοβαρά βασανιστήρια. Αγνωστος παραμένει ο ακριβής αριθμός των υπόπτων που έτυχαν των «περιποιήσεων» της «Air CIA». Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Λίβυου μέλους της Αλ Κάιντα Ιμπν αλ-Σαίχ αλ-Λίμπι, ο οποίος συνελήφθη στο Πακιστάν το 2001, και αργότερα μεταφέρθηκε από Αμερικανούς στρατιώτες μυστικά στην Αίγυπτο.
Αφού τον βασάνισαν είπε στους ανακριτές ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν εκπαίδευε μέλη της Αλ Κάιντα για έναν χημικό πόλεμο. Αργότερα απέσυρε την κατάθεση που έγινε υπό την πίεση των βασανιστηρίων, αλλά οι ΗΠΑ είχαν ήδη εισβάλει στο Ιράκ.
Το πρόγραμμα άρχισε επί προεδρίας Τζορτζ Μπους. Ο Μπαράκ Ομπάμα έχει δεσμευθεί ότι θα το τερματίσει, και ότι θα κλείσει όλες τις φυλακές της CIA στις ξένες χώρες. Λέει ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα βασίζεται σε «διπλωματικές διαβεβαιώσεις» των χωρών υποδοχής, ότι δεν θα βασανίζονται ύποπτοι που βρίσκονται στη φυλακή και έχουν μεταφερθεί εκεί από τις στρατιωτικές δυνάμεις της Αμερικής.
Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα αυτό βρίσκεται ακόμα σε ισχύ, παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι οι κρατούμενοι δεν υποβάλλονται σε βασανιστήρια.
