Το επενδυτικό πλάνο επέκτασης εκτός των… τειχών της Αττικής, οι συζητήσεις με τον Μασούτη που δεν απέδωσαν, ο «πόλεμος» τιμών στα ράφια και τα ηχηρά «όχι» στις πολυεθνικές που πολιορκούν τον όμιλο
Σε μια σύσκεψη του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Σούπερ μάρκετ τη δεκαετία του 1990, τότε που έγιναν οι μεγαλύτερες ανακατατάξεις στο λιανεμπόριο τροφίμων, με την είσοδο πολυεθνικών κολοσσών στα μετοχικά κεφάλαια ελληνικών ομίλων, η οικογένεια Σκλαβενίτη απαντούσε για ακόμη μια φορά «όχι» σε πρόταση εξαγοράς της αλυσίδας της από την βρετανική Tesco, αλλά και τη γαλλική Carrefour, η οποία τελικά απέκτησε το 50% του Μαρινόπουλου.
Από τότε μέχρι σήμερα έχουν περάσει πολλά χρόνια και η τέταρτη γενιά που βρίσκεται στο τιμόνι της «Σκλαβενίτης», τα αδέλφια Γεράσιμος, Στέλιος, Μαρία και Βίκυ επιμένουν… ελληνικά. Δεν υποκύπτουν ούτε και σε αυτή την κρίσιμη οικονομική συγκυρία στις «σειρήνες των πολυεθνικών κολοσσών που κατά καιρούς «χτυπούν την πόρτα» τους, ακολουθώντας το δόγμα των ιδρυτών της επιχείρησης, Σπύρου και Γιάννη οι οποίοι δεν ενέδωσαν ούτε όταν οι ξένοι τους έδωσαν «λευκή επιταγή» για να συμπληρώσουν εκείνοι το ποσό για την πώληση των σούπερ μάρκετ τους. Και ας θεωρούσαν κάποιοι πως οι νεότεροι διάδοχοι θα ήταν πιο… επιρρεπείς στο να συνεργαστούν με «ξένες δυνάμεις» του λιανεμπορίου.
Αισθάνονται άραγε δικαιωμένοι από αυτή την επιλογή τους; Ή έχασαν μια «χρυσή» ευκαιρία, όπως υποστηρίζουν επιχειρηματικοί κύκλοι, να σταθούν ακόμη πιο δυναμικά απέναντι στον ανταγωνισμό και στην σημερινή κρίση, έχοντας εξασφαλίσει την στήριξη επιχειρήσεων με μεγάλη οικονομική ευρωστία, εισηγμένων στα διεθνή χρηματιστήρια, όπως συμβαίνει με αντιπάλους τους, την ΑΒ Βασιλόπουλο, την Carrefour κ.ά.;
Ο Γεράσιμος Σκλαβενίτης, ο οποίος διαθέτει και την υψηλή επιστασία του ομίλου, όταν ερωτάται σχετικά, απαντά πως «έχουμε εμπιστοσύνη στα προϊόντα μας και με “πυξίδα” το μότο “τόσο φθηνά όσο πουθενά”, μπορούμε να παλεύουμε με τις δικές μας δυνάμεις».
Η αλήθεια είναι πως την τελευταία πενταετία ο όμιλος Σκλαβενίτη, ο οποίος ελέγχει ένα δίκτυο 74 καταστημάτων, κινείται κόντρα στην κρίση, σημειώνοντας αύξηση τζίρου από 960,7 εκατ. ευρώ το 2007 στα 1,19 δισ. ευρώ το 2010 και κέρδη από 14,05 εκατ. στα 30 εκατ. το ίδιο χρονικό διάστημα.
Όμως η τρέχουσα χρονιά αποτελεί ένα έτος- πρόκληση ακόμη και για τους αδελφούς Σκλαβενίτη. Η μείωση του όγκου των πωλήσεων κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες τους πρώτους μήνες του 2012 ως αποτέλεσμα της κάμψης της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, ο «πόλεμος» τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ και η «μάχη» των επενδύσεων μεταξύ των μεγάλων ομίλων με «λάφυρο» το μεγαλύτερο κομμάτι από μια «πίτα» 10 δισ. ευρώ αποτελούν το «σκηνικό» μέσα στο οποίο καλείται να ισορροπήσει και η οικογένεια Σκλαβενίτη.
Κύριο μέλημά της είναι να διατηρήσει ή και να αυξήσει το μερίδιο αγοράς πάνω από το 11% που διαθέτει σήμερα και την κατατάσσει στην τρίτη θέση του λιανεμπορίου τροφίμων, «κυνηγώντας» στην δεύτερη θέση την μεγάλη αντίπαλό της, την ΑΒ Βασιλόπουλο, που ελέγχει ο βελγικός όμιλος Delhaize και με μερίδιο 19,3%.
