Έπεσε και το τελευταίο «κάστρο» του Ποταμιάνου
Τη μοίρα της Ηπειρωτικής έχει και η CIC στέλνοντας προς διάλυση το μοναδικό της πλοίο Princess Daphne
Το τελευταίο κεφάλαιο της ιστορίας δύο αιώνων, που η οικογένεια Ποταμιάνου μετρά στην κρουαζιέρα και τη ναυτιλία γενικότερα, «γράφτηκε» πριν από δύο μήνες περίπου.Το κρουαζιερόπλοιο «Princess Daphne» το μοναδικό που είχε απομείνει στον στόλο της Classic International Cruises (CIC) απέπλευσε από το λιμάνι της Σούδας στην Κρήτη για ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή προς την Ινδία. Εκεί που το… σκαρί του θα γίνει παλιοσίδερα, σύμφωνα με την Tradewinds.
Μια κοινή μοίρα φαίνεται πως «έδεσε» την πορεία της CIC, την οποία ίδρυσε το 1980 στην Πορτογαλία ο Γιώργος Π. Ποταμιάνος με την Epirotiki Lines, το… τιμόνι της οποίας κρατούσε επί πολλά χρόνια ο Ανδρέας Αν. Ποταμιάνος. Το θρυλικό κρουαζιερόπλοιο «Ερμής» της Epirotiki Lines κατέληξε όπως και το «Princess Daphne», να διαλυθεί το 2011 στην Τουρκία, σηματοδοτώντας και το τέλος εποχής της άλλοτε κραταιάς εταιρίας.
Οι «βασιλιάδες» της κρουαζιέρας που μεσουράνησαν τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 έχουν χάσει τον… θρόνο τους. Ο Ανδρέας Ποταμιάνος αγωνίζεται κυρίως πλέον από την θεσμική του θέση ως Επίτιμος πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Επιβατηγών Πλοίων για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας στην Ελλάδα.
Οι δύο γιοι του Γιώργου Ποταμιάνου, Αλέξανδρος και Αιμίλιος που είχαν αναλάβει τα ηνία της CIC από το 2012 μετά τον θάνατο του πατέρα τους, από την άλλη, παρά τη «σκληρή μάχη» που έδωσαν δεν κατάφεραν να κρατήσουν όρθια την εταιρία.
Τα «σύννεφα» της οικονομικής κρίσης είχαν μαζευτεί απειλητικά πάνω της πριν από μια διετία περίπου. Η εταιρία που δημιουργήθηκε στην Πορτογαλία, όταν άλλες στην Ελλάδα- μεταξύ των οποίων και η Ηπειρωτική- αποεπένδυαν από την κρουαζιέρα χτίζοντας έναν στόλο από μικρά, παραδοσιακά πλοία που ναυλώνονταν από ξένους tour operators και «αλώνιζαν» τις θάλασσες της Ευρώπης και όχι μόνο, περνά πλέον στην… ιστορία.
Τα προβλήματα ρευστότητας της CIC έγιναν ορατά λίγο μετά τον θάνατο του «πατριάρχη» της. Τρία από τα πέντε συνολικά κρουαζιερόπλοια της εταιρίας δεσμεύτηκαν από τους πιστωτές το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους λόγω χρεών προς το πλήρωμα, τις τράπεζες, αλλά και για καύσιμα. Το “Princess Danae” διακρατήθηκε στο λιμάνι του Δουβλίνου για ανεξόφλητη οφειλή $94.000 για καύσιμα. Το “Athena” δεσμεύτηκε στη Μασσαλία και το “Arion” στο Μαυροβούνιο.
Η σειρά του “Princess Daphne” ήρθε λίγο αργότερα στο λιμάνι της Σούδας. Στο μεταξύ, οι πιστωτές είχαν εκπέμψει SOS για την βιωσιμότητα της CIC προ διετίας.
