Η εκτόξευση της μετοχής κατά 120% στο εξάμηνο παρά τις χαμηλές προσδοκίες της διοίκησης για τα κέρδη, οι ξένοι επενδυτές, οι ανακλήσεις προϊόντων από τον ΕΦΕΤ και η αποχώρηση Βακάκη από τη θέση του CEO
Η απόφαση του Απόστολου Βακάκη να αποχωρήσει από την θέση του διευθύνοντος συμβούλου της Jumbo αποτελεί «γρίφο» για δυνατούς λύτες. Σηματοδοτεί άραγε μια νέα εποχή με σαρωτικές αλλαγές για την εταιρία, η οποία δείχνει να «εγκαταλείπει» την λογική του «ενός ανδρός αρχή» ή απλώς πρόκειται για μια τυπική διαδικασία, ώστε ο 59χρονος επιχειρηματίας να αποδεσμευθεί από τον φόρτο των υποχρεώσεών του στην Ελλάδα και να αφοσιωθεί περισσότερο στις δραστηριότητες στο εξωτερικό, όπως υποστηρίζουν επιχειρηματικοί κύκλοι;
Είναι ένα ακόμη «κομμάτι» στο… πολυσύνθετο παζλ της Jumbo, καθώς ο Απόστολος Βακάκης συνηθίζει να αποκαλύπτει ελάχιστα, πριν «δέσει» τα επόμενα σχέδιά του. Η αντικατάστασή του από την επί χρόνια στενή του συνεργάτιδα και μέχρι πρότινος οικονομική διευθύντρια του ομίλου, Καλλιόπη Βερναδάκη (από την εποχή της ίδρυσης της εταιρίας το 1986), μόνο τυχαία δεν θεωρείται. Πρόκειται για έναν άνθρωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του, με βαθιά γνώση της αγοράς και των οικονομικών.
Προσόν σημαντικό σε μια εποχή που η Jumbo ναι μεν συμπεριλαμβάνεται στα «top picks» των χρηματιστηριακών αναλυτών ως προς την πορεία της μετοχής της στο ταμπλό (η IBG αύξησε την τιμή- στόχο στα 8,6 ευρώ από 5,9 ευρώ παρά το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον), ωστόσο έχει να αντιμετωπίσει αρκετές «αναταράξεις» στην αγορά, εκεί όπου το «παιχνίδι» παίζεται με τους όρους του ανταγωνισμού, αλλά και των καταναλωτών. Παρά το γεγονός ότι αποτελεί leader στον κλάδο των παιχνιδιών με μερίδιο αγοράς της τάξεως του 35,5% και με ένα δίκτυο 62 καταστημάτων, εκ των οποίων τα 51 στην Ελλάδα, τα 3 στην Κύπρο και τα 8 στη Βουλγαρία.
«Τρέχει» στο ΧΑ
Η «βιομηχανία της χαράς», όπως συνηθίζει να αποκαλεί την Jumbo ο Απόστολος Βακάκης «παράγει» σημαντικές αποδόσεις στο χρηματιστηριακό ταμπλό. Η μετοχή της το τελευταίο εξάμηνο έχει εκτοξευθεί κατά 120%, από τα 2,82 ευρώ στα 6,5 ευρώ, ενώ τον τελευταίο μήνα «τρέχει» με αύξηση της τάξεως του 6,18%. Η κεφαλαιοποίησή της αγγίζει τα 833 εκατ. ευρώ, γεγονός που την κατατάσσει μεταξύ των «ισχυρών χαρτιών» της Λεωφόρου Αθηνών.
