Τα λάθη που έφεραν την υποχώρηση της ΦΑΓΕ στην ελληνική αγορά, οι αυξήσεις τιμών 3,8%, οι περικοπές 156 υπαλλήλων και τα σενάρια πώλησης
H εντολή των δύο αδελφών στους συνεργάτες τους είναι «συμμάζεμα» των ζημιογόνων δραστηριοτήτων και αναδιάρθρωση
O επιχειρηματικός «καμβάς» της ΦΑΓΕ πάνω στον οποίο ζωγραφίζουν οι αδελφοί Γιάννης και Κυριάκος Φιλίππου, χαρακτηρίζεται από έντονα κοντράστ. Από τη μια, οι επικεφαλής της ζουν το προσωπικό τους «αμερικανικό όνειρο», κερνώντας γιαούρτι Total τους απαιτητικούς Αμερικανούς καταναλωτές και κατακτώντας μερίδια αγοράς που ξεπερνούν το 5%, ενώ την ίδια ώρα εντός των ελληνικών συνόρων και συγκεκριμένα στο στρατηγείο τους στη Μεταμόρφωση επικρατεί αναβρασμός. Τα «καυτά θέματα» της καθημερινής ατζέντας των συσκέψεών τους είναι οι αντιδράσεις που έχουν προκληθεί από τις απολύσεις 156 υπαλλήλων και συνεργατών τους, οι επιπτώσεις από τις ανατιμήσεις σε μια σειρά από προϊόντα τους έως και 3,8% μέσα σε έναν χρόνο, αλλά και οι ζημίες ύψους 1,6 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2011 εντός των ελληνικών συνόρων. Γεγονότα που «σημαδεύουν» για άλλη μια φορά το ήδη… λαβωμένο κύρος της γαλακτοβιομηχανίας και που επαναφέρουν τα σενάρια ότι οι ιδιοκτήτες της θα βάλουν πωλητήριο, μόλις απαλλαγεί από τα οικονομικά της «βαρίδια». Το πανό που επικρεμόταν στην γέφυρα της Λυκόβρυσης πριν από μερικές μέρες με τίτλο «Βάλτε φρένο στις απολύσεις» ήταν το τελευταίο ηχηρό χαστούκι για τη φήμη της επιχείρησης. Είχαν προηγηθεί άστοχες διοικητικές αποφάσεις, ενδοοικογενειακές έριδες, καταγγελίες και πρόστιμα τα τελευταία χρόνια.
Από το 2005 και μετά, οι «πατριάρχες» της ΦΑΓΕ είχαν περιορίσει τις αρμοδιότητές τους στην απλή επίβλεψη του ομίλου, παραχωρώντας στην ουσία την διοίκηση στη νεότερη γενιά, τους διαδόχους τους.
Από τη μεριά του Γιάννη Φιλίππου, ο γιος του Θανάσης και από την πλευρά του Κυριάκου ο Κύρος Φιλίππου, είναι εκείνοι, οι οποίοι έχουν επωμιστεί το «βαρύ φορτίο» της ανάκαμψης στην εγχώρια αγορά, των νέων επενδυτικών ανοιγμάτων διεθνώς, αλλά και την ανάκτηση της αίγλης που είχε ο όμιλος στην Ελλάδα πριν από μερικά χρόνια, όταν είχε την πρωτοκαθεδρία, όχι μόνο στην αγορά του γιαουρτιού με 30,2%, αλλά και στα τυποποιημένα τυριά (15,7%) και στο γάλα όπου πλέον κατατάσσεται τρίτη με ποσοστό 21%.
