Το deal της Stealth με τον Τούρκο Καραμεχμέτ, η κρίση και οι «ασπίδες» σε στεριά και θάλασσα
Όταν κάποτε σε μια συνάντηση επενδυτών στη Νέα Υόρκη ένας από αυτούς ρώτησε τον Νίκο Βαφειά ποια είναι τα τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά ενός πετυχημένου εφοπλιστή, εκείνος απάντησε αφοπλιστικά: Το πρώτο είναι το DNA, το δεύτερο η εμπειρία, το τρίτο η φιλοδοξία και το τέταρτο η εργατικότητα.
Πίσω από αυτές τις τόσο μικρές, αλλά εξίσου περιεκτικές λέξεις κρύβεται η ιστορία της οικογένειας Βαφειά που με το χιώτικο ταμπεραμέντο τους και το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο έχουν καταστήσει τον όμιλό τους, που αποτελείται από τις Brave Maritime Corporation, Stealth και StealthGas, σε μία από τις πιο υπολογίσιμες δυνάμεις της ελληνικής ναυτιλίας παγκοσμίως με στόλο 74 πλοίων, ενώ έχουν ανοίξει «πανιά» και σε στεριανές επενδύσεις με αιχμή του δόρατος το real estate και τα media.
Όχι ότι ο Νίκος Βαφειάς και ο γιος του Χάρης δεν ανησυχούν για τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, αφού η κεφαλαιοποίηση των μετοχών της StealthGas και της Stealth μειώθηκε ένα χρόνο πριν από μισό δισ. δολάρια στα 115 εκατ., απλώς εφαρμόζοντας μια αμυντική πολιτική μέσα στη «φουρτούνα», λειτουργούν ως «κυματοθραύστες» των όποιων οικονομικών δυσχερειών της διεθνούς αγοράς.
Ο πατέρας εμπιστεύεται το ένστικτο και τις πρωτοβουλίες του γιου του, γι’ αυτό και του έχει εκχωρήσει τις περισσότερες αρμοδιότητες του ομίλου και ο γιος στηρίζεται στην πολύτιμη εμπειρία του πατέρα, συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλον. Προχωρούν το επενδυτικό πλάνο που έχουν χαράξει προ τριετίας, αναπροσαρμόζοντάς το, ανάλογα με τις συνθήκες και… παίζουν μπάλα πότε παραλαμβάνοντας νέα πλοία, πότε ακυρώνοντας ή αναβάλλοντας παραγγελίες.
Η στρατηγική
Σε μια περίοδο που η ναυτιλιακή βιομηχανία έχει κλυδωνιστεί από την οικονομική κρίση και έχει οδηγήσει και τον όμιλο Βαφειά σε μια πιο συντηρητική πολιτική με την ακύρωση παραγγελιών 12 πλοίων με μηδενικό κόστος όταν ξέσπασε η κρίση, τη σύναψη δανείων για την προώθηση των επενδυτικών σχεδίων και με το να αφιερώνουν περισσότερες ώρες στο γραφείο για να μειώνεται το κόστος λειτουργίας των πλοίων και ιδίως των δεξαμενόπλοιων που λόγω της μεγάλης τους χωρητικότητας είναι και πιο δύσκολο να συντηρηθούν, αλλά και με μια σειρά σημαντικών συμφωνιών, ο όμιλος Βαφειά έχει μπει δυναμικά το 2010 κόντρα στο ρεύμα ενισχύοντας τη θέση του.
Μία από τις σημαντικότερες κινήσεις στην επιχειρηματική σκακιέρα έγινε τον Ιούνιο, όταν η μη εισηγμένη Stealth Maritime προχώρησε στην απόκτηση και δεύτερου δεξαμενόπλοιου από την τουρκικών συμφερόντων ναυτιλιακή εταιρεία Geden που ανήκει σε έναν από τους τρεις ισχυρότερους επιχειρηματίες της Τουρκίας, τον Μεχμέτ Καραμεχμέτ. Πρόκειται για επένδυση συνολικού ύψους 115 εκατ. δολαρίων και το κάθε πλοίο να είναι χωρητικότητας 115.000 τόνων. Ο στόλος της Stealth αυξήθηκε με τις κινήσεις αυτές στα 21 πλοία με μέσο όρο ηλικίας τα δύο μόλις έτη.
Μέσα στον Μάιο ολοκληρώθηκε και το ναυπηγικό πρόγραμμα με την παραλαβή του τάνκερ V8 Stealth II από τα κινέζικα ναυπηγεία New Times, ενώ από τις 13 συμφωνίες που υπέγραψε ο Κινέζος πρωθυπουργός με την ελληνική κυβέρνηση κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα ευνοείται και η οικογένεια Βαφειά, η οποία «χτίζει» πλοία στην Κίνα, όπως και άλλοι Έλληνες εφοπλιστές.
