Η συνέχεια στο έργο του πατέρα του, τα νέα projects που διεκδικεί, το ισχυρό χαρτοφυλάκιο 3 δισ. στο εξωτερικό, το σχέδιο αναδιάρθρωσης του ομίλου με μείωση θυγατρικών σε 30
Τα θεμέλια της κατασκευαστικής «αυτοκρατορίας» της Ελλάκτωρ έριξε πριν από 30 χρόνια περίπου ο «πατριάρχης» Γιώργος Μπόμπολας, ξεκινώντας με την Άκτωρ. Πλέον, στα 84 του χρόνια δεν περνά παρά μόνο λίγες ώρες της ημέρας στα γραφεία της εταιρίας του. Τα «κλειδιά» και τα ηνία της κρατά από το 1999 μέχρι σήμερα ο μικρότερος εκ των δύο γιων του, ο Λεωνίδας Μπόμπολας. Ο «Βενιαμίν» της οικογένειας καλείται να κρατήσει ψηλά τον «Γολιάθ» των κατασκευών, ειδικά μέσα σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία, δίνοντας καθημερινά «μάχες». Η «αποστολή» του μόνο εύκολη δεν είναι. Η «παρακαταθήκη» της Ελλάκτωρ, η οποία περιλαμβάνει ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο έργων, με «χρυσά» συμβόλαια σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα εντός και εκτός συνόρων, πολυσχιδείς δραστηριότητες από τις κατασκευές μέχρι τις ΑΠΕ και την ανάπτυξη ακινήτων και πολύτιμες συμμαχίες με ελληνικούς και διεθνείς ομίλους, είναι… βαριά. Η σύγκριση του Λεωνίδα Μπόμπολα με τον πατέρα του αναπόφευκτη.
Οι δυο τους, όπως υποστηρίζουν άνθρωποι που τους γνωρίζουν καλά, μοιάζουν, αλλά και διαφέρουν σε πολλά σημεία. Ο Λεωνίδας είναι πείσμων όπως ο Γιώργος Μπόμπολας. Ξέρει, όπως και ο πατέρας του, εις βάθος τη λειτουργία της αγοράς. Το πώς και πότε «επιτίθενται» οι αντίπαλοι. Τους φίλους και τους εχθρούς. Τις συνομιλίες με τους εκάστοτε κυβερνητικούς αξιωματούχους, για τις οποίες πολλές φορές έχει στοχοποιηθεί περί «εύνοιας» ως προς τις συμβάσεις δημοσίων έργων η οικογένεια Μπόμπολα. Όπως, όμως συνηθίζουν να λένε και οι δύο στους συνομιλητές τους «οι κοινωνικές σχέσεις δεν πρέπει να… ποινικοποιούνται». Δεν αρνούνται ότι υπήρχαν και υπάρχουν συναντήσεις και συζητήσεις από την στιγμή που βασικό αντικείμενο της εταιρίας είναι τα δημόσια έργα, αλλά όπως υπενθυμίζει ο Λεωνίδας Μπόμπολας από εκεί μέχρι τις «ιστορίες διαπλοκής» που εξυφαίνουν κάποιοι, υπάρχει τεράστια απόσταση.
Μπορεί ο Λεωνίδας Μπόμπολας να αποκόμισε σημαντική εμπειρία, έχοντας θητεύσει στο πλευρό του Γιώργου, καθώς αμέσως μετά το πέρας των σπουδών του στο Πολυτεχνείο ως πολιτικός μηχανικός, ανέλαβε καθήκοντα στην Άκτωρ και είχε την ευθύνη για τα μεγάλα έργα υποδομής, όμως, εκφράζει και την δική του, ξεχωριστή προσωπικότητα πάνω στη δουλειά.
Πού διαφέρει από τον πατέρα του; Ο ίδιος, εκπροσωπώντας τη νέα γενιά των επιχειρηματικών «τζακιών» της Ελλάδας, διακρίνεται για την καινοτομία του και υποστηρίζει την ανάγκη για ακόμη μεγαλύτερη εξωστρέφεια του ομίλου. Θιασώτης του ότι «η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς», δεν φοβάται το ρίσκο και θέλει διαρκώς να επεκτείνεται σε νέες αγορές, όπως συνέβη πρόσφατα στα ΗΑΕ.
