Η κρίση, τα επισφαλή δάνεια, τα σχέδια στην ελληνική αγορά και οι συγκρούσεις του με τους τραπεζίτες
Ο πόλεμος κερδίζεται στο πεδίο της μάχης. Ο ανώτατος εκτελεστικός διευθυντής της Τράπεζας Κύπρου, Αντρέας Ηλιάδης έχει κερδίσει τις «μάχες» του τραπεζικού ανταγωνισμού, έχοντας καταστήσει το συγκρότημα ένα από τα ισχυρότερα σε Ελλάδα, Κύπρο και ΝΑ Ευρώπη, αλλά γνωρίζει πως ο «πόλεμος» θα τελειώσει όταν αποκατασταθεί το οικονομικό και επενδυτικό κλίμα στις διεθνείς αγορές.
Καταδρομέας σε ηλικία μόλις 19 ετών, κουβαλά στις πλάτες του τη «βαριά» εμπειρία και ιστορίας του πολέμου ενάντια στον Αττίλα το 1974 και γνωρίζει καλά πως και στο επιχειρείν οι «εχθροί» για να μπορέσουν να νικηθούν απαιτείται ψυχραιμία, «χειρουργικές» κινήσεις στρατηγικής και αξιοποίηση όλων των όπλων που έχει ο κάθε τραπεζίτης στη «φαρέτρα» του.
Από τους πρώτους που διέβλεψαν πως η οικονομική κρίση θα συνεχίσει να κλυδωνίζει το τραπεζικό σύστημα και εν μέσω των σεναρίων για πιθανές συγχωνεύσεις ή εξαγορές των αντίπαλων τραπεζών, έσπευσε να θωρακίσει την κεφαλαιακή επάρκεια της Τράπεζας Κύπρου μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, η οποία ολοκληρώθηκε με επιτυχία, αντλώντας 350 εκατ. ευρώ.
Όπως υποστηρίζει ο Αντρέας Ηλιάδης οι ευκαιρίες είναι για εκείνους που αντιμετωπίζουν το παρόν και «χτίζουν» το μέλλον. Και μπορεί όλα αυτά τα χρόνια να έχει επιλέξει να πορεύεται αυτόνομα η τράπεζα με τη σύμφωνη γνώμη και του προέδρου Θεόδωρου Αριστοδήμου, παρά τις δελεαστικές προτάσεις που δέχτηκε για εξαγορά της, αλλά δεν κρύβει ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο, ενώ συζητά ακόμη και το ενδεχόμενο να αποκτήσει το ποσοστό που κατέχει το Δημόσιο σε Αγροτική Τράπεζα και Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, αν οι συνθήκες το επιτρέπουν και εφόσον αυτό συμβεί.
Οι προκλήσεις
Η ανανέωση του συμβολαίου του Ανδρέα Ηλιάδη με την ομόφωνη γνώμη των μελών της διοίκησης της Τράπεζας Κύπρου πριν από έναν χρόνο περίπου μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου του 2013, απέδειξε με έμπρακτο τρόπο την εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπο του 55χρονου πρόσφυγα από την Κερύνεια.
Τα μέλη της διοίκησης του Συγκροτήματος και ιδίως ο πρόεδρος Θεόδωρος Αριστοδήμου γνωρίζουν καλά πως την δεδομένη χρονική περίοδο που όλα αλλάζουν στο τραπεζικό τοπίο μόνο ο οικονομολόγος με την εμπειρία που διαθέτει, περνώντας από διάφορα διοικητικά πόστα της τράπεζας Κύπρου μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις στη νέα τάξη πραγμάτων.
Οι ανταγωνιστές του αναγνωρίζουν μεν πως από το 1991 που ανέλαβε τα ηνία της τράπεζας στην Ελλάδα, ανοίγοντας το πρώτο κατάστημα μέχρι σήμερα που διαθέτει έναν όμιλο 167 καταστημάτων πανελλαδικά, με παρουσία σε Ρωσία, Ουκρανία, Ρουμανία, Κύπρο, Λονδίνο κ. α και κέρδη σε καιρούς κρίσης που αγγίζουν τα 85 εκατ. ευρώ, όμως η επιμονή του κ. Ηλιάδη για μια αυτόνομη πορεία έχει πολλές φορές χαρακτηριστεί ως ριψοκίνδυνη. Και αυτό επειδή, σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους, κάνει τον επικεφαλής του ομίλου πιο συγκεντρωτικό στις αποφάσεις του, πιο απομονωμένο από το ευρύτερο τραπεζικό περιβάλλον και πιο επιφυλακτικό απέναντι στα σχέδια των ομολόγων του σε άλλα πιστωτικά ιδρύματα.
