Πώς με τα αδέρφια του, Πλάτωνας και Κωνσταντίνος έστειλαν τη βιομηχανία αναψυκτικών σε 14 χώρες και η αντίσταση στα «μεγαθήρια»
«Λουξάρω καλοκαίρι», έλεγε σε ρυθμό το τραγούδι της καλοκαιρινής διαφήμισης της Λουξ. Όχι τυχαία, μιας και, όταν ο Παναγιώτης Μαρλαφέκας έστηνε, πριν από 70 χρόνια, τη μικρή του οικοτεχνία, ελλείψει άλλων μέσων, είχε ζητήσει από έναν ντόπιο συνθέτη τραγουδιών να του προτείνει ονόματα. Από τα δέκα που πρότεινε ο συνθέτης, ξεχώρισε το «λουξ». Από τότε, μέχρι σήμερα, που την επιχείρηση τρέχουν τα τρία του παιδιά, ο Γιάννης, ο Πλάτων και ο Κωνσταντίνος, για τη «Λουξ» είναι πάντα… καλοκαίρι και, έχει πάντα τραγούδια και χαρές.
Δεν ξεκίνησε έτσι βέβαια. Στις αρχές των ’50s, η Λουξ ήταν μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση που παρήγαγε πορτοκαλάδα, λεμονάδα και γκαζόζα. Με αρχέγονες διαδικασίες παραγωγής: «Με το χέρι γινόταν η εμφιάλωση, με το χέρι ταπώνανε». Και με αντίστοιχες, για την εποχή, μεθόδους διανομής, «με το κάρο». Σημειολογικά και πάλι, η εταιρία είχε στηθεί στη συμβολή των οδών Παντοκράτορος και Ηλείας, πίσω από τον ομώνυμο ιστορικό ναό που υπάρχει ακόμα σήμερα στο κέντρο της παλιάς πόλης της Πάτρας. Έμελλε από εκεί, να ξεκινήσει μια «παντοκρατορία»…
Το success
Fast forward στο 2020. Οι αδερφοί Μαρλαφέκα ταξιδεύουν, στα μέσα Ιανουαρίου, στην Αθήνα και στο Μέγαρο Μουσικής. Εκεί, δίνονται τα βραβεία του ΕΒΕΑ για το έτος, όπου η Λουξ διακρίνεται με το βραβείο «Επιχείρηση και Παράδοση». Το γεγονός ότι είναι η χρονιά που η εταιρία συμπληρώνει 70 χρόνια παρουσίας της στην αγορά, εντείνει ακόμα περισσότερο τη σημασία της βράβευσης και έχει έναν συγκινησιακό χαρακτήρα για τους αδελφούς Μαρλαφέκα.
Η Λουξ εξελίσσεται και καινοτομεί από το 1950 στηριζόμενη στην παράδοση, σεβόμενη τις αξίες και την εμπειρία του παρελθόντος, ενώ παράλληλα επενδύει αδιάκοπα στον εκσυγχρονισμό και την πρωτοπορία. Τώρα πια, η Λουξ δεν παίζει στην κατηγορία των “big boys”. Είναι κι αυτή ένα από τα “boys”.
Σήμερα, η Λουξ εξάγεται σε 16 χώρες, ενώ έχει σημαντικό μερίδιο και της ελληνικής αγοράς. Δικαιώθηκε ο Παναγιώτης Μαρλαφέκας που, απέναντι στα άλλα «γκαζοζάδικα» της εποχής, προτίμησε να χρησιμοποιήσει νέες, πρωτότυπες συνταγές, αλλά και στην επιλογή του να εγκαταστήσει το πρώτο εργοστάσιο της εταιρίας «στη μέση του πουθενά», στο Κεφαλόβρυσο, όπου δεν υπάρχουν βασικές υποδομές όπως τηλέφωνο, ή έστω ρεύμα, βρίσκεται πολύ μακριά από την Πάτρα κι από τα καθημερινά σημεία διανομής. Έχει ένα βασικό αβαντάζ όμως: Το άριστης ποιότητας νερό Κεφαλόβρυσου (ένα νερό ελαφρύ, ολιγομεταλλικό και σπάνιας φυσικής αξίας), το οποίο εκτοξεύει ποιοτικά τα προϊόντα της εταιρίας.
Αλλά ο Παναγιώτης Μαρλαφέκας, δεν δικαιώθηκε μόνο γι’ αυτή την επιλογή, αλλά και για την επιμονή του να αντισταθεί απέναντι στα «μεγαθήρια». Στα μέσα των ’80s, η Coca-Cola είχε κάνει την πρώτη προσπάθεια εξαγοράς της, έχοντας προσπαθήσει, προηγουμένως να την «γονατίσει», κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να εξαφανιστούν από προσώπου γης οι εκατοντάδες συνεταιριστικές εταιρίες αναψυκτικών στην Ελλάδα.
