Tο στρατηγικό πλάνο του μεγαλοεπιχειρηματία μετά τις εξελίξεις με την Eurobank και οι προτεραιότητες που έθεσε
Αν δεν ήταν ο κληρονόμος μιας από τις μεγαλύτερες οικονομικές δυναστείες, θα τον είχε κερδίσει η ακαδημαϊκή καριέρα και η φιλοσοφία. Ο Σπύρος Λάτσης, που φιγουράρει μόνιμα στη λίστα του Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, είναι πασίγνωστος για τις επιχειρήσεις του, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένας «γνωστός άγνωστος».
Ο πρόσφατος διαχωρισμός του Ομίλου της EFG από τον ελληνικό τραπεζικό βραχίονα της Eurobank, ήταν μια κίνηση, όπως και όλες οι άλλες, καλά προετοιμασμένη από καιρό. Οι μεγάλες ζημιές της Τράπεζας, σε συνδυασμό με την επικίνδυνη ρευστότητα στο ελληνικό τραπεζικό σκηνικό, επικαιροποίησαν τη στρατηγική σταδιακού απεγκλωβισμού του από την Ελλάδα, που προβλέπει αναδιάταξη των επενδυτικών σχεδίων του Ομίλου και επόμενο σταθμό θα έχει τα ενεργειακά.
Ο Όμιλος έχει τη σφραγίδα του
Η αναμόρφωση, η επέκταση και η γιγάντωση του οικογενειακού Ομίλου έχει τη σφραγίδα του. Από τότε που ανέλαβε τα ηνία άνοιξε νέους δρόμους, προς το χρηματοπιστωτικό τομέα, το real estate και τις κατασκευές.
Κατά το “Forbes”, αν και τραπεζίτης εκ φύσεως, είναι «θέσει εφοπλιστής». Συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση, διατήρησε τις ναυτιλιακές δραστηριότητες του ομίλου με έδρα το Λονδίνο, αλλά έβαλε «γερό πόδι» στα ενεργειακά, κυρίως μετά τη συγχώνευση της Πετρόλα με τα ΕΛΠΕ, στο real estate, με προτίμηση τα μεγάλα ιστορικά κτίρια στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά και στη διαχείριση μεγάλων προγραμμάτων υποδομών. Το «ισχυρό χαρτί» και το «μεράκι» του, όμως παραμένει ο χρηματοπιστωτικός τομέας.
O διεθνής τραπεζικός όμιλος European Financial Group δραστηριοποιείται σε όλο τον πλανήτη με χαρακτηριστικό την υψηλή ρευστότητα. Οι τράπεζές του θεωρούνται υψηλής φερεγγυότητας, όπως η Banque de Depots της Γενεύης και η Private Bank and Trust Co. του Λονδίνου, που όταν ιδρύθηκε τον Ιούλιο του ’89, προκάλεσε αίσθηση για το πρωτοφανές αρχικό μετοχικό κεφάλαιο των 158 εκατ. δολαρίων.
Όλες οι επιμέρους χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες ενοποιήθηκαν υπό τον εταιρικό τίτλο του Ομίλου EFG. Η εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Ζυρίχης και εξειδικευμένη στο private banking EFG International διαχειρίζεται περίπου 90 δισ. ευρώ.
Χρονικό ορόσημο για τον Όμιλο είναι το ’90, με τη δημιουργία της Eυρωεπενδυτικής, που θα αναδειχτεί όχι μόνο σε θεμέλιο λίθο της Eurobank, αλλά και βασικό εργαλείο για τα σχέδιά του Λάτση σε Ευρώπη και Bαλκάνια. Στην οικονομική αυτοκρατορία του ανήκουν η ναυτιλιακή εταιρία CMM, η CREMS που δραστηριοποιείται στην αγορά ακινήτων του Λονδίνου, η εταιρία κατασκευής και ναύλωσης πολυτελών σκαφών PRIVATSEA και βέβαια το κοινωφελές ίδρυμα JOHN LATSIS PUBLIC BENEFIT FOUNDATION.
H αποχώρηση
Οι κινήσεις του στον επιχειρηματικό στίβο οργανώνονται με αθόρυβο τρόπο από τον ίδιο σε συνεργασία με δυο-τρεις συγκεκριμένους στενούς συνεργάτες του. Ο Em. Bussetil, ο Φώτης Αντωνάτος και ο πρώτος εξάδελφος του Περικλής Πεταλάς, πέραν από τις επίσημες ιδιότητες τους στο EFG Group, αποτελούν την «ομάδα της Γενεύης» που κρύβεται πίσω από τη μελέτη, το σχεδιασμό και την υλοποίηση κάθε πρωτοβουλίας του ομίλου.