Επειδή όμως, τα δύο ξαδέλφια φαίνεται πως δεν έχουν εντρυφήσει ή δε διαθέτουν την εμπειρία των προγόνων τους ως προς τη διοίκηση, ενώ φήμες τους θέλουν να μην είχαν πάντοτε αγαστή συνεργασία, οι Κυριάκος και Γιάννης Φιλίππου έχουν και πάλι αναλάβει στην ουσία τα ηνία της επιχείρησης, «ενορχηστρώνοντας» τις επόμενες κινήσεις για να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, τον έντονο ανταγωνισμό, αλλά και την πτώση της κατανάλωσης στην Ελλάδα που έχουν πλήξει τις πωλήσεις τους κατά 9,4% σε αξία και 24,4% σε όγκο. Κύκλοι της αγοράς που γνωρίζουν τα πρόσωπα και τα πράγματα πώς λειτουργούν στις εργοστασιακές εγκαταστάσεις της ΦΑΓΕ κάνουν λόγο πως τα δύο αδέλφια έχουν επιδοθεί σε αέναες προσπάθειες, για να απαλλαγούν από τις παθογένειες του παρελθόντος, για να διαπραγματευθούν από θέση ισχύος με ενδιαφερόμενο πολυεθνικό κολοσσό. Ακόμη και τις διαφορές που τους χώριζαν στο παρελθόν ακούγεται πως έχουν αφήσει κατά μέρος, κάνοντας ανακωχή για το καλό της ΦΑΓΕ.
Έ-ΦΑΓΕ… χαστούκια
Η απόφαση της διοίκησης της ΦΑΓΕ να αποχωρήσει πριν από μια τετραετία από την αγορά του φρέσκου γάλακτος και της φέτας με… σκυμμένο το κεφάλι, καθώς οι δύο αυτές δραστηριότητες επιβάρυναν το πορτοφόλι του ομίλου ήταν ένα από τα πρώτα πλήγματα που δέχτηκε το κύρος της γαλακτοβιομηχανίας, αφού το καταναλωτικό κοινό «είδε» τους αδελφούς Φιλίππου να οπισθοχωρούν έναντι των ανταγωνιστών τους.
Αν και επισήμως οι διοικούντες ανακοίνωναν πως η κίνησή τους αυτή έγινε για να επενδύσουν περαιτέρω στο γάλα υψηλής παστερίωσης και στο γιαούρτι, που είναι και το «ισχυρό» τους όπλο, στην αγορά μιλούσαν για «άτακτη φυγή».
Έχοντας καταφέρει ωστόσο, να προσπεράσουν τα αρνητικά σχόλια από αυτήν την ενέργεια, έρχεται ένα δεύτερο «χαστούκι» που προκάλεσε σοβαρή ζημιά στις πωλήσεις και στα οικονομικά μεγέθη. Μια σειρά καταγγελιών για παρτίδα με χιλιάδες μουχλιασμένα γιαούρτια, αλλά και άλλα παρόμοια κρούσματα με παιδικά γιαούρτια και εξοντωτικά πρόστιμα σε μια περίοδο που διερευνάτο ακόμη κι αν υπήρχε καρτέλ ανάμεσα στις γαλακτοβιομηχανίες, δεν επιτρέπουν στη ΦΑΓΕ να… σηκώσει κεφάλι. Ακόμη και σήμερα πάντως, πολλοί κάνουν λόγο για ευνοϊκή μεταχείριση του ομίλου από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς το πρόστιμο μειώθηκε κατά 3 εκατ. ευρώ.
Η οικογένεια Φιλίππου πλέον προσπαθεί στην Ελλάδα να περικόψει τις δαπάνες της, από τη στιγμή που ο όμιλος παραμένει κερδοφόρος, χάριν της διεθνούς δραστηριότητάς του και κυρίως εκείνης στις ΗΠΑ.
Είναι χαρακτηριστικό πως η τακτική των απολύσεων δεν είναι καινούρια. Το 2009, η γαλακτοβιομηχανία απασχολούσε 991 άτομα έναντι 871 το 2010, έχοντας αφήσει στο παρελθόν τις ημέρες εκείνες που οι εργαζόμενοι ήταν φίλοι με τους αδελφούς Φιλίππου. Η κρίση άλλαξε τα δεδομένα και η σύγκρουση μεταξύ τους είναι αδυσώπητη.