Η Eurobank Equities μάλιστα, την συμπεριλαμβάνει στη λίστα με τις κορυφαίες επιλογές για το 2013, ενώ και οι περισσότερες εκθέσεις των χρηματιστηριακών προβλέπουν συνέχιση της ανοδικής της τροχιάς. Και όλα αυτά κόντρα στις φειδωλές εκτιμήσεις της διοίκησης, η οποία επιμένει στην οδηγία για κέρδη της τάξεως των 70 εκατ. ευρώ, πολύ χαμηλότερα από το consensus της αγοράς. Ο Απόστολος Βακάκης έχει χαμηλώσει τον πήχη για τα οικονομικά μεγέθη της Jumbo. Ίσως επειδή στην χρήση εξαμήνου (από Ιούλιο ως τον Δεκέμβριο), διάστημα στο οποίο μεσολάβησε και η εορταστική περίοδος παρατηρήθηκε πτώση πωλήσεων σε Ελλάδα και Κύπρο, αν και συνολικά η εταιρία σημείωσε αύξηση πωλήσεων 0,80% (στα 295,40 εκατ. ευρώ).
Όμως, ακόμη και βάσει των συνολικών αποτελεσμάτων η άνοδος των πωλήσεων ήταν οριακή (από 293,4 εκατ. ευρώ) και πιθανόν αυτό να προκαλεί σκεπτικισμό σχετικά με τους επόμενους μήνες, όταν θα αρχίσει να γίνεται πολύ πιο αισθητό το «τσεκούρωμα» των εισοδημάτων των καταναλωτών.
Τα ξένα επενδυτικά funds πάντως, που συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο της Jumbo τα τελευταία χρόνια, δίνουν «ψήφο εμπιστοσύνης» στην εταιρία, στηρίζοντας την μετοχή της. Ηχηρά ονόματα, ακόμη και στις δύσκολες μέρες που το σενάριο του «Grexit» κυριαρχούσε, δεν «πτοήθηκαν». Έτσι, σήμερα η «γεωγραφία» των μετόχων της Jumbo διαμορφώνεται ως εξής: Ο «γκουρού» των επενδυτικών κεφαλαίων, Μαρκ Μόμπιους με το fund Franklin Templeton ελέγχει λίγο κάτω από το 10% της εταιρίας παιχνιδιών και ειδών σπιτιού. Η αμερικανική Fidelity «στηρίζει» με ποσοστό 13,18%, ενώ και η First Eagle Investments Management του Τζον Άρνολντ, μια επενδυτική εταιρία, στην διοίκηση της οποίας υπάρχουν πολλά πρώην στελέχη της Lehman Brothers, που κατέρρευσε το 2008, κατέχει το 5,35%. Ο Απόστολος Βακάκης μέσω της «Karpathia Foundation», όπου συμμετέχουν και άλλοι επιχειρηματίες, ελέγχει το 27% περίπου.
Τα «αγκάθια»
Η χρηματιστηριακή πορεία είναι η μία όψη του νομίσματος. Υπάρχει και η άλλη. Εκείνη της αγοράς, όπου πολλές φορές ο «Mr Jumbo» έχει βρεθεί στο επίκεντρο ενστάσεων και καταγγελιών σχετικά με την ποιότητα των προϊόντων που βρίσκονται στα ράφια της αλυσίδας παιχνιδιών και ειδών σπιτιού.
Μόλις πριν από μερικές μέρες αποσύρθηκε αφρώδης πηλός από τα καταστήματα της Jumbo και μάλιστα επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 5.000 ευρώ από τον γενικό γραμματέα Βιομηχανίας. Είχαν προηγηθεί κρούσματα ανάκλησης επικίνδυνων μπιμπερό που δεν έφεραν την σήμανση CE, αλλά και εκείνα του περασμένου Αυγούστου, οπότε και αποσύρθηκαν κούπες του καφέ, οι οποίες περιείχαν κάδμιο και μόλυβδο, όπως αποδείχτηκε μετά από ελέγχους του ΕΦΕΤ και τα περιβόητα ενεργειακά βραχιόλια.