Ο Αλέξανδρος και ο Αιμίλιος, οι οποίοι… βούτηξαν στα βαθιά προσπάθησαν να ξαναβγούν στον… αφρό, αλλά μάταια. Μετά από ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης των πιστωτών, η πλειοψηφία του στόλου πουλήθηκε στην πορτογαλική Portuscale, ενώ τα αδέλφια Ποταμιάνου απέμειναν μόνο με το «Princess Daphne».
Άνθρωποι από τον στενό κύκλο συνεργατών της οικογένειας Ποταμιάνου λένε ότι ο Αλέξανδρος και ο Αιμίλιος προσπάθησαν να το ναυλώσουν σε μεγάλο tour operator της Ρωσίας, αλλά το deal ναυάγησε. Τα χρήματα που απαιτούνταν για εκτεταμένες επισκευές ήταν πολλά. Έτσι, δεν είχαν άλλη επιλογή πέρα από το να οδηγηθεί προς διάλυση, δεδομένης και της πολύ μεγάλης ηλικίας του.
ΕΒΑΛΑΝ ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΑΛΛΑ…
Τόσο ο Ανδρέας Ποταμιάνος όσο και ο αείμνηστος Γιώργος έβαλαν την δική τους σφραγίδα στον κλάδο της κρουαζιέρας συνολικά, συνεχίζοντας την παράδοση του προγόνου τους Αναστάσιου, ο οποίος ίδρυσε την Ηπειρωτική το 1850. Η επιτυχία της Epirotiki Lines ήταν τέτοια στο παρελθόν που ακόμη και οι Νορβηγοί ανταγωνιστές της θαύμαζαν το «χάρισμα» και την σκληρή δουλειά του Ανδρέα Ποταμιάνου.
Έγινε δε, η «πυξίδα» για να ανοίξει ο δρόμος για την δημιουργία και άλλων ελληνικών εταιριών κρουαζιέρας μετέπειτα. Εφοπλιστές, όπως οι Χανδρής, Τυπάλδος, Ευθυμιάδης, κ.ά. ακολούθησαν το παράδειγμα των Ποταμιάνων, με την ελπίδα να «αντιγράψουν» την επιτυχία τους.
Οι Ποταμιάνοι εφάρμοσαν μια καινούρια στρατηγική που απέδιδε καρπούς. Την ώρα που οι Νορβηγοί επένδυαν σε σύγχρονα, νεότευκτα πλοία, οι Έλληνες «καπετάνιοι» της Ηπειρωτικής μετέτρεπαν κάθε σκαρί- τάνκερ, φορτηγό ή ψυγείο- σε κρουαζιερόπλοιο με τις απαιτούμενες επισκευές. Ήταν ένας οικονομικός τρόπος για τους πλοιοκτήτες να «μπαίνουν» στην κρουαζιέρα, καθώς η χρηματοδότηση για τη ναυπήγηση νέων πλοίων ήταν δύσκολη τότε.
Όμως, η κατάσταση ειδικά σήμερα, έχει αλλάξει δραματικά. Η κρίση, που έπληξε και την κρουαζιέρα από το 2009 και έπειτα, η έλλειψη πολιτικής πρωτοβουλίας για την στήριξή της, αλλά και ο αδυσώπητος ανταγωνισμός από ξένους κολοσσούς δεν άφησαν πολλά περιθώρια ειδικά στην Ηπειρωτική που είχε πετύχει περισσότερα από 40 big deals αγοράς και πώλησης πλοίων.
Το τέλος φαινόταν προδιαγεγραμμένο. Και δεν ήταν το μόνο πλήγμα για τον Ανδρέα Ποταμιάνο. O εφοπλιστής, ο οποίος έχει προσφέρει πολλά στους Special Olympics και τον Ερυθρό Σταυρό, αν και πολέμιος των «βίαιων» εξαγορών, υποχρεώθηκε να υποκύψει στην Carnival Cruises, η οποία εξαγόρασε για λίγο την εταιρία του.
Τελικά όμως, μη βλέποντας άλλη επιλογή υποχρεώθηκε να συγχωνευθεί με τον ανταγωνιστή του και δημιούργησαν την Royal Olympic Cruises, η οποία εξέπνευσε το 2004 χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων.
