«Στο κόκκινο» βρίσκεται το πολιτικό θερμόμετρο στη χώρα του Νείλου, μετά την απόρριψη από τον Μοχάμεντ Μόρσι του τελεσιγράφου του Αιγυπτιακού Στρατού και την ακόμα μεγαλύτερη απομόνωση στην οποία έχει περιέλθει ο ίδιος ο πρόεδρος.
Εν τω μεταξύ, καθώς εκπνέει σήμερα η διορία που έχει δοθεί στην κυβέρνηση για ικανοποίηση των αιτημάτων του λαού και επίλυση της κρίσης, στρατιωτικές πηγές έδωσαν στο Reuters πληροφορίες για τον «οδικό χάρτη» που ετοιμάζουν οι ένοπλες δυνάμεις: το προσχέδιο περιλαμβάνει την αναστολή της λειτουργίας του Συντάγματος και τη διάλυση του ισλαμοκρατούμενου Κοινοβουλίου.
Διαδήλωση ετοίμαζαν χθες οπαδοί της αντιπολίτευσης, το τελεσίγραφο της οποίας (πρόωρες προεδρικές εκλογές ή μαζική πολιτική ανυπακοή) έληξε το απόγευμα της Τρίτης, όμως, εκτός από τον λαό, σιγά σιγά και η ίδια η κυβέρνηση αρχίζει να γυρίζει την πλάτη στον Μόρσι.
Μετά τις πέντε παραιτήσεις υπουργών του Μόρσι τη Δευτέρα σε ένδειξη συμπαράστασης προς τους διαδηλωτές, οι οποίες είχαν μάλλον συμβολική παρά ουσιαστική σημασία, η πρώτη που προκάλεσε πραγματικούς τριγμούς στην κυβέρνηση ήταν η χθεσινή παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών Κάμελ Αμρ. Πλήγμα δέχθηκε χθες ο Μόρσι και από τη Δικαιοσύνη της Αιγύπτου: το εφετείο επικύρωσε απόφαση κατώτερου δικαστηρίου για παύση του γενικού εισαγγελέα που είχε διοριστεί από τον ίδιο τον πρόεδρο, του Ταλάατ Αμπντάλα, τον οποίον η αντιπολίτευση κατηγορούσε για προκατάληψη υπέρ της ισλαμιστικής κυβέρνησης και εκμετάλλευση της θέσης του για να ασκεί διώξεις εναντίον των επικριτών της κυβέρνησης και να κάνει τα «στραβά μάτια» σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ διατάχθηκε η επιστροφή στη θέση αυτή του Αμπντέλ Μεγκίντ Μαχμούντ.
Παράλληλα στρατιωτικές πηγές έκαναν γνωστό ότι από την περασμένη Παρασκευή δυνάμεις του στρατού είναι έτοιμες να αναπτυχθούν στους δρόμους του Καΐρου και άλλων αιγυπτιακών πόλεων για την πρόληψη αιματηρών συγκρούσεων μεταξύ των αντίπαλων παρατάξεων, εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο. Οπως έδειξαν πλάνα του αραβικού τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera, Αιγύπτιοι στρατιώτες τραγουδούσαν εμβατήρια, έκαναν παρέλαση και εκπαίδευση για μάχη, χωρίς οπλισμό, στους δρόμους της πόλης Σουέζ, όπου η στρατιωτική παρουσία ενισχύθηκε το βράδυ της Δευτέρας μετά την ανταλλαγή των πυρών ανάμεσα σε αντίπαλες παρατάξεις διαδηλωτών.
Πάντως η αντιπολίτευση τόνισε χθες ότι δεν είναι υπέρ «ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος», υπογραμμίζοντας ότι το τελεσίγραφο του στρατού δεν δείχνει ότι θέλει να διαδραματίσει πολιτικό ρόλο. Ακόμη η αιγυπτιακή αντιπολίτευση διόρισε ως εκπρόσωπό της στην προετοιμασία της διαδικασίας για πολιτική μετάβαση τον Νομπελίστα Ειρήνης και πρώην επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι, την ώρα που στέλεχος των Αδελφών Μουσουλμάνων ανέβασε χθες τους τόνους.
Ο εκπρόσωπος του πολιτικού βραχίονα του ισλαμιστικού κινήματος Μουράντ Αλι κάλεσε σε κινητοποίηση τους οπαδούς του κινήματός τους σε όλη τη χώρα, διαμηνύοντας ότι οποιαδήποτε προσπάθεια για πραξικόπημα κάθε είδους «θα περάσει πάνω από τα πτώματά τους», ενώ μίλησε για τις θυσίες που μπορεί να έχει ο αγώνας αυτός. «Η αναζήτηση του μάρτυρα εκείνου που θα εμποδίσει το πραξικόπημα είναι αυτό που μπορούμε να προσφέρουμε ως φόρο τιμής στους προηγούμενους μάρτυρες της επανάστασης».
Ο πρόεδρος Μόρσι, ο οποίος χθες συναντήθηκε για δεύτερη ημέρα με τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων, έχει απορρίψει το τελεσίγραφο που του δόθηκε, ενώ η αντιπολίτευση αρνείται να συνομιλήσει μαζί του απαιτώντας την παραίτησή του.