Το σχέδιο αντεπίθεσης
Ο Γεράσιμος Σκλαβενίτης και η υπόλοιπη διοίκηση έχουν υιοθετήσει ένα χαμηλών τόνων προφίλ. Δεν είναι τυχαίο πως τα σούπερ μάρκετ Σκλαβενίτης είναι τα μοναδικά που δε διαφημίζονται- δε διαθέτουν καν ιστοσελίδα για την ενημέρωση των καταναλωτών ως προς τις προσφορές που υπάρχουν σε μια σειρά προϊόντων τους- όμως, οι επικεφαλής τους διαθέτουν καλές δημόσιες σχέσεις και ισχυρές επαφές με υπουργούς και παράγοντες της αγοράς τροφίμων, γεγονός που… σώζει την παρτίδα.
Έχουν επιλέξει να κινούνται στις… παρυφές της αγοράς αποφεύγοντας τις κοσμικές εμφανίσεις ή τις χωρίς λόγο δημόσιες τοποθετήσεις, αλλά όπως ισχυρίζονται, όσοι τους γνωρίζουν καλά, δεν αφήνουν τίποτε στην τύχη. Αυτό το διάστημα ο Γεράσιμος και ο Στέλιος Σκλαβενίτης ετοιμάζουν σχέδιο αντεπίθεσης, προκειμένου να «κοντράρουν» τους ισχυρούς αντιπάλους τους και δη την ΑΒ Βασιλόπουλος.
Το «μειονέκτημά» τους είναι πως μέχρι σήμερα επέλεγαν να ανοίγουν νέα καταστήματα μόνο εντός των… τειχών της Αττικής, ενώ η ΑΒ Βασιλόπουλος όπως και η πλειοψηφία των σούπερ μάρκετ διαθέτουν ένα ευρύ δίκτυο σε όλη την Ελλάδα που συμβάλλει στο αυξημένο μερίδιό τους. Γι’ αυτόν τον λόγο στον όμιλο Σκλαβενίτη, πίσω από τις κλειστές πόρτες των γραφείων γίνεται λόγος για το ενδεχόμενο επέκτασης εκτός του λεκανοπεδίου. Ήδη οι δύο άντρες της οικογένειας έχουν ξεκινήσει διερευνητικές επαφές και εξετάζονται διάφορες περιοχές, προκειμένου η εταιρία να είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στο άνοιγμα των δραστηριοτήτων της και σε άλλους νομούς της χώρας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η επέκταση στην επαρχία τίθεται στο τραπέζι των συζητήσεων του ομίλου. Είχαν γίνει και στο πρόσφατο παρελθόν επαφές με τον Διαμαντή Μασούτη για μεταξύ τους συνεργασία, προκειμένου η «Σκλαβενίτης» να «ταξιδέψει» στη Β. Ελλάδα, αλλά δεν απέδωσαν. Πάντως, η δημιουργία του κέντρου logistics που έχει στα… σκαριά η διοίκηση αποτελεί ένα ακόμη δείγμα πως σκοπεύουν σύντομα να κάνουν το ντεμπούτο τους και στην περιφέρεια, καθώς θα μπορούν να εξυπηρετούν ευκολότερα τις ανάγκες των καταστημάτων τους.
Με την ΑΒ Βασιλόπουλος ο Σκλαβενίτης είχε βρεθεί αντιμέτωπος πέρυσι και στη διεκδίκηση των «ορφανών» καταστημάτων της Ατλάντικ, μετά την πτώχευση της τελευταίας, καταφέρνοντας τελικά να εξαγοράσει 11 εξ αυτών και να διασφαλίσει 200 θέσεις εργασίας των απασχολούμενων στην αλυσίδα. Ήδη τα περισσότερα έχουν προσαρμοστεί στην φιλοσοφία του ομίλου και αναμένεται να συμβάλλουν στην ενίσχυση των οικονομικών μεγεθών του. Πρόσφατα, ο Σκλαβενίτης- αν και στο παρελθόν δεν ήταν ιδιαίτερα δεκτικός στην ιδέα- υιοθέτησε και τη λογική της δημιουργίας υπερμάρκετ, με πιο πρόσφατη επένδυση εκείνη της Καλλιθέας, η οποία καλύπτει κοντά στο 8% του τζίρου του.
Οι προτεραιότητες
Με σύνθημά του «προτεραιότητα ο καταναλωτής», ο όμιλος Σκλαβενίτη δεν έχει ξεφύγει από τον «πόλεμο» τιμών και προσφορών στα ράφια. Οι Γεράσιμος και Στέλιος Σκλαβενίτης διοχετεύουν ένα σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού της επιχείρησης στην υποστήριξη χαμηλών τιμών για να στηριχθεί το καλάθι της νοικοκυράς, το οποίο είναι εμφανώς συρρικνωμένο, αν και αυτό συμπιέζει τα περιθώρια κέρδους.
