Η Ακαδημία της Σουηδίας επιβεβαίωσε τις φήμες πως το φετινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής θα απονεμηθεί στους θεμελιωτές της θεωρίας του σωματιδίου Χιγκς.
Το συγκεκριμένο σωματίδιο είχε προταθεί τη δεκαετία του ’60 ως αποτέλεσμα του μηχανισμού με τον οποίο αποκτά μάζα η ύλη και χρειάστηκαν σχεδόν 50 χρόνια ερευνών προτού βρεθεί τελικά το 2012 με το «πείραμα του αιώνα» στον επιταχυντή σωματιδίων LHC στο CERN της Ελβετίας. Ο πρώτος που είχε περιγράψει το σωματίδιο και τις ιδιότητές του ήταν ο Βρετανός φυσικός Πίτερ Χιγκς το 1964, 35 χρονών τότε.
Ταυτόχρονα όμως με το Χιγκς, μια πληθώρα επιστημόνων συνέβαλε με δημοσιεύσεις στην περιγραφή του φαινομένου που ονομάζεται «αυθόρμητη ρήξη συμμετρίας» και έκτοτε έχει κεντρικό ρόλο στη σύγχρονη φυσική. Σύμφωνα με αυτή την ιδέα, η ίδια η μάζα είναι συνυφασμένη με τη ρήξη κάποιας βαθύτερης συμμετρίας στη φύση. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός ονομάζεται και μηχανισμός Brout – Englert – Higgs, προς τιμήν των τριών επιστημόνων που συνέβαλαν στην επινόησή του.
Στη συγκεκριμένη ανακάλυψη είχαν συνεισφέρει σημαντικά και οι αμερικανοί Τζέραλντ Γκούραλνικ και Καρλ Χάγκεν όπως και ο Βρετανός Τομ Κίμπλ, μεταξύ άλλων, με σχεδόν ταυτόχρονες δημοσιεύσεις. Καθώς το βραβείο όμως μπορεί να μοιραστεί μέχρι και σε τρεις υποψήφιους, η επιτροπή είχε βρεθεί σε ένα μεγάλο δίλημμα.
Ταυτόχρονα με τους θεωρητικούς φυσικούς που πρότειναν το μηχανισμό, υπήρχε και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN), στο οποίο εργάστηκαν παραπάνω από 6.000 επιστήμονες και μηχανικοί προκειμένου να γίνει εφικτή η πειραματική ανακάλυψη του σωματιδίου, και θα μπορούσε θεωρητικά να πάρει κι εκείνο ένα μέρος του βραβείο.
Η απόφαση της επιτροπής ήταν τελικά το βραβείο να μοιραστούν ο καθηγητής Χιγκς, 83 χρόνων πλέον, μαζί με τον Βέλγο συνάδελφό του Φρανσουά Ενγλέρ, 80 χρόνων. Ο τρίτος επιστήμονας του μηχανισμού Brout – Englert – Higgs, ο Βέλγος καθηγητής Ρόμπερτ Μπράουτ, δεν ζει πλέον.
Σύμφωνα με την επιτροπή, η επινόηση και η ανακάλυψη του σωματιδίου Χιγκς αποτέλεσε ένα θρίαμβο της φυσικής και της ανθρώπινης διανόησης.