Όπως αδυσώπητος είναι και ο ανταγωνισμός, ο οποίος επιμένει στην τακτική μείωσης των τιμών ή των προσφορών.
Μια εμπορική πολιτική που οι αδελφοί Φιλίππου εγκατέλειψαν τον περασμένο Μάρτιο, κόβοντας το «στα δύο προϊόντα, συν ένα δώρο», με αποτέλεσμα αυτό να αποτυπωθεί και στα μεγέθη της.
Το «συμμάζεμα» των ζημιογόνων δραστηριοτήτων της και η στρατηγική αναδιάρθρωσης συνεχίστηκε και πριν από έναν χρόνο, όταν οι αδελφοί Φιλίππου ήρθαν σε συμφωνία με τη Unilever για την πώληση του κλάδου παγωτού της μέχρι πρότινος θυγατρικής τους, ΕΒΓΑ, η οποία μέσα σε διάστημα δύο ετών βρέθηκε στην τρίτη θέση με μερίδιο 20% και υπέρογκα δάνεια, χάνοντας επίσης μεγάλο μέρος της παλιάς αίγλης που της εξασφάλιζε το brand της.
Προσπάθεια εξισορρόπησης
Τις απώλειες στην ελληνική αγορά προσπαθούν να εξισορροπήσουν οι Κυριάκος και Γιάννης Φιλίππου με την δυναμικά ανοδική τους πορεία στις ΗΠΑ, όπου παρά τον ανταγωνισμό των αδελφών Σαράντη της «Όλυμπος» και των greek style yoghurts που προωθούν Τούρκοι (Chobani), Δανοί κ. α. εκείνοι κατέχουν ποσοστό πάνω από 5%, ενώ τα έσοδα από την άλλη άκρη του Ατλαντικού στο πρώτο τρίμηνο αυξήθηκαν στα 37,27 εκατ. ευρώ από 23,1 εκατ. ευρώ πέρυσι. Όταν ο παππούς Φιλίππου άνοιγε το πρώτο μικρό γαλακτοπωλείο στην οδό Πατησίων το 1926 σίγουρα δεν φανταζόταν πως θα εξελισσόταν σε έναν επιχειρηματικό κολοσσό, που θα κατακτούσε την αγορά των ΗΠΑ με την μοναδική πατέντα του γιαουρτιού Total και θα δημιουργούσε το δικό της εργοστάσιο παραγωγής στην χώρα.
Η παραδοσιακή συνταγή με την οποία τάισε γενιές και γενιές Ελλήνων και η απήχησή του που τον οδήγησαν στο να δημιουργήσει το δικό του εργοστάσιο παραγωγής γιαουρτιού στο Γαλάτσι, μέσα στο πέρασμα των χρόνων έμεινε αναλλοίωτη και ξεπέρασε τα στενά όρια της Ελλάδας, φτάνοντας στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, στη Βρετανία, την Ιταλία κ.α με τις πωλήσεις να αυξάνονται σε όγκο κατά 81,7% στην αμερικανική αγορά.
Οι προσπάθειες αναδιάρθρωσης
Tο «βαρίδι» της Elbisco κοστίζει ακριβά
Οι προσπάθειες αναδιάρθρωσης της θυγατρικής Elbisco, που δραστηριοποιείται στην παραγωγή και εμπορία προϊόντων με βάση τα δημητριακά, έχουν κοστίσει ακριβά στον μεγαλομέτοχό της, Κυριάκο Φιλίππου, καθώς οι περισσότερες έχουν ξεκινήσει το 2003, με κοινό παρανομαστή να… πέφτουν στο κενό.
Η εταιρεία αποτελεί ένα από τα «αγκάθια» του ομίλου, αφού οι ζημίες στο εννεάμηνο του 2010 άγγιξαν τα 2,65 εκατ. ευρώ.
