Πυκνό μυστήριο καλύπτει τις προσπάθειες διαφυγής του πρώην συμβούλου της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ (NSA) Έντουαρντ Σνόουντεν.
Αν και οι πληροφορίες τον ήθελαν να ταξιδεύει σήμερα για την Κούβα, μέχρι πριν από λίγα λεπτά δεν είχε επιβιβαστεί στην πτήση SU150 της Αεροφλότ, που εκτελεί το δρομολόγιο Μόσχα – Αβάνα και αναχωρεί από λεπτό σε λεπτό από τη ρωσική πρωτεύουσα.
Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό του ταξιδιού του, που είχε διαρρεύσει στα ΜΜΕ, ο Σνόουντεν είχε περάσει τον έλεγχο εισιτηρίων και επρόκειτο να ταξιδέψει με την πτήση αυτή συνοδευόμενος από τη Σάρα Χάρισον, νομικό σύμβουλο του ιδρυτή των Wikileaks Τζουλιάν Ασάνζ. Σε δύο ώρες περίπου αναμένεται να πραγματοποιηθεί πάντως και άλλη μία πτήση της Αεροφλότ από τη Μόσχα με προορισμό την Αβάνα.
Πολλοί δημοσιογράφοι και τηλεοπτικά συνεργεία είχαν επιβιβαστεί στην πτήση αυτή, αλλά όπως ειδοποίησαν, κανείς τους δεν είδε τον Σνόουντεν να επιβιβάζεται στην πτήση.
Ο Ε.Σνόουντεν κατά τις υπάρχουσες πληροφορίες διανυκτέρευσε στη ζώνη τράνζιτ του αεροδρομίου της Μόσχας Σερεμέτιεβο, όπου και είχε συναντήσεις τουλάχιστον με τον πρέσβη του Εκουαδόρ στη ρωσική πρωτεύουσα Πατρίσιο Τσάβες. Ο πρέσβης του Ισημερινού φέρεται ότι παρέλαβε την αίτηση για χορήγηση πολιτικού ασύλου από τον Σνόουντεν και τού παρέδωσε ταξιδιωτικό έγγραφο πολιτικού πρόσφυγα, το οποίο θα επιτρέψει τη μετακίνησή του μετά την ακύρωση του αμερικανικού του διαβατηρίου.
Ρωσική πηγή από τις υπηρεσίες εναέριας κυκλοφορίας δήλωσε στο πρακτορείο Ιντερφάξ ότι οι Αμερικανοί ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας «έχουν τυπικά το δικαίωμα να διατάξουν την αναγκαστική προσγείωση του αεροσκάφους, όταν αυτό θα βρίσκεται στον εναέριο χώρο των ΗΠΑ και στη ζώνη της ευθύνης τους, όμως θα πρέπει να υπάρχει σοβαρή αιτιολόγηση μιας τέτοιας πράξης».
Με τη σειρά του, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο κυβερνήτης του αεροπλάνου έχει τη δυνατότητα να τροποποιήσει το δρομολόγιό του ώστε να μην εισέλθει στον εναέριο χώρο των ΗΠΑ, καθώς «υπάρχουν επαρκή καύσιμα για κάτι τέτοιο, η χάραξη του δρομολογίου γίνεται καταρχάς με βάση την πιο σύντομη διαδρομή, αλλά υπάρχει πάντοτε ένα περίσσευμα στις δεξαμενές για το ενδεχόμενο κάποιας απρόβλεπτης κατάστασης».
Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, η πτήση Μόσχα – Αβάνα περνά από τον εναέριο χώρο των ΗΠΑ και τη συνοδεία του αεροσκάφους αναλαμβάνουν οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας της Νέας Υόρκης.
Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε πως περιμένει από τη ρωσική κυβέρνηση να στείλει τον Σνόουντεν πίσω στις ΗΠΑ. Διατύπωσε επίσης τις «ισχυρές αντιρρήσεις» του στο Χονγκ Κονγκ και την Κίνα για την απόφαση να επιτραπεί στον Σνόουντεν, ο οποίος αποκάλυψε απόρρητα προγράμματα παρακολουθήσεων που εφάρμοζε η αμερικανική κυβέρνηση, να διαφύγει.
«Περιμένουμε ότι η ρωσική κυβέρνηση θα εξετάσει όλες τις διαθέσιμες επιλογές για να απελαθεί ο κ. Σνόουντεν πίσω στις ΗΠΑ και να αντιμετωπίσει τη δικαιοσύνη για τα εγκλήματα για τα οποία κατηγορείται», δήλωσε η Κέιτλιν Χέιντεν, εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας.
Από την πλευρά του, εκπρόσωπος του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε σήμερα ότι το Κρεμλίνο δεν γνωρίζει για οποιαδήποτε επαφή ανάμεσα στον πρώην σύμβουλο της αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (NSA) και τις ρωσικές Αρχές.
Ο εκπρόσωπος, ο Ντμίτρι Πεσκόφ, αρνήθηκε να σχολιάσει τις εκκλήσεις από την αμερικανική κυβέρνηση προς τη Ρωσία για την απέλαση του Σνόουντεν, ο οποιός αναμένεται να μεταβεί σήμερα από τη Μόσχα στην Κούβα μετά την άφιξή του αεροπορικώς από το Χονγκ Κονγκ.