Ποιος δεν θα έγνεφε καταφατικά, εάν του έτεινε χείρα βοηθείας, μετουσιωμένη σε πρόταση εξαγοράς, η μεγαλύτερη εταιρία αναψυκτικών του πλανήτη; Ο πατέρας των τριών σημερινών μετόχων της Λουξ, ήταν ανένδοτος.
«Δεν πουλάω». Και το «όχι» του οδήγησε σε πόλεμο, με κόντρες, καταγγελίες και κυρώσεις από την Επιτροπή Ανταγωνισμού στην Coca-Cola, στα πλαίσια ενός πολέμου που συνεχίζεται και σήμερα.
Το success story της «Λουξ», όμως, δεν είναι αποκλειστικό κατόρθωμα του Παναγιώτη Μαρλαφέκα. Όταν, μετά τον θάνατό του, το 2003, η εταιρία πέρασε στη δεύτερη γενιά, πολλοί ήταν αυτοί που γέλασαν ειρωνικά, περιμένοντας το «πέρασμα» αυτό, σε συνδυασμό με την κρίση που θα χτύπαγε αργότερα την πόρτα της Ελλάδας, ένα… λουκέτο. Όμως τα τρία αδέρφια, έχοντας κυριολεκτικά ανδρωθεί στο πλευρό του Παναγιώτη Μαρλαφέκα, δουλεύοντας στην εταιρία από μαθητές ακόμα, ήξεραν καλά τα μυστικά του επιχειρείν. Και ήταν αποφασισμένα να συνεχίσουν ό,τι είχε αρχίσει αυτός.
Συνέχεια της παράδοσης
Με γνώμονα την κληρονομιά της παράδοσης που είχε ήδη «χτίσει» η Λουξ, αλλά και τον σεβασμό στον κόσμο που δουλεύει γι’ αυτούς, οι Γιάννης, Πλάτων και Κωνσταντίνος Μαρλαφέκας, συνέχισαν να δουλεύουν με αρχή το «ποιότητα έναντι κάθε κόστους» που έλεγε πάντα ο πατέρας τους. Και δεν δίστασαν, όταν η ελληνική αγορά «πνιγόταν», αυτοί να διαθέτουν χρήμα για να μεγαλώσουν την εταιρία τους. Και ας τους έλεγαν πολλοί πως κάτι τέτοιο είναι «τρέλα». Και πως θα ήταν καλύτερο, εν μέσω κρίσης, να πουλήσουν σε κάποιον από τους εύρωστους ανταγωνιστές που τους «περιτριγύριζαν».
Ο Γιάννης Μαρλαφέκας, από τη θέση του προέδρου, ξεκαθάριζε: «Όταν, εν μέσω κρίσης, οι πωλήσεις μας κινούνται ανοδικά, το μερίδιο αγοράς στην Πελοπόννησο φτάνει το 50%, πέρυσι επενδύσαμε κεφάλαια ύψους 4,5 εκατ. ευρώ για το νέο εργοστάσιο στο Αίγιο, έχουμε στα… σκαριά επενδυτικό πλάνο ύψους 33 εκατ. ευρώ και εξάγουμε το 5% της παραγωγής μας σε Γερμανία, Καναδά, Αλβανία, ΗΠΑ, Ιταλία, Νότια Κορέα, Κύπρο και Μεγάλη Βρετανία, μόνο απερίσκεπτοι θα είμαστε να παραχωρήσουμε την εταιρία μας και να προδώσουμε την κληρονομιά μας και τους καταναλωτές που μας εμπιστεύονται».
Ο Γιάννης, ο Κώστας και ο Πλάτων Μαρλαφέκας, πρόεδρος, αντιπρόεδρος και εντεταλμένος σύμβουλος αντίστοιχα, σχεδόν μεγάλωσαν μέσα στο εργοστάσιο της Λουξ και από νωρίς έχουν πάρει στα χέρια τους την τύχη της οικογενειακής επιχείρησης. Πώς θα μπορούσαν να προδώσουν τα παιδικά τους χρόνια, αυτό που ξεκίνησε από μια μικρή ομόρρυθμη εταιρία με γκαζόζες και εξελίχθηκε σε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες και πλέον εξωστρεφείς επιχειρήσεις της Ελλάδας;
Τα καλοκαίρια που σταματούσαν τα σχολεία, οι τρεις πιτσιρικάδες τότε ακολουθούσαν τον πατέρα τους στη δουλειά και έκαναν ό,τι μπορούσαν για να βοηθήσουν στη διαδικασία.