Γι’ αυτό και όταν πριν τη «δύση» του προηγούμενου έτους ακούστηκε στην αγορά πως ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος της Chipita έκανε κρούση στον γαμπρό του Κυριάκου Φιλίππου, Γιάννη Κουμάνταρο που έχει αναλάβει τα ηνία της εταιρείας, για να την εξαγοράσει, πολλοί μίλησαν για ευκαιρία της οικογένειας προκειμένου να απαλλαγεί από μια ακόμη ζημιογόνο δραστηριότητα. Άλλωστε το έδαφος ήταν πρόσφορο, αφού ουδέποτε η διοίκηση έκρυψε τις προθέσεις της είτε να πουλήσει το πλειοψηφικό ποσοστό της ή να αξιοποιήσει τυχόν συνέργειες μέσω των συνεργασιών της με ομοειδείς εταιρείες.
Οι συζητήσεις όμως, πάγωσαν, αφού οι δύο πλευρές, όπως λένε οι πληροφορίες δεν τα βρήκαν στο τίμημα της εξαγοράς.
Η Elbisco η οποία αποτελούσε ανέκαθεν και «αγκάθι» στις σχέσεις του Κυριάκου Φιλίππου με τον αδελφό του Γιάννη με αποτέλεσμα ο τελευταίος να ιδρύσει ως «αντίποινα» την εταιρεία τροφίμων «Hellenic Quality Foods», ενώ διατηρούσε τη ΒΙΣ Ιωφίλ και την Τρόφιμα Ελλάς, έχει περάσει πλέον στον γαμπρό του, εφοπλιστή Γιάννη Κουμάνταρο, ο οποίος έχει παντρευτεί την κόρη του, Έλενα. Πρόκειται για τρίτης γενιάς επιχειρηματία, που διαμένει στις ΗΠΑ και έχει αναλάβει το δύσκολο έργο να εξυγιάνει τον όμιλο.
Το καλοκαίρι του 2006 έγινε προσπάθεια να μεταβιβαστεί το 20% της Elbisco στην ΕΛΓΕΚΑ αντί 19 εκατ. ευρώ, αλλά η συμφωνία «χάλασε» ένα βήμα πριν οριστικοποιηθεί, αφού η ΕΛΓΕΚΑ έκανε πίσω, θεωρώντας ότι η συναλλαγή δεν ήταν συμφέρουσα.
Θα ακολουθήσουν επιχειρηματικές αστοχίες, δικαστικές διενέξεις με την οικογένεια Παπαδοπούλου που κυριαρχούσε στα μπισκότα και θα τεθούν σε καθεστώς εκκαθάρισης οι θυγατρικές στο εξωτερικό. Άλλωστε και διαχρονικά, παρά τις αυξήσεις κεφαλαίου και τα ανοίγματα σε νέες αγορές και προϊόντα, τα αποτελέσματα δε δικαίωσαν τους ιδιοκτήτες.
Η… άγνωστη ενδοοικογενειακή σύγκρουση
Oι σύζυγοι και η AEK έφεραν γκρίνιες…
Διαφορετικοί χαρακτήρες ο Κυριάκος και ο Γιάννης Φιλίππου κάποια στιγμή υπό την πίεση και των αρνητικών γεγονότων που «σημάδεψαν» την ΦΑΓΕ, έφτασαν στο σημείο να μην ανταλλάσσουν παρά μόνο κάποιες τυπικές κουβέντες πριν μια πενταετία, ενώ πλέον κύκλοι της αγοράς λένε πως συμφιλιώθηκαν για το «καλό του ομίλου» ή ακόμη και για να βρουν κάποιον ενδιαφερόμενο επενδυτή. Οι συγκρούσεις μεταξύ των συζύγων των δύο επικεφαλής της εταιρείας, της συζύγου του Γιάννη Φιλίππου, Βίκυς και αντίστοιχα του Κυριάκου, Δήμητρας όξυναν πολύ τα πνεύματα ανάμεσα στις δύο οικογένειες και αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι δυο τους αποφάσισαν να παραχωρήσουν περισσότερες αρμοδιότητες της διοίκησης στα παιδιά τους το 2005. Ταυτόχρονα, η… ασυμφωνία χαρακτήρων ως προς τη φιλοσοφία και τη στρατηγική που υιοθέτησε η ΦΑΓΕ τα τελευταία χρόνια, αλλά και η διαρκής εμπλοκή της σε διατροφικά σκάνδαλα, ήταν ένα επίσης πεδίο σύγκρουσης των δύο αδελφών.