Την ίδια ώρα η εισηγμένη στην αμερικανική χρηματαγορά Stealthgas, την οποία διευθύνει ο Χάρης Βαφειάς, ανακοίνωσε καλύτερα από ό,τι αναμενόταν -λόγω συνθηκών- αποτελέσματα χάρη στην περιστολή δαπανών και την ελαφρά αύξηση των εσόδων. Έτσι, παρά την πτώση κερδών, παρέμεινε σε κερδοφόρο τροχιά το δεύτερο τρίμηνο του 2010, αγγίζοντας τα 4, 1 εκατ. δολάρια.
Media και real estate
Η δεύτερη σε μέγεθος επενδυτική-επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας Βαφειά είναι το real estate, τομέας στον οποίο έχουν επενδύσει το 20% των κεφαλαίων τους. Μέσω της εταιρείας Estate Corporation δραστηριοποιούνται στην αγορά και μεταπώληση γης, κατοικιών και γραφείων, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη. Ιδιαίτερα έντονη είναι η παρουσία της εταιρείας σε μερικές από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως το Λονδίνο, το Παρίσι και η Γενεύη, όπου επενδύει σε αγορές κατοικιών. Στην ελληνική νησιωτική Ελλάδα τα χρήματα επενδύονται κυρίως σε αγορές οικοπέδων. Οι πιο πρόσφατες τοποθετήσεις κεφαλαίων έγιναν στις Σπέτσες και στη Μύκονο.
Μια αγορά που συζητήθηκε όσο καμία άλλη πραγματοποίησε ο Νίκος Βαφειάς πριν από μια διετία. Στη γενέτειρά του, τη Χίο, αγόρασε το παλαιότερο κτήμα που υπάρχει εκεί από τον 16ο αιώνα και ανήκε στην πριγκιπική οικογένεια Καστέλι. Θωρείται μαζί με εκείνο των Αργεντίδων το πιο φημισμένο κτήμα του νησιού και ξεχωρίζει το οικόσημο της πριγκιπικής οικογένειας στην είσοδο. Οι επισκευές και η ανακαίνιση ξεκίνησαν αμέσως προκειμένου να υποδεχτεί τους νέους οικοδεσπότες μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Μία ακόμη επένδυση που ξεχωρίζει είναι το διαμέρισμα στο ακριβότερο κτίριο των ΗΠΑ, στο παγκοσμίου φήμης ξενοδοχείο Plaza Hotel, όπου κάθε τετραγωνικό είναι και χρυσάφι και αποτελεί το… φετίχ της καταξίωσης κάθε πετυχημένου επιχειρηματία. Μόλις έγινε γνωστό ότι πωλούνται διαμερίσματα, επικράτησε ένας πρωτοφανής παγκόσμιος πλειστηριασμός. Άραβες, Ρώσοι, Ινδοί και Έλληνες μεγιστάνες πρωτοστάτησαν. Ανάμεσα σε αυτούς που κατάφεραν να αποκτήσουν ένα είναι και ο Νίκος Βαφειάς.
Εκτός από τις επενδύσεις σε γη, όμως, το 2008 αποφάσισαν να ακολουθήσουν και το δρόμο που χάραξαν άλλοι εφοπλιστές, όπως ο Βαγγέλης Μαρινάκης, ο Βίκτωρ Ρέστης κ.ά., επενδύοντας στα ΜΜΕ.
Μέσω προσωπικών τους χρηματιστηριακών λογαριασμών και offshore εταιρειών, απέκτησαν το 5% του τηλεοπτικού σταθμού Alter και ένα 5% στην ΙΜΑΚΟ του Πέτρου Κωστόπουλου. Όταν αποφάσισαν βέβαια, πατέρας και γιος να επενδύσουν στα media, οι προοπτικές ήταν πιο ευοίωνες και η κρίση δεν τα είχε πλήξει τόσο πολύ. Εξάλλου, οι δύο άντρες προχώρησαν σε deals με δύο ισχυρά media group με ορθό management και περικοπές των περιττών εξόδων για να αντέξουν στην κρίση.
Η ενασχόληση της οικογένειας Βαφειά με τα media δεν έγινε τυχαία. Ο «πατριάρχης» Νίκος είναι της φιλοσοφίας ότι «δεν πρέπει να έχει ένας επιχειρηματίας όλα τα αβγά στο ίδιο καλάθι, γιατί αν αυτό τρυπήσει, τότε θα σπάσουν όλα». Στους επιχειρηματικούς κύκλους το τελευταίο διάστημα είχαν φουντώσει οι φήμες που ήθελαν την οικογένεια να επενδύει και στις εφημερίδες, αλλά ο Νίκος είναι κατηγορηματικά αντίθετος, αφού θεωρεί πως ο συγκεκριμένος χώρος είναι κορεσμένος, αλλά και μοιρασμένος σε δυνατούς «παίκτες».