Ο Πλάτωνας, που είναι και ο βενιαμίν της οικογένειας, από την πρώτη Δημοτικού και χωρίς ακόμη να φτάνουν τα πόδια του στα πεντάλ, θυμάται τον εαυτό του να ανεβαίνει όρθιος στο κλαρκ για να μεταφέρει τα κιβώτια στις αποθήκες. Τα μεγαλύτερα αδέρφια του, ήδη «προπονούνταν» στη διοίκηση. Γι’ αυτό και συνηθίζουν να λένε πως η «Λουξ» ήταν το… πανεπιστήμιο των παιδικών τους χρόνων. Ακόμη και όταν ο μεσαίος από τους διαδόχους, ο Κώστας, έφυγε στη Σερβία για να σπουδάσει Iατρική, ήξεραν ότι δεν θα αντέξει πολύ μακριά τους. Δυο χρόνια αργότερα, είχε επιστρέψει στην οικογενειακή επιχείρηση.
Όπως πάντα, έτσι και σήμερα, ενωμένοι σαν μια γροθιά κατέχουν από 33,33% στο μετοχικό κεφάλαιο και οι αρμοδιότητές τους είναι πλήρως διαχωρισμένες. Ο Πλάτων ασχολείται με το μάρκετινγκ και με τη διεθνή ανάπτυξη της επιχείρησης, ο Γιάννης, που είναι και ο μεγαλύτερος, είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος (υπεύθυνος για τα οικονομικά και την παραγωγή), ενώ ο «γιατρός» Κώστας έχει επιφορτιστεί με τις πωλήσεις.
Η στασιμότητα δεν είναι κάτι που χαρακτηρίζει την οικογένεια Μαρλαφέκα. Σήμερα, η Λουξ διαθέτει τρεις ιδιόκτητες υπερσύγχρονες μονάδες, παραγωγής, εμφιάλωσης και διανομής, που εκτείνονται σε συνολική έκταση 33.000 τ.μ., από τα οποία, τα 7.800 τ.μ. είναι στεγασμένοι χώροι. Το παραδοσιακό εργοστάσιο παραγωγής, στο Κεφαλόβρυσο, το κέντρο διανομής, που βρίσκεται στην περιοχή Σαραβάλι. Από εδώ θα ξεκινήσουν για να φτάσουν στον προορισμό τους πάνω από 60.000.000 συσκευασίες. Και, η τρίτη μονάδα, παραγωγής συσκευασιών, στο Αίγιο.
Εκτός αυτών, για τη μείωση του κόστους μεταφοράς, αλλά και του χρόνου παράδοσης, η Λουξ λειτουργεί ένα άρτια εξοπλισμένο κέντρο logistics στην Αττική. Και κάπως έτσι, τα προϊόντα της εταιρίας έχουν ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα και τώρα, οι εξαγωγές φτάνουν το 5% του όγκου πωλήσεων.
ΘΑ ΠΟΥΛΗΣΟΥΝ; ΚΑΙ ΠΟΣΟ;
Ο επενδυτής και η σκληρή γλώσσα
Λίγο καιρό πριν, μιλώντας στη “Deal”, o Γιάννης Μαρλαφέκας, θα αποκάλυπτε ότι η «πόρτα» της Λουξ είναι ανοιχτή για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή. Στην ερώτηση του συντάκτη της εφημερίδας, τι ποσοστό θα μπορούσε να παραχωρήσει, θεωρητικά, σε έναν επενδυτή -πληροφορίες φέρουν την εταιρία να βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με Έλληνα επενδυτή- ο πρόεδρος της Λουξ απάντησε ότι «για εμάς, με βάση τη χρηματοοικονομική διάρθρωση της εταιρίας μας, δεν νοείται πως μεταξύ υμών των μετόχων, θα απολέσουμε τη στρατηγική πλειοψηφία».
Από εκεί και μετά, άνοιξε ένας ολόκληρος κύκλος συζητήσεων, καθώς πολλοί υπέθεσαν πως, αφού, η καταστατική πλειοψηφία είναι το 66,67%, εννοούσε πως οι αδελφοί Μαρλαφέκα συζητούν για το υπόλοιπο 33%. Αυτό, ήταν που έκανε τον Γιάννη Μαρλαφέκα, να γίνει πιο σαφής: «Εμείς σαν εταιρία οφείλουμε να συζητούμε με πιθανούς επενδυτές, που ενδεχομένως όλα αυτά τα χρόνια μπορεί να έχουν χτυπήσει την πόρτα.