Ο Γιάννης Φιλίππου, πρώην πρόεδρος της ΚΑΕ ΑΕΚ, ήταν εκείνος που πάντα έβαζε πλάτη για να αντικρούσει τις καταγγελίες καταναλωτών, αλλά και να… βγάζει τα κάστανα από τη φωτιά, όσον αφορά στις δύσκολες αποφάσεις του ομίλου, όπως οι περικοπές προσωπικού. Γνωρίζοντας καλά το επικοινωνιακό παιχνίδι, ήταν ο άνθρωπος των επικίνδυνων αποστολών. Από την άλλη, και η ΑΕΚ έγινε σημείο τριβής τους, αφού ο Γιάννης Φιλίππου, ξόδεψε τεράστια ποσά για την ενίσχυση της ομάδας του μπάσκετ, κάτι για το οποίο ο αδελφός του δεν συμφωνούσε. Οι πληροφορίες λένε πως του είχε επισημάνει κάποτε ότι θα έρθει η μέρα που το μπάσκετ θα είναι τόσο υποβαθμισμένο άθλημα, που όχι μόνο δε θα μπορέσει να κάνει απόσβεση των κεφαλαίων που έχει επενδύσει στην ομάδα, αλλά δεν θα μπορέσει και να απεμπλακεί.
Και η αλήθεια είναι πως ο Γιάννης Φιλίππου, μπορεί να παραμένει μεγαλομέτοχος των κιτρινόμαυρων, να έχει εγκαταλείψει την προεδρία από το 2006, αλλά όσες προσπάθειες και αν έκανε για να πουλήσει το μερίδιό του, έχουν πέσει στο κενό. Kαι το γεγονός αυτό ήταν ένα από τα πολλά που συνέβαλε στο ότι η KAE AEK κατέφυγε στο άρθρο 99, μια κίνηση που την απάλαξε από τα παλιά χρέη, με την υποχρέωση να εξοφλήσει 50.000 ευρώ μηνιαίως το χρέος 1,5 εκ. ευρώ.
Ο Κυριάκος Φιλίππου ανέκαθεν ήταν πιο χαμηλών τόνων και είχε τον πρώτο λόγο στη διαμόρφωση της πολιτικής του ομίλου. Όσο η πολιτική αυτή απέφερε καρπούς, οι σχέσεις των δύο βασικών μετόχων της ΦΑΓΕ ήταν αρμονικές. Όταν εκείνη έγινε πιο «επιθετική», σύμφωνα με πληροφορίες, με προσφορές που συμπίεζαν τα περιθώρια κέρδους, άρχιζαν και οι τριβές. Αν και οι ίδιοι ουδέποτε επιβεβαίωσαν την κόντρα μεταξύ τους, δεν την διαψεύδουν κιόλας, υιοθετώντας την στάση της σιωπής ώστε να μη βάλουν σε νέες περιπέτειες τη ΦΑΓΕ.
Ο Κυριάκος έχοντας αποφοιτήσει από το Τμήμα Χημικών του ΕΜΠ, κλότσησε μια εξασφαλισμένη σταδιοδρομία στην Αγροτική Τράπεζα για να αφοσιωθεί στην οικογενειακή επιχείρηση, ενώ ο Γιάννης τον ακολούθησε πιστά, αν και μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα σε επιχειρήσεις, αγώνες ταχύτητας και έντονη ζωή.