Μπορεί οι χαμηλές τιμές να αποτελούν δέλεαρ για τους καταναλωτές και να συμβάλλουν στην ενίσχυση του τζίρου, όμως, τα συχνά φαινόμενα ανακλήσεων επικίνδυνων, «ψεύτικων» και ελαττωματικών προϊόντων, όπως και το γεγονός ότι τα περισσότερα από αυτά εισάγονται από τις ασιατικές χώρες και κυρίως την Κίνα, έχουν προκαλέσει επιφυλάξεις σε μεγάλη μερίδα του αγοραστικού κοινού.
Αν και στο παρελθόν ο Απόστολος Βακάκης είχε προχωρήσει στην αλλαγή ορισμένων προμηθευτών της εταιρίας, δεν υπήρξε καμία άλλη ουσιαστική παρέμβαση και αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως του καταλογίζουν ελεγκτικοί μηχανισμοί και απλοί πελάτες. Πολλοί μάλιστα, είναι εκείνοι που ισχυρίζονται πως σε μια προσπάθεια εξοικονόμησης κόστους, ώστε να μπορούν να διατηρούνται οι τιμές σε χαμηλά επίπεδα, παρατηρείται έλλειμμα ποιότητας και συνεχή πρόστιμα που «θαμπώνουν» την βιτρίνα της εταιρίας.
Ένα ακόμη «αγκάθι» στα συρτάρια της Jumbo είναι και τα εργασιακά. Από τη μια ο ίδιος ο Βακάκης στο παρελθόν έχει τονίσει ότι η παραγωγικότητα των εργαζομένων φέρνει θετικά αποτελέσματα και έχει ταχθεί κατά των περικοπών θέσεων εργασίας και από την άλλη πληθαίνουν οι καταγγελίες στο διαδίκτυο για εργασιακό «μεσαίωνα» στα καταστήματά του και για «σαμποτάζ» των προσπαθειών ίδρυσης σωματείου εργαζομένων στον όμιλό του. Γι’ αυτό τον λόγο δεν είναι λίγες οι φορές που έχει έρθει σε σύγκρουση και με την ΓΣΕΕ, που όπως λένε τα μέλη της, συνήθως ο κ. Βακάκης σνομπάρει.
Η ιδέα των υπερμάρκετ
Ο Απόστολος Βακάκης δημιούργησε την Jumbo το 1986, αξιοποιώντας την εμπειρία που είχε αποκτήσει από την οικογενειακή επιχείρηση, El Greco, που είχε ιδρύσει ο πατέρας του Γιώργος, λίγο αφότου είχε επιστρέψει στην Ελλάδα από την Αίγυπτο, όπου και εργάστηκε σκληρά για πολλά χρόνια.
Η ιδέα του στηρίχθηκε στο ότι ήθελε να δημιουργήσει καταστήματα που θα μοιάζουν με υπερμάρκετ, να διαθέτουν ποικιλία προϊόντων και να υπάρχει η δυνατότητα εμπλουτισμού της γκάμας. Γρήγορα η ιδέα αυτή απέδωσε καρπούς και το σύνθημα «πάμε Jumbo τώρα» έγινε σύνθημα στα χείλη μικρών και μεγάλων. Ειδικά και με την συνδρομή των «σπιρτόζικων» τραγουδιών που «ντύνουν» τα διαφημιστικά σποτ σε ραδιόφωνο και τηλεόραση και πολλές φορές έχουν χαρακτηριστεί «προκλητικά»- τα οποία εδώ και 15 χρόνια έχει αναλάβει η διαφημιστική Polen, με την προσωπική σφραγίδα του ίδιου του Βακάκη ως προς τον στίχο-, περισσότεροι πελάτες έσπευδαν στα καταστήματα Jumbo. Ωστόσο πολλοί είναι εκείνοι που αποδίδουν και σε αυτή την λογική σούπερ μάρκετ παιχνιδιών και τη μη επικέντρωση σε μια κατηγορία προϊόντων τη μείωση της ποιότητας. ΠΟΛΙΤΙΚΑ «ΣΝΟΜΠ» ΚΑΙ ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ
Τα «μαθήματα» ανάπτυξης και πατριωτισμού που θορύβησαν
Ο Απόστολος Βακάκης δεν μοιάζει σε τίποτα με τους παραδοσιακούς επιχειρηματίες.