Όπως οι αντίπαλοί του προχώρησαν στη μείωση τιμών σε μια σειρά από προϊόντα, την ίδια τακτική ακολούθησαν και εκείνοι, ενώ έμφαση δίνουν και στα είδη private label, αν και στον τομέα αυτό προχωρούν με πιο αργές κινήσεις σε σχέση με τον ανταγωνισμό εξαιτίας της αύξησης των τιμών των πρώτων υλών και του ΦΠΑ.
Μία από τις προτεραιότητες του ομίλου είναι ακόμη η σταθερή πολιτική του απέναντι στις πληρωμές των προμηθευτών, καθώς ναι μεν αντιμετωπίζει δυσκολίες, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό με άλλες αλυσίδες.
Το μεγάλο «άλμα»
Από το 1950 στο λιανεμπόριο τροφίμων ο όμιλος Σκλαβενίτη, ένα από τα μεγαλύτερα «άλματα» στην ανάπτυξή του, το πραγματοποίησε πριν από πέντε χρόνια, όταν συμφώνησε στην εξαγορά του 100% των μετοχών της αλυσίδας «Παπαγεωργίου ΑΕ», προσθέτοντας 18 επιπλέον καταστήματα στον όμιλο και κέρδη στα ταμεία. Ένα deal το οποίο πιστώνεται ως προσωπική επιτυχία του Στέλιου Σκλαβενίτη, ο οποίος ανέλαβε προσωπικά τις συζητήσεις.
Μια ακόμη ηχηρή συμφωνία ήταν κι εκείνη που αφορά στη δημιουργία κοινής εταιρίας με τα σούπερ μάρκετ «Γαλαξίας» για την εισαγωγή προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας που έχει ιδιαίτερη απήχηση στους καταναλωτές λόγω των προσιτών τιμών. Η δραστηριότητα αυτή συμβάλλει κατά 10% στις πωλήσεις του ομίλου συνολικά.
Ανατρέχοντας ωστόσο πίσω στον χρόνο, και οι ιδρυτές Σπύρος και Γιάννης Σκλαβενίτης μέσα από στοχευμένες επενδύσεις κατάφεραν από μια μικρή επιχείρηση μπαχαρικών στη Βαρβάκειο να «χτίσουν» μια εμπορική αλυσίδα που απασχολεί 7.500 εργαζόμενους σήμερα.
Στο… μικροσκόπιο του ΕΦΕΤ και της Επιτροπής Ανταγωνισμού Τα προβλήματα δε λείπουν από το «καρότσι» του ομίλου Σκλαβενίτη, παρά το γεγονός ότι συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο υγιών επιχειρήσεων του κλάδου τροφίμων.
Είναι από τις ελάχιστες χρονιές φέτος που το όνομα της εταιρίας ενεπλάκη δύο φορές μέσα στο 2012 στα «δίχτυα» του ΕΦΕΤ και της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ενώ ένα από τα βασικά «αγκάθια» που προσπαθεί ο Γεράσιμος Σκλαβενίτης μαζί με τα αδέλφια του να «ξεριζώσουν», είναι οι υψηλές υποχρεώσεις του ομίλου που στο τέλος του 2010 υπερέβαιναν τα 600 εκατ. ευρώ.
Ο ΕΦΕΤ πριν από μερικές βδομάδες διαπίστωσε μετά από έλεγχο σε αποθήκη καταστήματος του ομίλου παραβάσεις ως προς την τήρηση των υγειονομικών κανόνων συντήρησης των τροφίμων και επέβαλε πρόστιμο ύψους 24.000 ευρώ. Πράγμα ασυνήθιστο για τα καταστήματα του Σκλαβενίτη, καθώς μέχρι τώρα είχαν τα λιγότερα πρόστιμα σε σχέση με τους αντιπάλους τους.
Την ίδια ώρα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού ξεκινάει ελέγχους σε τέσσερις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, μεταξύ των οποίων και η «Σκλαβενίτης», αλλά και σε βιομηχανίες παραγωγής ρυζιού, προκειμένου να διαπιστωθεί αν κάποιοι πωλούν το ρύζι σε τιμές-«φωτιά», βγάζοντας υπερκέρδη εις βάρος των καταναλωτών.
Όσον αφορά στις υποχρεώσεις της εταιρίας, η διοίκηση, σύμφωνα με πληροφορίες, μετά από πολύμηνες συζητήσεις με τους τραπεζίτες, φέρεται να έχει τακτοποιήσει ένα σημαντικό τμήμα του υψηλού δανείου με τις τράπεζες με την μορφή sales & lease back μέρους των ακινήτων. Άλλωστε η μείωση των δανειακών υποχρεώσεων και η τόνωση της ρευστότητας αποτελούν ζητούμενο για κάθε όμιλο, πόσο μάλλον στη δύσκολη συγκυρία που διανύουμε, με τις εκτιμήσεις των αναλυτών να προβλέπουν περαιτέρω κάμψη του τζίρου των σούπερ μάρκετ μέχρι και 15%.