Αυτή τη στιγμή μεγάλος «πονοκέφαλος» του Ανδρέα Ηλιάδη είναι η δημιουργία των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με τα τελευταία να αυξάνονται κατά 50 μονάδες βάσης στα 6,7%, στο υψηλότερο σημείο από το δεύτερο τρίμηνο του 2009, και τις καταθέσεις που υποχώρησαν κατά 1, 1 δισ. ευρώ (- 3%), αφού δεν θέλει να επιστρέψει με τίποτε στις εποχές που τα προβληματικά δάνεια «απειλούσαν» την ανάπτυξη της τράπεζας, καθώς αντιστοιχούσαν στο 10% του συνολικού χαρτοφυλακίου.
Ενόψει και των δυσμενών προβλέψεων για το λειτουργικό περιβάλλον της Ελλάδας το 2011, ο Ανδρέας Ηλιάδης επιμένει σε μια «επεκτατική πολιτική» σε αγορές του εξωτερικού, αλλά και στο άνοιγμα 20 ακόμη καταστημάτων επί ελληνικού εδάφους, ενώ μεγάλη έμφαση δίνει και στις προοπτικές που δημιουργούνται στην αγορά της Ρωσίας μέσω της Uniastrum, αλλά και στην Ουκρανία μέσω της AvtoZAZBank.
Σε αυτό που ποντάρει επίσης ο κ. Ηλιάδης είναι και οι ισχυρές σχέσεις που διατηρεί η Τράπεζα Κύπρου με τους πελάτες της, αλλά και οι προσωπικές του άριστες σχέσεις με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου.
Καραμπόλες
Οι σχέσεις του Αντρέα Ηλιάδη με ορισμένους από τους κορυφαίους Έλληνες τραπεζίτες, ανάμεσα στους οποίους ο Μιχάλης Σάλλας και ο Ανδρέας Βγενόπουλος έχουν περάσει από σαράντα κύματα και δεν έχουν αποκατασταθεί πλήρως ακόμη και σήμερα, λόγω διαφόρων γεγονότων του παρελθόντος.
Δεν είναι τυχαίο πως ειδικά με τον συμπατριώτης του, «Mr MIG» είναι ζήτημα να έχουν καθίσει στο ίδιο τραπέζι των συζητήσεων πέρα από μία μόνο φορά. Μπορεί ποτέ να μη λέει ο ένας αρνητικό λόγο για τον άλλον δημοσίως, όμως η άτυπη κόντρα υπάρχει ανάμεσά τους εδώ και τέσσερα χρόνια περίπου, όταν η Marfin έκανε επίθεση εξαγοράς της Τράπεζας Κύπρου, θέλοντας να δημιουργήσει έναν εθνικό πρωταθλητή, μετά και την συγχώνευσή της με τη Λαϊκή. Πλέον οι δύο συμπατριώτες είναι ανταγωνιστές τόσο στην κυπριακή όσο και στην ελληνική αγορά και αυτό πυροδοτεί ακόμη περισσότερο το κλίμα μεταξύ των δύο αντρών.
Την εξαγορά της Τράπεζας Κύπρου είχε επιδιώξει και η Πειραιώς του Μιχάλη Σάλλα, την οποία ο Ανδρέας Ηλιάδης απέκρουσε με αρκετή ευελιξία, καλή επικοινωνιακή τακτική και φυσικά τη στήριξη των μετόχων. Είχε καλλιεργηθεί η εντύπωση πως ο Ανδρέας Ηλιάδης θα αποτελούσε εύκολο στόχο, αλλά τελικά έπεσαν έξω στις εκτιμήσεις τους, αφού αποδείχτηκε δύσκολος αντίπαλος.
Στα πλαίσια των διοικητικών αλλαγών που ακολούθησαν και παρά το γεγονός πως ο Ανδρέας Ηλιάδης θεωρείται άνθρωπος χαμηλών τόνων, ξέσπασε άτυπη κόντρα ανάμεσα στον ίδιο και τον υπουργό Οικονομίας της Κύπρου, Χαρίλαο Σταυράκη.
Πριν γίνει υπουργός ο κ. Σταυράκης βρισκόταν στο ΔΣ της τράπεζας και εποφθαλμιούσε τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου.