Έχει ιδιωτικό ελικόπτερο που το χρησιμοποιεί πολλές φορές και για τις μετακινήσεις του μέσα στην Αθήνα, αποκαλεί τις συσκέψεις της εταιρίας «παιδική χαρά» και θεωρείται πολιτικά «σνομπ», αφού ναι μεν παρεμβαίνει με δημόσιες τοποθετήσεις για την οικονομία και την πολιτική, αλλά αποφεύγει τις συναναστροφές με τους πολιτικούς και δεν φωτογραφίζεται σε κοσμικές εκδηλώσεις.
Ο ανήσυχος χαρακτήρας του, που πολλές φορές στο παρελθόν τον είχε φέρει σε αντιπαράθεση ακόμη και με τον ίδιο του τον πατέρα για την διοίκηση της εταιρίας, εκφράστηκε πριν από μερικό καιρό σε μια ακόμη «χειμαρρώδη» παρέμβαση του «Mr Jumbo» που δεν αφορούσε τα στενά όρια της εταιρίας του, αλλά θέματα τουρισμού, επιχειρηματικότητας και επενδυτικού περιβάλλοντος.
«Καυστικός και επικριτικός» μίλησε για το ωράριο που έχει η Ακρόπολη και πως αν την διαχειρίζονταν Ιάπωνες, θα ήταν ανοιχτή ακόμη και την Πρωτοχρονιά, για την ανάγκη αξιοποίησης πολλών νησιών της Ελλάδας, την απλούστευση της λειτουργίας των δικαστηρίων και την πάταξη της γραφειοκρατίας ώστε να έρθουν νέοι επενδυτές στην χώρα και να επέλθει η πολυπόθητη ανάπτυξη.
«Παρέδωσε» επίσης μαθήματα πατριωτισμού στους επιχειρηματίες, πως δεν πρέπει να τρομάζουν από την κρίση, αλλά να ξοδέψουν για να βοηθήσουν την πατρίδα, επιστρέφοντας ένα μέρος του πλούτου στην χώρα που τους βοήθησε να τον αποκτήσουν. Δηλώσεις που τον έφεραν ακόμη μια φορά στο προσκήνιο και «ενόχλησαν» πολλούς, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την επιχειρηματική κάστα.
Και μπορεί από πολλούς να χαρακτηρίζεται «σνομπ», όμως, ο Απόστολος Βακάκης από μικρός ακόμη, είναι θιασώτης του «απλού» και της μη υποταγής σε επιταγές δήθεν καθωσπρεπισμού. Μέχρι τα 23 του χρόνια ήταν ο ανέμελος, που όπως έχει αποκαλύψει ο ίδιος τον ενδιέφεραν «τα ξενύχτια και η καλοπέραση». Όμως, μπροστά στις δυσκολίες πεισμώνει. Έτσι, έγινε και πριν από 30 χρόνια, όταν μια πυρκαγιά στο εργοστάσιο της El Greco στην Άνω Γλυφάδα, τον υποχρέωσε να ασχοληθεί ενεργά με την οικογενειακή επιχείρηση που είχε στήσει ο πατέρας του και να προσπαθήσει να ανασυγκροτήσει την βιομηχανία από τα αποκαΐδια της.
Η ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΕΙ ΤΟ ΡΙΣΚΟ
«Πατάει φρένο» στις νέες επενδύσεις στα Βαλκάνια
Εδώ και έναν χρόνο περίπου ο Απόστολος Βακάκης βρισκόταν με μια βαλίτσα στο χέρι, ταξιδεύοντας συχνά με το ιδιωτικό του ελικόπτερο στα γειτονικά Βαλκάνια. Πρόκειται άλλωστε για μια αγορά που ανέκαθεν τον ενδιέφερε λόγω των προοπτικών ανάπτυξης που παρουσιάζει. Γι’ αυτό και την τελευταία τριετία κάθε φορά που ο «Mr Jumbo» πρόσθετε ένα επιπλέον σημείο πώλησης, πολλοί αναρωτιούνταν πού θα σταματήσει το επενδυτικό του «σαφάρι».