Το στοίχημα
Το στοίχημα για τον Λεωνίδα Μπόμπολα είναι μεγάλο, δεδομένου ότι η Ελλάκτωρ ναι μεν διαθέτει μεγέθη «μπετόν» με κέρδη 9,7 εκ. ευρώ (από ζημίες 24 εκ. πέρυσι) παρά την κρίση και κεφαλαιοποίηση που υπερβαίνει το 1 δισ. ευρώ, όμως έχει και μια σειρά «ανοιχτών ζητημάτων» που πρέπει να αντιμετωπίσει.
Ο «δρόμος» που ακολουθεί είναι διπλός: ο ένας περνά μέσα από τις διαπραγματεύσεις για να λυθούν εκκρεμότητες έργων ή την διεκδίκηση νέων. Ο άλλος μέσα από την συνολική αναδιοργάνωση του ομίλου, η οποία προβλέπει το «ψαλίδισμα» δαπανών για να οχυρωθεί περαιτέρω η εταιρία και να συνεχίσει να συγκαταλέγεται (43η θέση) μεταξύ των μεγαλύτερων κατασκευαστικών στην Ευρώπη.
Οι 4 βασικοί άξονες της στρατηγικής του αυτή την περίοδο πιο συγκεκριμένα αφορούν στο «ξεμπλοκάρισμα» των εθνικών αυτοκινητροδρόμων, τις διεκδικήσεις νέων projects σε σκουπίδια- ενέργεια και σε επικείμενες αποκρατικοποιήσεις αεροδρομίων και μαρίνων, την Αττική Οδό και το «συμμάζεμα» των θυγατρικών προκειμένου από 115 να μείνουν 30.
Ο Λεωνίδας Μπόμπολας, έχοντας στο πλευρό του τον Δημήτρη Κούτρα, έχει αναλάβει προσωπικά το ζήτημα με τις συμβάσεις παραχώρησης στους δύο εθνικούς οδικούς άξονες (Ολυμπία Οδός και Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου) και συμμετέχει και ο ίδιος στις διαπραγματεύσεις με τον κ. Ευθύμιο Βιδάλη για να βρεθεί άμεσα λύση. Άλλωστε έχει την φήμη του σκληρού διαπραγματευτή, κληρονομιά από τον πατέρα του. Τα νέα από το συγκεκριμένο «μέτωπο» είναι θετικά, καθώς οι μηχανές στα εργοτάξια, όπως όλα δείχνουν, θα ανάψουν και πάλι σύντομα. Μένει να ολοκληρωθούν οι συζητήσεις και με τις τράπεζες ώστε να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη χρηματοδότηση.
«Παρών» δηλώνει ο διευθύνων σύμβουλος της Ελλάκτωρ και στην διεκδίκηση νέων έργων- φιλέτων στην διαχείριση απορριμμάτων, με μεγαλύτερο εκείνο της Αττικής ύψους 400 εκ. ευρώ, αλλά και σε άλλες πόλεις της περιφέρειας. «Ισχυρό όπλο» του είναι ότι πρόκειται για έναν από τους πρώτους ομίλους που καινοτομεί τεχνολογικά ως προς τις μεθόδους διαχείρισης των σκουπιδιών και έχει αναλάβει διάφορα projects σε Ρωσία, Κύπρο και Βαλκάνια.
Στοίχημα αποτελεί για την διοίκηση και το να διατηρήσει σε υψηλά επίπεδα την κερδοφορία της Αττικής Οδού, η οποία αποτελεί το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο της Ελλάκτωρ (ελέγχει το 59%). Παρά το γεγονός ότι οι διελεύσεις μειώθηκαν κατά 11%, τα καθαρά της κέρδη άγγιξαν τα 48,7 εκατ. ευρώ (από 44,5 εκατ. το 2010). Οι θετικές αυτές επιδόσεις δίνουν «ψήφο εμπιστοσύνης» στην Ελλάκτωρ και από τους χρηματιστηριακούς αναλυτές, ενώ δίνουν κίνητρο στον Λεωνίδα Μπόμπολα να «πιέζει» για την δημοπράτηση του διαγωνισμού και για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού.
Ενδιαφέρον έχει εκδηλώσει ο όμιλος Μπόμπολα και για μια σειρά ιδιωτικοποιήσεων μαρίνων, δημοσίων ακινήτων και περιφερειακών αεροδρομίων. Ήδη η Reds «μονομάχησε» με την Lamda Development του Λάτση και την Talima Ventures του Π. Κωνσταντίνου για το κτίριο IBC (κέρδισε τον διαγωνισμό η Lamda), η Άκτωρ έχει περάσει στην δεύτερη φάση του διαγωνισμού πάλι αντίπαλος με τον Λάτση για τη μαρίνα Θεσσαλονίκης, ενώ είναι «ετοιμοπόλεμη» για το Καστέλλι στην Κρήτη και άλλα αεροδρόμια.