Δεν έχουμε κάποια πρόθεση αυτήν τη στιγμή να παραχωρήσουμε κάποιο μειοψηφικό πακέτο, γιατί πολύ απλά, τα οικονομικά στοιχεία της εταιρίας μας, μέσω του συνδυασμού υψηλών διαθεσίμων και μηδενικού τραπεζικού δανεισμού, μας επιτρέπουν να έχουμε την πολυτέλεια των ελεύθερων και ανοικτών συζητήσεων (εάν αυτές προκύψουν) χωρίς κανένα άγχος ή πίεση από τον οποιονδήποτε εξωτερικό παράγοντα».
Και αν οι αδελφοί Μαρλαφέκα είναι υπέρ του διαλόγου με στρατηγικούς επενδυτές, το ίδιο συμβαίνει και με τις κυβερνήσεις της χώρας. Ουκ ολίγες φορές, είτε ο Γιάννης, είτε ο Πλάτων Μαρλαφέκας, έχουν ασκήσει κριτική στις κυβερνήσεις που είχαν την ευθύνη της διακυβέρνησης στη διάρκεια της κρίσης, λέγοντας πως δεν κατάφεραν να παρουσιάσουν έναν αναπτυξιακό νόμο με ουσιαστικά κίνητρα, όπως ήταν τα αφορολόγητα αποθεματικά που όπως είπε ωθούσαν τον επιχειρηματία να επανεπενδύσει τα κέρδη του.
Αλλά και ότι πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά βήματα σε πολλούς τομείς, όπως στα εργασιακά προκειμένου το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα να καταστεί πραγματικά φιλικό για Έλληνες και ξένους επενδυτές.
Ο «πρέσβης» Πλάτωνας και το… τρέξιμο
Ο αντιπρόεδρος της Λουξ, Πλάτων Μαρλαφέκας, ξεχωρίζει από τα τρία αδέρφια, ως ο πιο… εξωστρεφής. Αυτός συνόδευσε τον πρωθυπουργό στη Σανγκάη, στο πρόσφατο ταξίδι του, αυτός ήταν εκ των πρωταγωνιστών της «καμπάνιας» που άνοιξε η Λουξ, με τις ΕΨΑ και Βίκος εναντίον της Coca-Cola, αυτός έχει αναλάβει την ιδιότητα του… «πρέσβη» της Λουξ.
Άλλωστε, έχει διατελέσει και «Ευρωβουλευτής» για μια ημέρα, σε σχετική πρωτοβουλια του ΕΚ, στην εκδήλωση «Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Επιχειρήσεων», θέτοντας στο προσκήνιο καίρια ζητήματα με οικονομικοπολιτικό υπόβαθρο.
Και αν επιχειρηματικά, ως αντιπρόεδρος της Λουξ και πρόεδρος του Επιμελητηρίου Αχαΐας έχει πλούσια δραστηριότητα, το ίδιο κάνει και σε άλλους τομείς. Όταν δεν διασκεδάζει με τη σύζυγό του, Χαρά και με φίλους τους, όπως ο δημοφιλής τραγουδιστής Αντώνης Ρέμος, ο Ιταλός τραγουδιστής Eros Ramazzoti, ή η Έλλη Κοκκίνου, ασχολείται με τα ράλλυ.
«Παλιά καραβάνα» στο χώρο, ασχολείται με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό και τα καρτ από την δεκαετία του ’80, έχει κατακτήσει πολλούς τίτλους σε πανελλήνιο επίπεδο. Σήμερα, έχει επεκταθεί περισσότερο, όντας οδηγός αγωνιστικών αυτοκινήτων, φόρμουλα και καρτ, ιδιοκτήτης της Loux Racing Team και οδηγός της αγωνιστικής ομάδας Formula Gloria Hellas στο αντίστοιχο πρωτάθλημα Formula Gloria, με την οποία μάλιστα έχει πάρει και αρκετά πρωταθλήματα.
Όνειρο του Πλάτωνα Μαρλαφέκα είναι να μετατρέψει την Πάτρα σε «πρωτεύουσα» του μηχανοκίνητου αθλητισμού και γι’ αυτό, με «όχημα» τη Λουξ, ως πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του Σιρκουί καρτ Πάτρας, πρωτοστατεί «παραδοσιακά» στη διοργάνωση εκδηλώσεων και αγώνων, όπως είναι το Pick Πάτρας. Με παράλληλα events στο Pick, «επιστρατεύοντας» celebrities απ’ όλη τη χώρα, ο Πλάτων Μαρλαφέκας «χτίζει» το κύρος της διοργάνωσης, με σκοπό να ενισχύσει σημαντικά την εικόνα της πόλης αλλά και την τοπική κοινωνία και οικονομία στο σύνολό της.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