Το «διαζύγιο» με τα ξαδέλφια και η στήριξη από Μαμιδάκη-Ποταμιάνο
Έναν μόλις μήνα μετά τον θάνατο εκ των ιδρυτών της αλυσίδας Σκλαβενίτη, Σπύρου Σκλαβενίτη, τον Ιούνιο του 2006, τα τέσσερα παιδιά του δείχνουν εμπράκτως την διάθεσή τους να αναλάβουν το «τιμόνι» της εταιρίας, τηρώντας την δέσμευση που είχαν δώσει στον πατέρα τους, ότι η επιχείρηση θα παραμείνει ελληνική.
Στις 27 Ιουνίου του ίδιου έτους πιο συγκεκριμένα, με μια αιφνιδιαστική κίνηση και έχοντας προηγηθεί συζητήσεις επί συζητήσεων, αλλά και αρκετές διαφωνίες με τα ξαδέλφια τους- παιδιά των Γιάννη και Νάσου Σκλαβενίτη, τα οποία επίσης κληρονόμησαν μετοχές της εταιρίας- ο Γεράσιμος, η Μαρία, ο Στέλιος και η Βίκυ παίρνουν στα χέρια τους την τύχη του ομίλου, εξαγοράζοντας τις μετοχές που κατείχαν μέχρι τότε οι συγγενείς τους. Στήριγμα για την εξεύρεση κεφαλαίων βρήκαν στον Νίκο Μαμιδάκη της JetOil και στον Ανδρέα Ποταμιάνο. Κάπως έτσι και η μετοχική σύνθεση του ομίλου Σκλαβενίτης διαμορφώθηκε ως εξής: οικογένεια Σκλαβενίτη 80%, Νίκος Μαμιδάκης 14% και Ανδρέας Ποταμιάνος 6%.
Είναι η πρώτη φορά που στους επιχειρηματικούς κύκλους μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις, μιλούν για «σύννεφα» στις ενδοοικογενειακές σχέσεις των ξαδέλφων Σκλαβενίτη. Παρόλο που ποτέ δεν είδαν το «φως» της δημοσιότητας οι αιτίες που οδήγησαν στο… χωρισμό των δρόμων τους, γνώστες προσώπων και πραγμάτων της αγοράς, αποδίδουν το «διαζύγιο» στη διαφορετική φιλοσοφία που είχαν οι δύο πλευρές.
Ενώ δηλ. τα παιδιά των Γιάννη και Νάσου Σκλαβενίτη δελεάστηκαν από την πρόταση εξαγοράς που έκανε ένας πολυεθνικός γίγαντας έναντι 400 εκατ. ευρώ, τα παιδιά του Σπύρου και νυν διοικούντες ούτε καν το συζητούσαν. Όσοι γνωρίζουν μάλιστα την οικογένεια, λένε πως το «διαζύγιο» αυτό ήταν ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» στην ιστορία του ομίλου. Ίσως μεγαλύτερο και από την πυρκαγιά που κατέστρεψε τον Αύγουστο του 2009 τις εγκαταστάσεις τους στον Κηφισό ή και τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν όταν αρρώστησε βαριά ο Σπύρος.
Τα τέσσερα αδέλφια μεταξύ τους πάντως, κάνουν πράξη το «η ισχύς εν τη ενώσει». Με εξαίρεση την Βίκυ Σκλαβενίτη, η οποία είναι μεν μέτοχος, αλλά δεν ασχολείται ενεργά, στο πλευρό του Γεράσιμου Σκλαβενίτη, ο οποίος έχει την υψηλή επιστασία στέκονται πιστοί συνοδοιπόροι ο αδελφός του Στέλιος και η αδελφή του Μαρία, η οποία κατέχει και την θέση της προέδρου.
Μάλιστα, εκείνη θεωρείται η «ήρεμη δύναμη» της οικογένειας και της επιχείρησης. Φιλική και προσιτή με τους υπαλλήλους, είναι περισσότερο της φιλοσοφίας πως μεγαλύτερο κεφάλαιο για μια εταιρία είναι οι άνθρωποι που δουλεύουν σε αυτήν. Ο Στέλιος από την άλλη είναι ο άνθρωπος των δύσκολων αποστολών. Αναλαμβάνει την επίβλεψη των επενδυτικών projects και συχνά πραγματοποιεί αιφνιδιαστικούς ελέγχους στα καταστήματα του ομίλου όχι με την έννοια να τσεκάρει τους εργαζόμενους, αλλά να ανταλλάξει απόψεις μαζί τους.