Ερωτηθείς αν ο Σνόουντεν είχε έρθει σε επαφή με τις ρωσικές αρχές, ο Πεσκόφ δήλωσε τηλεφωνικά: «Δεν έχουμε τέτοια πληροφόρηση. Συνολικά δεν έχουμε πληροφόρηση γι’ αυτόν» τόνισε ωστόσο ότι η Ουάσινγκτον δεν θα πρέπει να περιμένει από τη Μόσχα να απελάσει τον Σνόουντεν, ενώ ένας δικηγόρος του Σνόουντεν και βουλευτής του Χονγκ Κονγκ εξέφρασε σήμερα την πεποίθησή του πως το Πεκίνο ενορχήστρωσε με κάθε διακριτικότητα την αναχώρηση του Αμερικανού από το Χονγκ Κονγκ.
Ο Ομπάμα προσπαθεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Ρωσία και να οικοδομήσει μια σύμπραξη με την Κίνα, αλλά οι ηγέτες αμφότερων αυτών των χωρών φάνηκαν πρόθυμοι να σνομπάρουν τον αμερικανό πρόεδρο ένα μήνα αφότου είχε ο καθένας τους συνομιλίες μαζί του.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισημερινού Ρικάρντο Πατίνο, ο οποίος πραγματοποιεί επίσκεψη στο Ανόι, την πρωτεύουσα του Βιετνάμ, δήλωσε πως ο Σνόουντεν ζήτησε πολιτικό άσυλο στη χώρα του. Αρνήθηκε να πει τι θα κάνει η κυβέρνηση του Ισημερινού, αλλά πρόσθεσε πως το αίτημα θα αναλυθεί «με μεγάλη αίσθηση ευθύνης». Ένας συνεργάτης του Πατίνο δήλωσε πως ο υπουργός θα δώσει συνέντευξη Τύπου γύρω στις 7:00 μ.μ. (τοπική ώρα, 15:00 ώρα Ελλάδας) στο Ανόι.
Μια πηγή στη ρωσική αεροπορική εταιρεία Αεροφλότ δήλωσε πως ο Σνόουντεν έκλεισε εισιτήριο σε μια πτήση που πρόκειται να αναχωρήσει για την Αβάνα σήμερα στις 2:05 μ.μ. (τοπική ώρα, 13:05 ώρα Ελλάδας). Ο Σνόουντεν πιστεύεται πως βρίσκεται στο τμήμα τράνζιτ του αεροδρομίου Σερεμέτιεβο της Μόσχας. Η Κούβα ανακοίνωσε πως δεν έχει πληροφόρηση για το θέμα.
Ένας αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε πως η Ουάσινγκτον έχει πει σε χώρες του Δυτικού Ημισφαιρίου πως «δεν πρέπει να επιτραπεί (στον Σνόουντεν) να πραγματοποιήσει κι άλλο διεθνές ταξίδι, άλλο απ’ αυτό που θα είναι απαραίτητο για να επιστρέψει στις ΗΠΑ».
Ο αμερικανός γερουσιαστής Τσαρλς Σούμερ δήλωσε πως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είναι πιθανό να γνώριζε και να ενέκρινε την πτήση του Σνόουντεν στη Ρωσία και προέβλεψε «σοβαρές συνέπειες» στις αμερικανο-ρωσικές σχέσεις, οι οποίες έχουν ήδη ενταθεί εξαιτίας του θέματος της Συρίας και αυτού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Ο Πούτιν φαίνεται πάντα πολύ πρόθυμος να χώσει το δάχτυλό του στο μάτι των ΗΠΑ — είτε πρόκειται για τη Συρία είτε για το Ιράν και τώρα φυσικά με τον Σνόουντεν», δήλωσε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Σούμερ μιλώντας στο CNN. Βλέπει επίσης «το χέρι του Πεκίνου» στην απόφαση του Χονγκ Κονγκ να αφήσει τον Σνόουντεν να φύγει.
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε στο μεταξύ «σοβαρή ανησυχία» για τις κατηγορίες του Σνόουντεν ότι οι ΗΠΑ υποκλέπτουν δεδομένα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές στη Κίνα, λέγοντας ότι έθεσε το θέμα στην Ουάσινγκτον.
Ο Ισημερινός προσφέρει από πέρυσι καταφύγιο στον ιδρυτή του ιστότοπου WikiLeaks, τον Τζούλιαν Ασάνζ, στην πρεσβεία του στο Λονδίνο. Σύμφωνα με την εφημερίδα Νιού Γιόρκ Τάιμς, ο Ασάνζ δήλωσε σε συνέντευξή του πως ο WikiLeaks κανόνισε να ταξιδέψει ο Σνόουντεν μ’ ένα «ειδικό έγγραφο πρόσφυγα» που εκδόθηκε την περασμένη Δευτέρα από τον Ισημερινό.
Αμερικανικές πηγές δήλωσαν πως η Ουάσινγκτον ακύρωσε το διαβατήριο του Σνόουντεν. Σύμφωνα με τους Νιού Γιόρκ Τάιμς, το διαβατήριό του ακυρώθηκε μια ημέρα πριν αυτός αναχωρήσει από το Χονγκ Κονγκ και ο στόχος ήταν να εμποδισθεί η διαφυγή του.
Σύμφωνα με τον WikiLeaks, ο Σνόουντεν συνοδεύεται από διπλωμάτες και την Σάρα Χάρισον, μια Βρετανίδα νομικό που εργάζεται για τον WikiLeaks.