Από το 2011 οπότε και έπεσε το «κάστρο» της Ηπειρωτικής, πολλοί μίλησαν και για προσωπικό οικονομικό «ναυάγιο» του Ανδρέα Ποταμιάνου, όμως, ο ίδιος όντας διορατικός δεν περιορίστηκε μόνο στις θαλάσσιες business. Χαρακτηριστικό είναι ότι συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο και των σούπερ μάρκετ «Σκλαβενίτης», με ποσοστό κοντά στο 6%. Επίσης, σήμερα είναι ένα από τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής που αγωνίζονται για την δημιουργία πίστας Formula 1 στην Δραπετσώνα.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ «ΜΟΝΑΡΧΗ» ΠΟΥ ΚΥΡΙΑΡΧΗΣΕ ΣΕ ΑΙΓΑΙΟ – ΑΝ. ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Η συνεργασία με τον Λου Κολλάκη
Ένα από τα ηχηρά deals που έχει εγγράψει στο πλούσιο βιογραφικό του ο Ανδρέας Ποταμιάνος είναι και εκείνο της συνεργασίας του με τον εφοπλιστή Λου Κολλάκη πριν από αρκετά χρόνια δημιουργώντας τον «Μονάρχη» της κρουαζιέρας. Την εταιρία Monarch Classic Cruises, η οποία πρόσφερε υψηλών προδιαγραφών υπηρεσίες, πιο φθηνές και από ένα απλό ταξίδι με τα πλοία της ακτοπλοΐας αλλά τελικά η κοινή προσπάθεια δεν ευδοκίμησε. Για πολλά χρόνια όμως πρωταγωνιστούσαν με μεγάλο «όπλο» τους έναντι του ανταγωνισμού, κυρίως από τους ξένους, κυριαρχώντας στα νερά του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, τα πλοία μικρών διαστάσεων και το προσωπικό service.
Κόντρα στο «ρεύμα» υιοθέτησαν μια φιλοσοφία, η οποία βρέθηκε σε αντιδιαστολή με τα τεράστια πλοία μεταφορικής δυνατότητας 3.000- 4.000 επιβατών, που έρχονται σε αντίθεση με το φυσικό περιβάλλον των μικρών νησιών του Αιγαίου και των αρχαιολογικών τόπων που κατακλύζονται από τον μαζικό τουρισμό.
Η συνεργασία του Ανδρέα Ποταμιάνου με τον Κολλάκη ήρθε σε μια στιγμή που ο «πατριάρχης» της κρουαζιέρας είχε ως κύριο στόχο του να αναπτερώσει το ηθικό ενός κλάδου στον οποίο οι Έλληνες κυριάρχησαν επί δεκαετίες ολόκληρες για να βρεθούν τελικά εκτός αγορών. Είχε προηγηθεί το «ναυάγιο» πολλών ελληνικών εταιριών, οι οποίες δραστηριοποιήθηκαν με μεγάλες αξιώσεις στον κλάδο της κρουαζιέρας και τελικά «βούλιαξαν» στα… νερά της.
Τα πλοία της Monarch μάλιστα ταξίδευαν και στα τουρκικά λιμάνια, τα οποία παρουσίασαν μεγάλη άνθηση από το 2006 και μετά. Μάλιστα ο Ανδρέας Ποταμιάνος πολύ πριν από την ίδρυση της Monarch είχε επισκεφθεί προσωπικά την διοίκηση του ΟΛΠ προκειμένου να αναδείξει την ευκαιρία που δημιουργείτο αν ο ΟΛΠ επένδυσε στο λιμάνι Κουσάντασι για να έχει ο ίδιος τον έλεγχο, αφού οι ελληνικές εταιρίες συμπεριελάμβαναν στα δρομολόγιά τους τα τουρκικά λιμάνια. Κάτι τέτοιο δεν έγινε και πρόλαβαν την επένδυση οι Αμερικανοί με αποτέλεσμα να καρπωθούν τα οφέλη εκείνοι και η Ελλάδα για ακόμη μια φορά να παραμείνει απλός θεατής των εξελίξεων.
ΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΘΕΣΜΙΚΗ ΦΩΝΗ Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΩΣΗ
«Προφήτεψε» τον αφελληνισμό του κλάδου από το 1974
Παρά τις προσωπικές επιχειρηματικές του «περιπέτειες» ο Ανδρέας Ποταμιάνος θεωρείται μέχρι σήμερα εμβληματική μορφή στον κλάδο της κρουαζιέρας. Επί 25 χρόνια στο «τιμόνι» της Ένωσης Εφοπλιστών Επιβατηγών Πλοίων ανήγαγε σε προσωπικό του στοίχημα την αναγέννηση της ελληνικής κρουαζιέρας αλλά και το μη αφελληνισμό του κλάδου.
Από το 1974 ακόμη είχε προβλέψει πως «ενδεχομένως οι ξένες εταιρίες να προσπαθήσουν να κατακλύσουν τον ελλαδικό χώρο, με αποτέλεσμα οι Έλληνες να συρρικνωθούν και να υποβιβαστούν σε υπαλληλική σχέση».
Γι’ αυτή του την προσπάθεια να παραμείνει η κρουαζιέρα σε ελληνικά χέρια έχει επικριθεί έντονα στο παρελθόν. Τόσο από συναδέλφους του στην Ένωση, οι οποίοι είχαν «γλυκαθεί» από το… φλερτ και το τίμημα που τους προσέφεραν οι ξένοι κολοσσοί για να τους εξαγοράσουν και για να μπορέσουν να δραστηριοποιηθούν στα ελληνικά λιμάνια, όσο και από την επίσημη Πολιτεία.
Παρά το γεγονός ότι ήταν συνομιλητής και διατηρούσε στενές σχέσεις με πολλά πρόσωπα της πολιτικής ζωής του τόπου από όλα τα κόμματα, δεν βρήκε τη στήριξη που περίμενε από τους εκάστοτε υπουργούς Εμπορικής Ναυτιλίας, με αποτέλεσμα σιγά- σιγά να χάνεται το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ελληνικής κρουαζιέρας και ναυτιλίας.
Ρίχνοντας μια ματιά σήμερα για το πώς διαμορφώνεται ο «χάρτης» της κρουαζιέρας, όπου ξένοι κολοσσοί, όπως η Royal Caribbean, η MSC κ.α.- μία από τις εξαιρέσεις η ελληνικών συμφερόντων Louis Cruises του Κωστάκη Λοΐζου- έχουν αποκτήσει εξέχουσα θέση με τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοιά τους στα ελληνικά λιμάνια, κατανοεί κανείς πως ο Ανδρέας Ποταμιάνος έχει επιβεβαιωθεί ως προς τα λεγόμενά του την δεκαετία του ’70.
Ηχηρές είναι και οι παρεμβάσεις του μέχρι σήμερα για το πώς πρέπει να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής σημαίας, η οποία «φυλλορροεί» από τα ελληνόκτητα πλοία τα τελευταία χρόνια, ενώ έχει ταχθεί από την πρώτη στιγμή υπέρ της άποψης του σημερινού επικεφαλής του ΟΛΠ, Γιώργου Ανωμερίτη για τη μη δημιουργία λιμανιού κρουαζιέρας στο Φάληρο, τονίζοντας χαρακτηριστικά -προ διετίας ακόμη- πως κάτι τέτοιο θα σήμαινε καταστροφή του Φαληρικού κόλπου.
Ιδιαίτερη συμβολή έχει όμως ο Ανδρέας Ποταμιάνος στη σύσφιξη των σχέσεων Ελλάδας και Κίνας, καθώς υπήρξε πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνοκινεζικής Φιλίας και ένας από τους στόχους του ήταν να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες συνεργασίας στο «κομμάτι» του θαλάσσιου τουρισμού μεταξύ των δύο χωρών.