Στρατιωτικές πηγές ανέφεραν στο Reuters ότι ο στρατός σκοπεύει να αναθέσει τη μεταβατική διακυβέρνηση της χώρας σε ένα συμβούλιο από πολίτες διαφόρων πολιτικών ομάδων και έμπειρους τεχνοκράτες που ενδεχομένως θα είχε επικεφαλής τον νέο πρόεδρο του συνταγματικού δικαστηρίου Αντλί Μανσούρ, μέχρι να τροποποιηθεί μέσα σε μερικούς μήνες το Σύνταγμα της χώρας. Αυτό θα οδηγούσε σε νέες προεδρικές εκλογές, αλλά οι κοινοβουλευτικές θα καθυστερούσαν. Πάντως οι πηγές του Reuters δεν διευκρίνισαν πώς θα αντιδράσει ο στρατός σε περίπτωση απροθυμίας του Μόρσι να αποχωρήσει από την εξουσία και οι εξελίξεις θα καθορίσουν την τελική μορφή που θα δώσει το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο (SCAF) στον «οδικό χάρτη».
Η «πυραμίδα» της κρίσης και τα σενάρια
Πολλά είναι τα σενάρια για την επόμενη ημέρα στην Αίγυπτο, στα οποία πρωταγωνιστεί ο Στρατός, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και βεβαίως ο λαός που για ακόμα μία φορά πλημμυρίζει τους δρόμους του Καΐρου και των άλλων μεγάλων πόλεων.
Ενα από τα πιο πιθανά θέλει τον Στρατό και τον πρόεδρο Μόρσι -δεδομένης και της επιμονής του Στρατού ότι δεν θέλει την εξουσία- να διαπραγματεύονται τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών, καθώς ένας απλός ανασχηματισμός και ο διορισμός νέου πρωθυπουργού σαφώς και δεν θα κατεύναζαν τα εξαγριωμένα πνεύματα στην Ταχρίρ.
Αν όμως ο Μόρσι δεν υποχωρήσει και δεν προκηρύξει εκλογές, τότε, σύμφωνα μ’ ένα άλλο (λιγότερο πιθανό) σενάριο, ο Στρατός θα μπορούσε να επιλέξει την ανατροπή του Μόρσι και την ανάληψη της εξουσίας για μια μεταβατική περίοδο. Το πρόβλημα με αυτό το σενάριο είναι ότι πολλοί ανώτεροι αξιωματικοί δεν έχουν και τις καλύτερες… αναμνήσεις από την προηγούμενη μεταβατική περίοδο, κατά την οποία ο Στρατός άσκησε την εξουσία για 16 μήνες, αλλά ούτε και ο κόσμος, αφού συνεχίστηκαν να παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εξάλλου, κάτι τέτοιο δεν θα επιθυμούσε ούτε η Δύση.
Θα μπορούσαν επίσης οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι να επιχειρήσουν να γαντζωθούν στην εξουσία και ο πρόεδρος να εκδώσει προεδρικό διάταγμα που να του παραχωρεί υπερεξουσίες (το είχε ξανακάνει, εξάλλου, τον πρώτο καιρό της διακυβέρνησής του, αν και τελικά το διάταγμα αποσύρθηκε), αν και μια τέτοια κίνηση θα εκτροχίαζε ακόμα περισσότερο τη χώρα. Τέλος, θα μπορούσε η αντιπολίτευση -ενδεχομένως και με τη στήριξη του Στρατού- να ανελάμβανε τα ηνία, αυτό είναι όμως το πιο απίθανο από τα σενάρια, καθώς δεν αποτελεί ένα αρραγές μέτωπο.
Μήνυμα Ομπάμα για σεβασμό της δημοκρατίας
Λίγες ώρες μετά την απόρριψη από τον Μόρσι του τελεσιγράφου του στρατού για επίλυση της κρίσης, η διεθνής κοινότητα ενέτεινε την πίεσή της στον Αιγύπτιο πρόεδρο.
Η υπηρεσία ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ κάλεσε χθες τον Μόρσι να ακούσει τα αιτήματα του αιγυπτιακού λαού και να ξεκινήσει «σοβαρό εθνικό διάλογο» για να εκτονώσει την κρίση.
Ο εκπρόσωπος του ύπατου αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ρούπερτ Κόλβιλ, υποστήριξε επίσης σε συνέντευξη Τύπου ότι είναι κρίσιμος ο ρόλος των Ενόπλων Δυνάμεων και τόνισε ότι «δεν πρέπει να γίνει τίποτα που θα υπονομεύσει τις δημοκρατικές διαδικασίες».
Εν τω μεταξύ, χθες, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Μοχάμεντ Μόρσι, στη διάρκεια της οποίας «του επεσήμανε ότι η δημοκρατία είναι κάτι περισσότερο από τις εκλογές».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, ο Ομπάμα είπε στον Αιγύπτιο ομόλογό του ότι η δημοκρατία «έχει να κάνει με το να διασφαλίζει κανείς ότι οι φωνές όλων των Αιγυπτίων ακούγονται, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που διαδηλώνουν από άκρη σε άκρη της χώρας». Νωρίτερα ο Ομπάμα, μιλώντας από το Νταρ ελ Σαλάμ, τόνισε ότι οι ΗΠΑ «είναι προσηλωμένες στη δημοκρατική διαδικασία στην Αίγυπτο και δεν υποστηρίζουν κανένα μεμονωμένο κόμμα η ομάδα».
Τηλεφωνική συνομιλία είχαν και ο Αμερικανός και ο Αιγύπτιος επικεφαλής του γενικού επιτελείου στρατού, χωρίς να έχει γίνει γνωστό τι ειπώθηκε μεταξύ τους. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Λοράν Φαμπιούς, με τη σειρά του κάλεσε σήμερα τον Μόρσι «να αφουγκραστεί» τον λαό του, εκτιμώντας ότι είναι «πολύ ανησυχητικά» τα όσα συμβαίνουν στην Αίγυπτο.