Δυνατό όπλο στα χέρια του αποτελεί και η εξωστρέφεια του ομίλου. Παρά την «ήττα» που υπέστη στο Ομάν πριν από ενάμιση χρόνο, ο Λεωνίδας Μπόμπολας γνωρίζει πως το εξωτερικό λειτουργεί ως «αντίδοτο» στην εγχώρια «ανομβρία». Το 48% του συνολικού ανεκτέλεστου του ομίλου αντιστοιχεί στο εξωτερικό και ανέρχεται περίπου στα 3 δισ. ευρώ. Το πρώτο εξάμηνο φέτος η εταιρία εξασφάλισε νέες συμβάσεις ύψους 540 εκατ. ευρώ εκτός συνόρων, με πιο πρόσφατη την κατασκευή αυτοκινητόδρομου στα Σκόπια.
Τα δάνεια
«Βραχνά» για τον Λεωνίδα Μπόμπολα αποτελεί ο υψηλός δανεισμός (περίπου 3 δισ. ευρώ) για τον οποίο βρίσκεται σε συζητήσεις με τις τράπεζες για την αναχρηματοδότησή του.
Πολλές σκέψεις φέρεται να γίνονται από πλευράς Μπόμπολα, όπως η πιθανή μεταβίβαση κάποιων θυγατρικών που δεν άπτονται του κύριου αντικειμένου του ομίλου, (π.χ. η συμμετοχή στο καζίνο Πάρνηθας), η ρευστοποίηση του 2,6% της Eldoarado Gold που διαχειρίζεται τα μεταλλεία χρυσού, η εξεύρεση επενδυτή για την θυγατρική Άνεμος. Προς το παρόν βέβαια όλα αυτά βρίσκονται σε επίπεδο συζητήσεων και τίποτε δεν έχει οριστικοποιηθεί. Παρά ταύτα στόχος του Λεωνίδα Μπόμπολα είναι οι 115 θυγατρικές που ελέγχει η Ελλάκτωρ να συμπυκνωθούν σε 30 είτε μέσω μαζικών συγχωνεύσεων ή και κλείσιμο ανενεργών εταιριών για να ενισχυθεί η ρευστότητα.
Οι στενοί οικογενειακοί δεσμοί και η «αθόρυβη» ζωή
Χαμηλών τόνων ο Λεωνίδας Μπόμπολας απεχθάνεται το λεγόμενο lifestyle. Δεν παρευρίσκεται συχνά σε κοσμικές εκδηλώσεις, παρά μόνο σε εκείνες που αφορούν στον όμιλο, δεν είναι πολυφωτογραφημένος στις σελίδες των περιοδικών.
Προτιμά μια πιο ήσυχη ζωή μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, προστατευμένη πίσω από την περίφραξη του σπιτιού του στην Κηφισιά. Η μόνη «πολυτέλεια» που επιτρέπει στον εαυτό του είναι τα γρήγορα αυτοκίνητα, για τα οποία τρέφει μια ιδιαίτερη αγάπη, όπως η Bentley που οδηγούσε μέχρι πέρυσι.
Διατηρεί άρρηκτους τους οικογενειακούς δεσμούς τόσο με τους γονείς του, όσο και με τα αδέλφια του, Φώτη και Μαρία. Πολλές φορές συγκεντρώνονται στην κατοικία του «πατριάρχη» στο Ψυχικό Κυριακές μεσημέρι για να γευματίσουν όλοι μαζί, τηρώντας τις ελληνικές παραδόσεις, αλλά και για να τον ενημερώσουν για τα τεκταινόμενα των επιχειρήσεων.
Αν και ο Λεωνίδας Μπόμπολας έχει αποστασιοποιηθεί μετοχικά από τον εκδοτικό κολοσσό «Πήγασος» και το MEGA- ασχολούνται κυρίως ο Φώτης και η Μαρία- στέκεται πάντα στο πλευρό των αδελφών του. Ιδιαιτέρως τον τελευταίο καιρό που το συγκρότημα δεν έχει μείνει- όπως όλοι άλλωστε- ανεπηρέαστο από την κρίση και οι δυσκολίες είναι πολλές, στηρίζει τις αποφάσεις του Φώτη για περικοπές δαπανών, αναγνωρίζοντας ότι εύκολος «δρόμος» μέσα σε μια τέτοια συγκυρία δεν υπάρχει.