Το τελευταίο διάστημα η «ομάδα της Γενεύης» βρισκόταν σε κόκκινο συναγερμό, με το ενδιαφέρον στραμμένο στην Eurobank. Τα 5,5 δισ. των ζημιών λόγω της απομείωσης των ομολόγων, οι προβλέψεις για τις επισφάλειες, ο «πονοκέφαλος» για τις ΑΜΚ σε συνδυασμό με την καθυστέρηση για την ανακεφαλαιοποίηση έδειχναν ότι τώρα ήταν η ώρα για το διαχωρισμό.
Η απόφαση για αποχώρηση από την Ελλάδα, με πρώτο βήμα τον τραπεζικό βραχίονα, -όπως είχε αποκαλύψει η “DEAL”-, ήταν ειλημμένη. Όπως φάνηκε και από την «με μισή καρδιά» διεκδίκηση της ΑΤΕ. Το θέμα ήταν ο χρόνος και ο τρόπος υλοποίησης.
Η ανάγκη να «καθαρίσει» τους ισολογισμούς της EFG από τα βεβαρημένα αποτελέσματα της Eurobank, αλλά και το ότι δεν επιθυμεί προσωπική εμπλοκή στη δικαστική συνέχεια της σκληρής κόντρας με την Alpha και τον Γ. Κωστόπουλο για τα 50 εκατ ευρώ που διεκδικεί η Eurobank, λόγω του ναυαγίου του «μεγάλου αρραβώνα», έπαιξαν καθοριστικό ρόλο.
Ο ίδιος είχε ποντάρει πολλά στο deal με την Alpha και η απόφαση για τη δικαστική συνέχεια ήταν δική του, αλλά δε θέλει να πληγεί το κύρος της οικογένειας από μια αποτυχία που χρεώνει και σε κορυφαίους στην Ελλάδα συνεργάτες του. Αυτό σε συνδυασμό με το διαχωρισμό φέρνει αλλαγές προσώπων στη Eurobank, όπου άτυπα θα συνεχίσει να είναι το «μεγάλο αφεντικό».
Δυνατά στο real estate
Η αποχώρηση από τα τραπεζικά πράγματα, δεν σημαίνει και γενικότερη αποχώρηση από τις επενδύσεις του στην Ελλάδα. Οι πραγματικές προθέσεις του, που πάντα καλύπτονται από αχλή μυστηρίου, περιγράφονται με τη φράση «αποχωρεί παραμένοντας και παραμένει αποχωρώντας». Ο Λάτσης ποντάρει πολλά στο real estate.
Το στρατηγικό του πλάνο προβλέπει τη διατήρηση και ενίσχυση μόνο αυτού του επενδυτικού βραχίονα στην Ελλάδα. Είναι αποφασισμένος να παίξει δυνατά για να κερδίσει το Κέντρο Ραδιοτηλεόρασης (IRC), αλλά και το Ελληνικό.
Με όχημα τη Lamda Development, που δημιούργησε και διαχειρίζεται το Mall στην Νεραντζιώτισσα, το Golden Hall στο Μαρούσι και το Mediterranean Cosmos στη Θεσσαλονίκη, σχεδιάζει τις επόμενες κινήσεις του στην Ελλάδα και στη Νοτιανατολική Ευρώπη.
Παίζει καθυστέρηση για τα ΕΛΠΕ
Το επόμενο μεγάλο ελληνικό βήμα του θα είναι στην ενέργεια. Στόχος του να φύγει από τα ΕΛΠΕ, που κατέχει το 41%, αλλά σε συνθήκες που θα του αποφέρουν το μεγαλύτερο κέρδος.
Φέρεται αποφασισμένος να μην ασκήσει μέσω της Paneuropean Holdings το δικαίωμα πρώτης προτίμησης για το 35,5% που αναμένεται να πωληθεί από το Δημόσιο.
Σε ανοιχτή γραμμή με Άραβες και Ρώσους επιχειρηματίες –τον περασμένο Μάρτιο, όπως αποκάλυψε η “DEAL”, έκανε ταξίδι αστραπή στη Μόσχα, όπου συναντήθηκε με τον Αλ. Ντιούκοφ Gazprom Neft -που ενδιαφέρονται για το όλο «πακέτο» είναι διατεθειμένος να πωλήσει το ποσοστό του στο νικητή την κατάλληλη ώρα.
