Τα πνευματικά δικαιώματα του προπαγανδιστικού βιβλίου του Χίτλερ “Ο Αγών μου” εξακολουθούν να βρίσκονται στα χέρια του κρατιδίου της Βαυαρίας μέχρι το 2015. Τι θα γίνει μετά, ρωτούν οι Σοσιαλδημοκράτες;
Για τον σοσιαλδημοκράτη βουλευτή Μπούρκχαρντ Λίσκα τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: θα ήταν ύψιστη προσβολή για τα θύματα του Ολοκαυτώματος, εάν μετά την 31η Δεκεμβρίου του 2015 το ‘Ο Αγών μου’ πωλούνταν και πάλι στα γερμανικά βιβλιοπωλεία ή μοιράζονταν από ακροδεξιούς στους γερμανικούς πεζόδρομους. «Πρέπει να αποτραπεί με κάθε νόμιμο μέσο, το βιβλίο αυτό ανήκει στα σκουπίδια της ιστορίας», λέει ο Λίσκα σε συνέντευξή του προς τη DW. Γι΄ αυτό μαζί με άλλους συναδέλφους του, κατέθεσε ερώτημα προς την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, πώς προτίθεται να κινηθεί επί του ζητήματος μετά το 2015.
Τα πνευματικά δικαιώματα είχαν παραδοθεί από τους Συμμάχους στην κυβέρνηση του κρατιδίου της Βαυαρίας μετά τον πόλεμο. Η τοπική κυβέρνηση απέτρεψε ως τώρα νομικά κάθε προσπάθεια έκδοσης του κειμένου στη Γερμανία. Το ίδιο θα προσπαθήσει να κάνει και τώρα, αν και μετά την πάροδο 70 ετών από το θάνατο του συγγραφέα αίρεται, βάσει του νόμου, η ισχύς των αποκλειστικών πνευματικών δικαιωμάτων σε όλη την Ευρώπη. Ουσιαστικά λοιπόν από το 2016 ο καθένας μπορεί να επανεκδώσει το βιβλίο και να το διαδώσει.
Η απαγόρευση θα εξαρτηθεί από την έκδοση
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απάντησε ότι θα αποσαφηνίσει όλα τα νομικά ζητήματα που άπτονται του θέματος. Η λήξη της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, όπως ανακοίνωσε, έχει αποτελέσει ήδη αντικείμενο συζητήσεων με την ισραηλινή κυβέρνηση. «Υπάρχει κοινό ενδιαφέρον να αποτραπεί η διάδοση αυτού του έργου που έχει μισάνθρωπο περιεχόμενο». Πιο σαφής ήταν ο υπ. Εσωτερικών της Βαυαρίας Γιοάχιμ Χέρμαν ο οποίος τον περασμένο Φεβρουάριο προειδοποίησε ότι θα κινηθεί εναντίον οιουδήποτε διαδώσει το πρωτότυπο κείμενο.
Όπως εκτιμά ο γερμανός νομικός Τιμ Χόσμαν, η απαγόρευση της κυκλοφορίας του βιβλίου μπορεί να στηριχθεί νομικά στην παράγραφο 130 του γερμανικού Ποινικού Κώδικα, καθώς το κείμενο συκοφαντεί ξεκάθαρα συγκεκριμένα πρόσωπα και θρησκευτικές ομάδες. «Πώς θα αποφανθούν τα δικαστήρια όμως είναι άλλο θέμα», σπεύδει να διευκρινίσει ο ειδικός.
‘Ο Αγών μου’ είναι αποσπασματικά ή και εξ ολοκλήρου διαθέσιμο στο διαδίκτυο και διατίθεται στην αγορά σε χώρες του εξωτερικού. Αυτό όμως δεν είναι λόγος να επιτραπεί η διάθεσή του και στη Γερμανία, τονίζει ο γερμανός βουλευτής Λίσκα: «Θα ήταν ένα ολέθριο μήνυμα. Πιστεύω ότι ως γερμανικό κράτος και λόγω της ιστορίας μας, έχουμε μια ιδιαίτερη ευθύνη».
Ο νομικός Χόσμαν εκτιμά ότι όλα θα εξαρτηθούν από τη μορφή της δημοσίευσης. «Υπάρχει έντονο επιστημονικό ενδιαφέρον για το βιβλίο και μια σχολιασμένη έκδοση θα αξιολογηθεί σίγουρα διαφορετικά από μια μη σχολιασμένη έκδοση», όπως λέει.
Με στόχο την απομυθοποίηση
Στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Ιστορίας του Μονάχου ετοιμάζεται εδώ και καιρό μία συνολική, επιστημονικά επεξεργασμένη έκδοση του βιβλίου. Και αυτό όμως είναι προβληματικό, εκτιμά ο Σοσιαλδημοκράτης Λίσκα καθώς νομικά δεν είναι εύκολο να διακρίνει κανείς μεταξύ καλών και κακών σχολίων. «Εάν το επιτρέψουμε γενικά, τότε πιθανότατα ακροδεξιοί να κυκλοφορήσουν το βιβλίο με δικά τους σχόλια τα οποία σίγουρα δεν θέλουμε να δούμε». Διαφορετικά βλέπει τα πράγματα ο νομικός: «Είναι ένα σωστό βήμα. Γιατί εάν απαγορευθεί τελείως, τότε θα δημιουργηθούν και άλλοι μύθοι γύρω από το βιβλίο».
Ο Χίτλερ είχε συγγράψει το βιβλίο κατά τη διάρκεια της διετούς φυλάκισής του, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία μετά το αποτυχημένο εθνικοσοσιαλιστικό πραξικόπημα που οργάνωσε στο Μόναχο το 1923.
Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα ιδεολογικού μανιφέστου, αυτοβιογραφίας, αναμεμειγμένων αποσπασμάτων, άλλων βιβλίων, και πολιτικών λιβέλων. Συνέβαλε και αυτό στην ιδεολογική προετοιμασία για την ανάληψη της εξουσίας από το επανιδρυθέν στο μεταξύ εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα της Γερμανίας, λίγα χρόνια αργότερα, το 1933.