Με νέο ελιγμό ο Ανδρέας Ηλιάδης έχοντας με το μέρος του και το σύνολο της κυπριακής κυβέρνησης, κατάφερε να ισχυροποιηθεί περαιτέρω στο μάνατζμεντ και τελικά ο κ. Σταυράκης αποχώρησε, λαμβάνοντας γενναιόδωρη αποζημίωση, περί τα 2- 2, 5 εκατ. ευρώ περίπου.
Ο Ρώσος μεγιστάνας και η εκκλησία
Μετά τις αλλαγές στη μετοχική σύνθεση που συνέβησαν τον περασμένο Σεπτέμβριο με το πλειοψηφικό ποσοστό (9,8%) της Τράπεζας Κύπρου να περνά στην Odella Resources του Ρώσου μεγιστάνα Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, στους τραπεζικούς κύκλους κυκλοφορούσε η φήμη πως θα υπάρξουν και διοικητικές αλλαγές στα πόστα κάτω από τον Ανδρέα Ηλιάδη, αφού ο ίδιος θα παραμείνει ως διευθύνων σύμβουλος για μια πενταετία ακόμη.
Άλλωστε απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του Ρώσου μεγαλομετόχου με την περιουσία των 8,6 δις. δολαρίων από την πρώτη στιγμή και συγκεκριμένα από τότε που δεν ήθελε να αποκαλυφθεί η ταυτότητά του και ο Ηλιάδης διατήρησε το «μυστικό» του ως… κόρη οφθαλμού.
Το αποκάλυψε μόλις αναγκάστηκε να το πράξει, αφού δεν μπορούσε να ήταν μυστικό το όνομα του μεγαλομετόχου της τράπεζας, ενώ ορισμένοι ανταγωνιστές του λένε πως προσπάθησε τόσο ο ίδιος, όσο και ο πρόεδρος Θεόδωρος Αριστοδήμου να το κρύψουν, καθώς δεν ήθελαν να… σκαλίσει η αγορά το παρελθόν του κ. Ριμπολόβλεφ, αφού καλύπτεται από κάποιες «σκιές», όπως οι κατηγορίες για δολοφονία ενός ανταγωνιστή του στον κλάδο των χημικών, αλλά και από περίεργα ατυχήματα στις εγκαταστάσεις της εταιρείας που είχε άλλοτε και πλέον κατέχει το 12%, της Urakalli.
Πάντως, ο Ανδρέας Ηλιάδης πάντα διατηρούσε άριστες σχέσεις με τους Ρώσους επιχειρηματίες, οι οποίοι ανέκαθεν αποτελούσαν τους καλύτερους πελάτες των κυπριακών τραπεζών, ενώ και ο Ριμπολόβλεφ ήταν ανάμεσα σε αυτούς επί χρόνια τόσο στην Κύπρο, όσο και στο Λονδίνο.
Μην ξεχνάμε άλλωστε και το άνοιγμα που έχει κάνει τα τελευταία χρόνια η Τράπεζα Κύπρου στην παγωμένη Μόσχα, όταν εξαγόρασε τη Uniastrum και ποντάρει πολλά στην γρηγορότερη ανάκαμψη της ρωσικής οικονομίας και σε ακόμη περισσότερους πελάτες στην περιοχή, μέσω των χρηματοπιστωτικών προϊόντων που προωθεί.
Οι άριστες δημόσιες σχέσεις του Ανδρέα Ηλιάδη τον καθιστούν «αγαπημένο παιδί» της πλειοψηφίας των μετόχων και ιδίως και στους κόλπους της Εκκλησίας της Κύπρου, η οποία είναι ο δεύτερος μέτοχος της τράπεζας με ποσοστό 2, 83%, αλλά και με τον πρόεδρο του συγκροτήματος, Θεόδωρο Αριστοδήμου.
Λόγω της διεισδυτικότητας που έχει η Εκκλησία για τα τεκταινόμενα στην τράπεζα, η οποία γι’ αυτό τον λόγο έχει χαρακτηριστεί και ως «Τράπεζα Βυζάντιο», ο Ανδρέας Ηλιάδης προτιμά να την έχει «σύμμαχο» παρά αντίπαλο. Βέβαια, αν και πάντοτε δεν ήταν υπέρμαχος των καυστικών θέσεων του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου ο οποίος έλεγε παλιότερα πως «όσοι θέλουν να εξαγοράσουν κυπριακές τράπεζες, είναι εχθροί της Κύπρου, καθώς πρόκειται για οικονομική υποδούλωση», συμφωνεί στη βασική συνισταμένη για αυτόνομη πορεία της Τράπεζας Κύπρου. Την αμέριστη συμπαράστασή της ωστόσο, όπως άλλωστε και του κ. Αριστοδήμου είχε ο κ. Ηλιάδης και στην σύγκρουσή του με τον Χαρίλαο Σταυράκη, όταν και οι δύο διεκδικούσαν τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου.
