Ευκαιρίες, δραστηριότητες και κοινωνικό κράτος σε απόλυτη αρμονία
Η Αμερική μπορεί να είναι η χώρα των δισεκατομμυριούχων, όπου κατοικούν οι πέντε από τους 10 πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη, σύμφωνα με τη λίστα του Forbes, όμως, αν αναλογιστεί κανείς τον πληθυσμό της και το κατά κεφαλήν εισόδημα, υστερεί σε σχέση με πολλά μικρότερα κράτη.
Για παράδειγμα το Μονακό διαθέτει τρεις δισεκατομμυριούχους σε πληθυσμό 35.427 ανθρώπων. Ή τα νησάκια St. Kitts and Nevis της Καραϊβικής, με ένα δισεκατομμυριούχο σε πληθυσμό 53.051 ατόμων, τα οποία βέβαια αποτελούν περισσότερο ιδανικό προορισμό διακοπών για τους πλούσιους, παρά ένα μέρος όπου κανείς μπορεί να φτιάξει μια… αμύθητη περιουσία.
Σύμφωνα με τον οικονομικό αναλυτή του Slate, Matthew Yglesias, μία είναι η χώρα που ξεχωρίζει σε ό,τι αφορά τον τομέα «δισεκατομμυριούχοι»: η Σουηδία.
Στη χώρα ζουν 14 δισεκατομμυριούχοι, σε πληθυσμό 9,56 εκατομμυρίων, και αυτό που προκαλεί μεγαλύτερη εντύπωση είναι πώς υπάρχουν τόσο πλούσιοι άνθρωποι σε μια χώρα με… «αριστερές τάσεις» όπως η Σουηδία, γράφει ο Yglesias.
Βέβαια, προσθέτει ο αρθρογράφος, δε γίνεσαι δισεκατομμυριούχος από τη μια στιγμή στην άλλη. Για να φτάσεις αυτά τα… «στρατοσφαιρικά επίπεδα πλούτου», το πιο πιθανό είναι να έχεις φτιάξει μια πάρα πολύ επιτυχημένη επιχείρηση, ή να την έχεις κληρονομήσει από κάποιον άλλο.
Η Σουηδία φαίνεται ότι είναι ο «τόπος όπου δημιουργούνται και αναπτύσσονται νέες, επιτυχημένες επιχειρήσεις. Η υψηλή φορολογία χρηματοδοτεί το σύστημα υγείας και εκπαίδευσης, ένα εξαιρετικό σύστημα δημοσίων μεταφορών, ενώ τα σχετικά γενναιόδωρα κρατικά επιδόματα στα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, κρατούν το επίπεδο φτώχειας και ανισότητας χαμηλό. Ωστόσο αυτό δεν φαίνεται να έχει αποτελέσει εμπόδιο για τους σουηδούς επιχειρηματίες να φτιάξουν επιχειρήσεις μεγαθήρια, όπως οι: H&M, Ikea, και Tetra Pak».
Οι Daron Acemoglu, James Robinson και Thierry Verdier, κατέκριναν το σκανδιναβικό μοντέλο «χαλαρού» καπιταλισμού, με αυτό του «σκληρού καπιταλισμού» της Αμερικής, λέγοντας ότι αυτό των βόρειων ευρωπαϊκών χωρών μπορεί να είναι καλύτερο σε ό,τι αφορά την κοινωνική πρόνοια, όμως εκείνο των ΗΠΑ είναι… «καλύτερο για τον κόσμο».
Η εξήγηση που έδωσαν, συνεχίζει την ανάλυσή του ο Yglesias, ήταν ότι τα υψηλά επίπεδα ανισότητας δημιουργούν οικονομικά κίνητρα για καινοτομίες, αναφέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι οι ΗΠΑ έχουν μεγαλύτερη αναλογία ευρεσιτεχνιών ανά κάτοικο σε σχέση με τα σκανδιναβικά κράτη.
«Αυτό είναι καλό, ωστόσο οι πατέντες δεν αποτελούν καινοτομίες και το γεγονός του μεγάλου αριθμού τους μάλλον δείχνει την πολιτική για τις ευρεσιτεχνίες μιας χώρας, παρά αποτελεί δείκτη για το πόσες καλές ιδέες έχουν οι κάτοικοί της», σχολιάζει ακόμη ο συντάκτης του κειμένου.
Την ίδια στιγμή οι σκανδιναβικές εταιρείες γεννιούνται και καινοτομούν μέσα σε ένα γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ακολουθούνται «αριστερές πολιτικές σκέψεις».
Το σουηδικό φορολογικό σύστημα αναθεωρήθηκε το 1990 και έγινε πιο «φιλικό» απέναντι στη συσσώρευση κεφαλαίου, με ένα κατ’ αποκοπή ποσό για έσοδα από επενδύσεις.
Στη Σουηδία δεν υπάρχουν φόροι κληρονομιάς ή ακινήτων και ο συντελεστής του 22% του φόρου εισοδήματος είναι πολύ μικρότερος από εκείνον του 35% που ισχύει στις ΗΠΑ, συνεχίζει ο Yglesias.
Ακόμη και μετά τις πρόσφατες περικοπές δαπανών από την κεντροδεξιά κυβέρνηση της χώρας, ο σουηδικός δημόσιος τομέας αποτελεί περίπου το μισό της συνολικής οικονομίας της χώρας, όμως οι φόροι που τον χρηματοδοτούν βαρύνουν περισσότερο την κατανάλωση και λιγότερο τις επιχειρηματικές επενδύσεις, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ.
Φαίνεται λοιπόν, καταλήγει το δημοσίευμα, ότι η υψηλή φορολογία και η ύπαρξη ενός κοινωνικού κράτους πρόνοιας δεν αποτελούν εμπόδια για τους σπουδαίους επιχειρηματίες να δημιουργήσουν μεγάλες και επιτυχημένες επιχειρήσεις και να… συσσωρεύσουν τεράστιο πλούτο.