Εικαστικές ευαισθησίες
Χωρισμένα σε δύο «στρατόπεδα» είναι τα μέλη της οικογένειας Βαφειά. Οι άντρες, Νίκος και Χάρης, είναι τα επιχειρηματικά μυαλά, ενώ οι γυναίκες Νινέττα και Κατερίνα οι καλλιτέχνιδες. Η 28χρονη αδελφή του Χάρη έχει κληρονομήσει τις καλλιτεχνικές ανησυχίες και ευαισθησίες της μητέρας της, Νινέττας, που εκτός από αξιόλογη ζωγράφος, είναι και ιδιοκτήτρια μιας από τις πιο φημισμένες γκαλερί των Αθηνών: της γκαλερί «Σελήνη» που έχει την έδρα της στο Κολωνάκι. Οι κατά καιρούς εκθέσεις μάλιστα που διοργανώνει, προσελκύουν το ενδιαφέρον της ελληνικής και διεθνούς ελίτ της τέχνης. Σαφώς επηρεασμένη από τη μητέρα της, η Κατερίνα σπούδασε Καλές Τέχνες στο Λονδίνο, ενώ πραγματοποίησε την πρώτη της ατομική έκθεση το 2003. Εργάζεται ως καλλιτέχνης φωτογράφος, αλλά και ως φωτογράφος μόδας, έχοντας λάβει αρκετές διακρίσεις και βραβεία για το έργο της. Σε αντίθεση με τον Χάρη, που φιγουράρει συχνά στις κοσμικές στήλες των περιοδικών, η ίδια είναι πιο χαμηλών τόνων και συχνάζει σε εκθέσεις, θέατρα και low profile εστιατόρια.
Δύσκολος ο συναγωνισμός με τον πατέρα και τον παππού του
«Χάρι Πότερ» της ναυτιλίας… Έτσι αποκαλούν τον Χάρη Βαφειά οι Αμερικανοί αναλυτές, τόσο επειδή είναι ο μικρότερος διευθύνων σύμβουλος εισηγμένης ναυτιλιακής εταιρείας (StealthGas) στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, αλλά και από τους νεαρότερους στη διαχείριση εταιρειών στον κόσμο. Με σπουδές Διοικητικής Επιστήμης και master Ναυτιλίας, Εμπορίου και Μεταφορών, μετά την αποφοίτησή του άρχισε να εργάζεται στη ναυτιλιακή εταιρεία Seascope, στο τμήμα μεσιτείας πλοίων, εμπειρία σημαντική στην αγορά και πώληση σκαφών, αλλά και στις ναυλώσεις. Τα «βαριά καθήκοντα» της οικογενειακής επιχείρησης μπήκαν στη ζωή του αργότερα, ενώ το 1999 αποφασίζει ότι ήρθε η ώρα να ανοίξει τα δικά του… φτερά ιδρύοντας την StealthGas, η οποία δραστηριοποιείται στα πλοία LPG. Από την πρώτη στιγμή οι επιδόσεις της εταιρείας του είναι εντυπωσιακές, αφού καταφέρνει μέσα σε λίγα χρόνια να παρουσιάζει αύξηση κερδών και εσόδων και να διαθέτει ισχυρή κεφαλαιοποίηση στο ταμπλό του Nasdaq. Ο στόλος αυξάνεται και όλοι μένουν εντυπωσιασμένοι από τη διαδρομή του εφοπλιστή-Χάρι Πότερ.
Το 2004 που η αγορά των δεξαμενόπλοιων και των φορτηγών ήταν σε αρκετά υψηλά επίπεδα, ο «πατριάρχης» της οικογένειας τον επιφορτίζει με επιπλέον αρμοδιότητες στην οικογενειακή επιχείρηση και αποφασίζει να πουλήσει τα περισσότερα πλοία από τα 20 που διέθεταν τότε και τα είχαν αγοράσει τη διετία 2001-2002. Στα σχέδια της επιχείρησης είναι ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα με τη ναυπήγηση 21 πλοίων και το συνολικό κόστος να ανέρχεται στα 1,050 δισ. δολάρια. .
Οι δυσκολίες ποτέ δεν πτόησαν τον Χάρη Βαφειά όσο έχει στο πλευρό του την πολύτιμη συμβολή και τη σοφία του πατέρα του. Όπως έχει πει πολλές φορές δεν ήταν εύκολο για τον ίδιο να προσπαθήσει να μιμηθεί τα επιτεύγματα του πατέρα του και του παππού του, ο οποίος διέπρεψε στο εμπόριο κρεάτων σε Ελλάδα και Αργεντινή, αλλά τα έδωσε όλα και τα «μαγικά» του απέδωσαν καρπούς.
Οι στόχοι του
• Ολοκλήρωση του επενδυτικού προγράμματος με την παραλαβή νέων πλοίων που ναυπηγούνται σε κινέζικα και όχι μόνο ναυπηγεία
• Η αναζήτηση νέων ευκαιριών και η ναύλωση των πλοίων σε μεγάλους πελάτες-κολοσσούς του εξωτερικού
• Οι νέες επενδύσεις στο real estate, μόλις η αγορά ανακάμψει, με έμφαση στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες
• Δε σκέφτεται περαιτέρω διείσδυση στο χώρο των media τουλάχιστον προς το παρόν, λόγω της οικονομικής κρίσης
Της Εύης Κατσώλη