Η διαδρομή στα τραπεζικά δρώμενα, η Αθηνά και το κρασί
Παιδί φτωχής οικογένειας ο Ανδρέας Ηλιάδης βίωσε το δράμα της οικογένειάς του, η οποία εκδιώχθηκε από την Κερύνεια κατά την εισβολή των Τούρκων γι’ αυτό και ο ίδιος είναι πολύ ευαισθητοποιημένος στα εθνικά θέματα. Πώς αλλιώς θα μπορούσε άλλωστε, όταν και ο ίδιος ως φαντάρος το 1974 πολέμησε στην πρώτη γραμμή.
Τα δύσκολα νεανικά του χρόνια τον οδήγησαν στο να αναζητήσει μια πιο εύκολη ζωή. Με μοναδικά του εφόδια τις σπουδές του στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και το μάστερ του στο London School of Economics, από όπου αποφοίτησε με διάκριση, ήταν 25 χρόνων, όταν προσελήφθη ως απλός υπάλληλος στην Τράπεζα Κύπρου.
Όπως λέει ο ίδιος τίποτε δεν του χαρίστηκε και πάντα πάλευε για να πετύχει αυτό που είχε στο νου του. Στην επαγγελματική του σταδιοδρομία, η ευκαιρία του δόθηκε όταν κλήθηκε να αναλάβει ένα προσωπικό στοίχημα για εκείνον, να αναλάβει τα ηνία της Τράπεζας Κύπρου στην Ελλάδα.
Έχοντας δημιουργήσει έναν ισχυρό άξονα πολιτικών και επιχειρηματικών γνωριμιών σε Ελλάδα, Κύπρο και εξωτερικό, καταφέρνει να αξιοποιεί τις άριστες δημόσιες σχέσεις του σε κάθε του βήμα και αυτό του το αναγνωρίζουν ακόμη και οι αντίπαλοί του.
Μέσα στην επαγγελματική του ευφορία έρχεται και η γνωριμία του με την σύζυγό του, Αθηνά με την οποία αποκτούν τέσσερις γιους, ηλικιών από 25 έως 28 ετών σήμερα. Άνθρωποι χαμηλών τόνων, χωρίς να τους αρέσουν οι κοσμικότητες, προτιμούν να ξεφεύγουν από τη ρουτίνα της καθημερινότητας, όταν οι υποχρεώσεις το επιτρέπουν στο εξοχικό τους σπίτι στην Αστυπάλαια. Μάλιστα, ακούγεται στους τοπικούς κύκλους πως ο Ανδρέας Ηλιάδης στη διάρκεια των εκλογών αγωνιούσε για την τύχη του Πανορμίτη Κονταράτου που είχε βάλει υποψηφιότητα στην περιοχή, καθώς είναι φανατικός υποστηρικτής του και φίλος του. Μην ξεχνάτε άλλωστε πως οι πολιτικές γνωριμίες είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του που τον έχουν βάλει πολλές φορές στο στόχαστρο των αντιπάλων του.
Και μπορεί με τον επικεφαλής της Τράπεζας Πειραιώς, Μιχάλη Σάλλα να τους χωρίζει ο ανταγωνισμός και η διαφορετική αντίληψη της τραπεζικής αγοράς, αλλά τους ενώνει η αγάπη τους για το κρασί. Και ο Ηλιάδης, όπως και ο Σάλλας, έχει το δικό του αμπέλι και ασχολείται με τον «οίνον», μια από τις πιο πολύχρονες παραδόσεις της πατρίδας του.
Οι στόχοι του
• Το άνοιγμα 20 ακόμη καταστημάτων στην Ελλάδα
• Έμφαση στην αγορά της Ρωσίας μέσω της Uniastrum και στην Ουκρανία μέσω της AvtoZAZBank
• Ενδιαφέρον για επενδύσεις σε νέες αναπτυσσόμενες αγορές, αν οι χρηματοοικονομικές συνθήκες το επιτρέψουν
• Θωράκιση της κερδοφορίας και περαιτέρω ενίσχυση της ρευστότητας
• Αντιμετώπιση του ενδεχόμενου κινδύνου από τα επισφαλή δάνεια και τη μείωση των καταθέσεων
Της Εύης Κατσώλη