Μπορεί η Βουλγαρία, η Αλβανία και τα Σκόπια να αποτέλεσαν «ατμομηχανή» που παρήγαγε ενισχυμένες πωλήσεις στην τελευταία οικονομική χρήση για την Jumbo, όμως, η δυσμενής οικονομική συγκυρία φαίνεται πως υποχρεώνει τον Απόστολο Βακάκη να αλλάξει στρατηγική και να πατήσει «φρένο» στο επενδυτικό πρόγραμμα και εκτός συνόρων.
Μετά τα εγκαίνια σε 3 νέα καταστήματα στην Ελλάδα και ενός στη Βουλγαρία, η διοίκηση δεν σκοπεύει, όπως όλα δείχνουν, να προχωρήσει σε νέες επενδυτικές κινήσεις. Στην γείτονα διαθέτει ήδη οκτώ καταστήματα και προς το παρόν η διοίκηση θα περιμένει να αποδώσουν και να πιάσουν τους στόχους που εξαρχής είχαν τεθεί. Τα πρώτα μηνύματα που λαμβάνει είναι θετικά, με τις πωλήσεις να κυμαίνονται κοντά στο +10%. Πιο ζεστό είναι το κλίμα για το άνοιγμα καταστημάτων στη Ρουμανία, αλλά και εκεί το αρχικό πλάνο για την δημιουργία 18 καταστημάτων έχει αλλάξει. Οι όποιες επενδυτικές πρωτοβουλίες στην περιοχή αναμένεται πως θα ξεκινήσουν από το τέλος του 2014 και μετά, λειτουργώντας 8 νέα υπερκαταστήματα, τα οποία θα αναπτύσσονται με ρυθμό 2 έως 3 ετησίως.
Στα πλάνα της διοίκησης της Jumbo είναι και το άνοιγμα σε νέες, πιο «δύσκολες και απαιτητικές» αγορές, όπως εκείνες της Τουρκίας και της Ρωσίας. Ωστόσο, τα συγκεκριμένα σχέδια μάλλον μετατίθενται για αργότερα, επιμένοντας πως θα πρέπει πρώτα να βρεθεί στρατηγικός εταίρος για να επιχειρηθεί το άνοιγμα στις περιοχές αυτές. Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος, οι συνήθειες των καταναλωτών διαφορετικές και ο πληθυσμός πολύ μεγαλύτερος, άρα μόνο μέσω στρατηγικής συνεργασίας θα μπορούσε να επιτευχθεί το εγχείρημα, όπως έχει τονίσει ο ίδιος ο Βακάκης, λέγοντας χαρακτηριστικά στην τακτική γενική συνέλευση των μετόχων πως «Δε θα πηγαίναμε στη Ρωσία με δική μας επένδυση».
Πληροφορίες πάντως, αναφέρουν ότι έχουν γίνει κάποιες πρώτες συζητήσεις με ισχυρούς παίκτες του επιχειρείν των δύο χωρών, αλλά αυτές ήταν διερευνητικού περισσότερο περιεχομένου.
Όσο για την Αλβανία και τα Σκόπια; Εκεί θα συνεχίσει να επεκτείνεται με την μέθοδο που ήδη ακολουθεί, δηλ. μέσω των συμβάσεων εμπορικής συνεργασίας που έχει συνάψει.
Η μείωση της ταχύτητας στο επενδυτικό πρόγραμμα των Jumbo πάντως, ερμηνεύεται από την αγορά ως και μια προσπάθεια για μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας εν μέσω κρίσης και για διατήρηση μιας σταθερής ροής αναχρηματοδότησης του δανεισμού, χωρίς την ανάληψη μεγάλου ρίσκου.