Από την φύση του αισιόδοξος άνθρωπος πιστεύει παρόλ’ αυτά ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί και ότι η κρίση «γεννά» ευκαιρίες. Μεγάλο μέρος του επιχειρηματικού του χρόνου διαθέτει πάντως και στη Reds, η οποία διαχειρίζεται το εμπορικό κέντρο Smart Park. Μπορεί πρόεδρος εκεί να είναι ο στενός του συνεργάτης, Δημήτρης Κούτρας, αλλά και ο ίδιος συμμετέχει στο ΔΣ ως μέλος.
Οι μετοχικές ισορροπίες και οι ισχυροί σύμμαχοι
Ο Λεωνίδας Μπόμπολας κατέχει ποσοστό στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελλάκτωρ κοντά στο 15%, ενώ οι αδελφοί Σάκης και Δημήτρης Καλλιτσάντσης ελέγχουν το 10% και το fund Mitica 5%. Το 65% των μετοχών βρίσκεται στην κατηγορία της διασποράς.
Στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ελλάκτωρ αυτή την στιγμή συμμετέχουν εκπρόσωποι πέντε ισχυρών οικογενειών που στην διάρκεια της τελευταίας 15ετίας «παντρεύτηκαν» προκειμένου να δημιουργήσουν τον μεγαλύτερο κατασκευαστικό όμιλο της χώρας.
Ο Λεωνίδας Μπόμπολας ως διευθύνων σύμβουλος καλείται όλα αυτά τα χρόνια να «ισορροπήσει» μεταξύ διαφορετικών- πολλές φορές- φωνών και απόψεων, να τις συγκεράσει και να αποφύγει τυχόν κραδασμούς.
Κραδασμοί οι οποίοι όσο η κρίση φάνταζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας, απορροφούνταν και δεν έβγαιναν στην επιφάνεια. Όταν όμως, ξεκίνησε η δύσκολη συγκυρία, αυτοί έγιναν εμφανείς. Ειδικά με τους αδελφούς Καλλιτσάντση λέγεται πως οι σχέσεις της οικογένειας Μπόμπολα έχουν περάσει από εύκολες και δύσκολες στιγμές. Τον τελευταίο καιρό κάποιες διαφορές απόψεων και το γεγονός ότι είχαν χαμηλώσει το προφίλ τους στην Ελλάκτωρ έδωσε πολλή τροφή για συζητήσεις και το καλοκαίρι έγινε πολύς λόγος για αποχώρησή τους από την εταιρία πουλώντας το ποσοστό τους έναντι 40 εκ. ευρώ στην πλευρά Μπόμπολα. Όμως, συμφωνία δεν επήλθε ποτέ με τις πληροφορίες να κάνουν λόγο πως το deal χάλασε λόγω έλλειψης ρευστού.
«Δεξί χέρι» του Λεωνίδα Μπόμπολα στην εταιρία θεωρείται ο Δημήτρης Κούτρας, από τα ιστορικά στελέχη της Άκτωρ, ο οποίος έχει αναλάβει την ευθύνη επίβλεψης των κατασκευών και των μεταλλείων, ενώ στο πλευρό του στέκονται επίσης ο αδελφός του Γ. Κούτρας, ο γαμπρός του, Λ. Γιαννακούλης (σύζυγος της Μ. Μπόμπολα) και ο Άγγ. Γιόκαρης.
Ισχυρές «συμμαχίες» έχει διατηρήσει ο Λεωνίδας Μπόμπολας και εκτός των… τειχών του ομίλου με άλλους κατασκευαστικούς ομίλους. Η «παράδοση» του πατέρα του, Γιώργου να διεκδικεί σημαντικά δημόσια έργα σε κοινοπραξία με την J&P Άβαξ του Δάκη Ιωάννου, συνεχίζεται και από τον ίδιο. «Παραδοσιακή» είναι και η τακτική «μια μαστίγιο, μια καρότο» στις σχέσεις της Ελλάκτωρ με τον έτερο μεγάλο των κατασκευών, Γιώργο Περιστέρη. Μπορεί στους περισσότερους διαγωνισμούς να κατεβαίνουν ως αντίπαλοι, όμως, σε πολλά έργα, όπως πρόσφατα στο Τιθορέα-Δομοκός, συμμετείχαν ως συνέταιροι, αφήνοντας στην άκρη τον ανταγωνισμό. Στα «ατού» του Λ. Μπόμπολα προσμετρώνται και οι καλές σχέσεις που διατηρεί με τους επίσης «συμμάχους» τους σε μια σειρά έργων, όπως η γαλλική Vinci και η γερμανική Hochtief.