Που σημαίνει ότι αξιοποιεί τη δεδομένη καθυστέρηση του σχετικού διαγωνισμού, -που εξαρτάται και από αυτόν-, ποντάροντας στην αναμενόμενη απογείωση των λειτουργικών κερδών των ΕΛΠΕ με την έναρξη της επένδυσης στην Ελευσίνα.
Ο Λάτσης αναμένει πολύ καλύτερες τιμές από την τρέχουσα αποτίμηση, που για το δικό του 41% ανέρχεται σε 715 εκατ. ευρώ, ενώ για το 35,5% που πωλεί το Ελληνικό Δημόσιο στα 620 εκατ. ευρώ.
Επισκέψεις αστραπή στην Ελλάδα
Ο Σπύρος Λάτσης δεν έχει ελληνική και μεσογειακή ιδιοσυγκρασία. Δεκαετίες τώρα μόνιμος κάτοικος Γενεύης -παρομοιάζεται από τους κοντινούς του με «ελβετικό ρολόι»- έρχεται στην Ελλάδα μόνο για οικογενειακές συνάξεις και το Δ.Σ. της Eurobank, όταν δεν συνεδρίαζε στο Λονδίνο.
Μετά το διαχωρισμό οι ούτως ή άλλως ολιγόωρες επισκέψεις του θα αραιώσουν ακόμη περισσότερο.
Τα Σαββατοκύριακα προτιμά τις αποδράσεις στο σαλέ της Ελβετίας, όταν οι υποχρεώσεις δεν τον κρατούν στη Γενεύη, όπου ταξιδεύει συχνά και ο Γιώργος Κατσιάπης, σύζυγος της Μαργαρίτας Λάτση, που προΐσταται των δραστηριοτήτων του Ομίλου στο Μονακό (EFG Bank Monaco, κ.ά.) και κατά πληροφορίες αναλαμβάνει ρόλο-κλειδί στη «μετά EFG εποχή» της Eurobank.
Στον ελεύθερο χρόνο του ασχολείται με τα εγγόνια του και το γκολφ. Αν και δεν ανήκει στην κατηγορία του κλασικού θρησκευόμενου, είναι πολύ κοντά στην Εκκλησία την οποία ενισχύει τακτικά. Είναι μέλος του Δ.Σ. του Ορθόδοξου Κέντρου του Σαμπεζύ και κατέχει τον τίτλο του «Άρχοντα Ακτουάριου». Πέρυσι, εγκαινιάστηκε το Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Γενεύη, που βασίστηκε στη δική του οικονομική συνεισφορά.
Δίπλα στους ισχυρούς του πλανήτη
H Nτόροθι, το ίδρυμα και οι ισχυροί φίλοι του
Στα νιάτα του ο Σπύρος Λάτσης ενδιαφερόταν για το σκι και την ιστιοπλοΐα στον Όμιλο Βουλιαγμένης. Κάπως έτσι, στα μέσα της δεκαετίας του ’60, στις καμπάνες των «Αστεριών» Γλυφάδας, όπου τότε παραθέριζε η αθηναϊκή ελίτ, γνώρισε την Ελληνοαμερικανίδα Δωροθέα (Ντόροθυ) Μπράντλεϋ, με την οποία παντρεύτηκε και απέκτησαν τέσσερα παιδιά.
Άνθρωποι που γνωρίζουν την περιγράφουν ως χαμηλών τόνων και απλή γυναίκα που πέραν της οικογένειας αναπτύσσει έντονο φιλανθρωπικό έργο. Είναι πρόεδρος και «ψυχή» του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Ιεράς Μητροπόλεως Ελβετίας, που καλύπτει τις ανάγκες των αναξιοπαθούντων Ορθοδόξων ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής.
Η παρασκηνιακή ενίσχυση του από τον Σπύρο Λάτση είναι κοινό μυστικό στον κλειστό ομογενειακό κύκλο της Γενεύης. Η Ντόροθυ Λάτση διατηρεί φιλικές σχέσεις με την Αλεξάνδρα Πεταλά, την Έμμα Αντωνάτου, τη Μαρία Λιβανού-Cattaui και τη Μαρία Εμπειρίκου – μαζί δραστηριοποιούνται και για την οικονομική υποστήριξη της Μονής του Σινά.
Ο κύκλος των ισχυρών
Ο Σ. Λάτσης διατηρεί προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις με τους περισσότερους ισχυρούς του πλανήτη. Από τη βρετανική βασιλική οικογένεια, την οικογένεια του Τζορτζ Μπους, τον Β. Πούτιν, τον Εμ. Μπαρόζο, -που δέχθηκε σκληρή κριτική το 2005, λόγω της φιλοξενίας του στη θαλαμηγό του Λάτση,- τη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας και με τον αραβικό κόσμο γενικότερα, στο δρόμο που άνοιξε ο πατέρας του.
Ιδιαίτερα στενή σχέση έχει με τον Εμίρη του Κατάρ Αλ Θανί, που έπαιξε και κρίσιμο ρόλο στην προσέγγισή του με τον Γ. Κωστόπουλο για το deal Alpha-Eurobank.
Από τον κύκλο των συνομιλητών του δεν λείπουν και διανοούμενοι όπως ο συγγραφέας Ουμπέρτο Εκο, ενώ σημαντική είναι η συμβολή του σε ό,τι αφορά τα ελληνικά γράμματα, όπως στη δημιουργία της έδρας ελληνικών σπουδών στο LSE. Διαθέτει δύο από τα πολυτελέστατα και μεγαλύτερα γιοτ στον κόσμο, το Alexander των 122 μέτρων και το Turama, που παραχωρεί συνήθως στους υψηλούς φίλους της οικογένειας, όπως ο Πρίγκιπας Κάρολος της Αγγλίας κ.ά.
Oι άγνωστες πτυχές του
…Και καθηγητής στο Xάρβαρντ
Αλλεργικός με τη δημοσιότητα και την επίδειξη πλούτου, αν και τον διαχειρίζεται με επιτυχία επί δεκαετίες, ο Σπύρος Λάτσης είναι στην πραγματικότητα ένας λιτός και ανεπιτήδευτος άνθρωπος. Στο γραφείο του στα κεντρικά του EFG, στον αριθμό 24 της Quai du Seujet στη Γενεύη, περίοπτη θέση καταλαμβάνουν οι φωτογραφίες της οικογένειας.
Εργασιομανής, με ολιγοήμερες διακοπές, αποφεύγει κάθε είδους προβολή και έχει αναπτύξει ένα δίχτυ προστασίας των προσωπικών και οικογενειακών δεδομένων του. Λέγεται ότι όταν τη δεκαετία του ’90 εξαγόρασε την Τράπεζα Κρήτης ενοχλήθηκε έντονα από τα δημοσιεύματα των ελληνικών εφημερίδων – όχι για όσα έγραφαν, αλλά για την δημοσίευση της φωτογραφίας του.
Ο φιλόσοφος κροίσος
Λίγοι γνωρίζουν ότι ο 66χρονος μεγαλοεπιχειρηματίας ανήκει στην «αφρόκρεμα» των κοινωνικών επιστημών και για ένα διάστημα δίδαξε στο Χάρβαρντ από όπου πήρε τον τίτλο του καθηγητή. Η φιλοσοφία της επιστήμης υπήρξε η μεγάλη του αγάπη μέχρι να τον μονοπωλήσουν τα επιχειρηματικά καθήκοντα του Ομίλου.
Στο London School of Economics δεν σπούδασε “Business Administration”, αλλά μεθοδολογία των επιστημών. Μέντοράς του ο φημισμένος καθηγητής Ίμρε Λάκατος, -από τους θεμελιωτές της νεότερης φιλοσοφίας των επιστημών-, που τον σημάδεψε και στην επιχειρηματική φιλοσοφία του.
Το διδακτορικό του, το 1974, είχε θέμα τον «Καταστασιακό ντετερμινισμό στις οικονομικές επιστήμες», ενώ στο “Social Science Citation Index”, την πιο έγκριτη βάση δεδομένων στις κοινωνικές επιστήμες, ο Σπύρος Λάτσης διαθέτει 199 παραπομπές.
Το Σεπτέμβριο του 1974 διοργάνωσε στο Ναύπλιο μια μεγάλη επιστημονική συνάντηση, όπου είχαν προσκληθεί κορυφαίοι φιλόσοφοι και ιστορικοί των μαθηματικών και των φυσικών επιστημών. Έχει επιμεληθεί το βιβλίο «Μεθοδολογία και Αξιολόγηση στην Οικονομική Επιστήμη» που εκδόθηκε από το Πανεπιστήμιο Cambridge το 1976, ενώ έχει αρθρογραφήσει σε έγκυρες επιθεωρήσεις Φιλοσοφίας της Επιστήμης.
