Με «όχημα» τον ΠΑΟΚ και την κυβερνητική στήριξη κάνει business στον τουρισμό και τα καπνά. Το Μακεδονία Παλλάς, η ΣΕΚΑΠ, οι αμφισβητήσεις και τα μελλοντικά σχέδια
Δεκαπενταύγουστος του 2010 στο κατάφυτο όρος Μελά της Τραπεζούντας. Λίγο μετά την Θεία Λειτουργία, που πραγματοποιείται για πρώτη φορά μετά το 1922 στο ιστορικό μοναστήρι του Πόντου, ο Ιβάν Σαββίδης μοιράζεται το ίδιο βάθρο που έχει στηθεί στην πόρτα της Μονής με τον Παναγιώτη Ψωμιάδη, ψάλλοντας τον ελληνικό εθνικό ύμνο αμφότεροι μπροστά σε δεκάδες τηλεοπτικές κάμερες. Το πλάνο κάνει τον γύρο του κόσμου και αποτελεί την πρώτη γνωριμία της ελληνικής κοινής γνώμης με τον Ρώσο ομογενή μεγιστάνα.
2013. Ο Ιβάν Σαββίδης θεωρείται πλέον στην χώρα μας «τσάρος» των επενδύσεων, αρχής γενομένης από την Βόρειο Ελλάδα. Αγόρασε το πλειοψηφικό πακέτο του ΠΑΟΚ, «ρίχνοντας» 21 εκατ. ευρώ και «σώζοντάς» τον από σίγουρες οικονομικές και όχι μόνο περιπέτειες. Είναι ο νέος μισθωτής μέχρι και τον Απρίλιο του 2014 του εμβληματικού ξενοδοχείου της Θεσσαλονίκης «Μακεδονία Παλλάς», το οποίο επισήμως εγκαινιάζεται σήμερα, ενώ έκανε τη μεγάλη ανατροπή με την ΣΕΚΑΠ, εκδηλώνοντας στο… παρά πέντε της πώλησής της ενδιαφέρον και καταφέρνοντας τελικά να γίνει ο καινούριος ιδιοκτήτης της.
Το όνομά του «φιγουράρει» και στη λίστα νέων projects. Είναι ένας από τους διεκδικητές του «Μικρού Αστέρα» της Χαλκιδικής: των εκτάσεων του Παλιουρίου και της Σιθωνίας. Έχει ενδιαφερθεί για την δημιουργία ξενοδοχειακού συγκροτήματος στην Χαλκίδα. Κάποια σενάρια τον θέλουν να έχει κάνει κρούση για την εξαγορά της υπό κατάρρευση γαλακτοβιομηχανίας ΑΓΝΟ- επίσης βορειοελλαδίτικη- ενώ άλλα τον φέρουν σε συζητήσεις με μεγαλοεκδότες, σε μια προσπάθεια να αποκτήσει ισχυρή «φωνή» και στα media, δημιουργώντας έτσι έναν ισχυρό πόλο στο οικονομικό- επιχειρηματικό και μιντιακό γίγνεσθαι.
Το επενδυτικό «σαφάρι» του 54χρονου επιχειρηματία από την πρώτη στιγμή που ασχολήθηκε με τον ΠΑΟΚ, έχει προκαλέσει αίσθηση. Πολλοί είναι εκείνοι που «είδαν» πίσω από την απόκτηση του «Δικέφαλου» του Βορρά με τα εκατομμύρια των φιλάθλων μια προσπάθεια να βρει «στόχο» στο λαϊκό έρεισμα, που αποτελεί «διαβατήριο» και για τα υπόλοιπα επιχειρηματικά και όχι μόνο σχέδιά του.
Άλλωστε, όπως έχει πει και ο ίδιος σε παλαιότερη συνέντευξή του «σήμερα οι δραστηριότητες στα σπορ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέρος μιας εξωτερικής πολιτικής».
Άλλοι πάλι, διέκριναν στο πρόσωπό του «τον απεσταλμένο του Κρεμλίνου στην Ελλάδα», ο οποίος θα ενισχύσει τις σχέσεις των δύο χωρών και θα βοηθήσει να ξεφύγει η Ελλάδα από την κρίση, ασκώντας επιρροή στην ρωσική πολιτική και επιχειρηματική ελίτ. Για ορισμένους η άνεση με την οποία κινείται, αποδίδεται στο ότι δρα με «τις ευλογίες της κυβέρνησης», καθώς είναι από τους λίγους επιχειρηματίες αυτή την στιγμή που «μετουσιώνουν» σε πράξη το θεωρητικό επενδυτικό τους ενδιαφέρον και αυτό «ευνοεί» και τα κυβερνητικά σχέδια που μιλούν για ανάπτυξη.
Μάλιστα, οι δύο συναντήσεις που πραγματοποίησε με τον πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα 20 ημερών (η τελευταία στα μέσα Μαρτίου) καταδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο που θέλει να αποκτήσει και στον πολιτικό κόσμο ως βασικός συνομιλητής του. Το ένα από αυτά τα ραντεβού ήταν και καθοριστικό για το μέλλον της ΣΕΚΑΠ. Στο παρασκήνιο ψιθυρίζεται πως οι πιέσεις που ασκήθηκαν προς τον Ρώσο ομογενή από τον πρωθυπουργό ήταν έντονες ώστε να μπει «σφήνα» στον διαγωνισμό για την ιστορική καπνοβιομηχανία, με στόχο να μην καταλήξει στα χέρια των Τούρκων της Sebas, η οποία μέχρι τότε εμφανιζόταν φαβορί. Οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες στην ευαίσθητη εθνικά περιοχή της Ξάνθης, όπου φορείς και κάτοικοι δεν ήθελαν με τίποτα την δραστηριοποίηση της τουρκικής εταιρίας. Τότε ξεκίνησε ένας «αγώνας δρόμου». Η κυβέρνηση έδωσε την πίστωση χρόνου που ζήτησε ο Σαββίδης για να ολοκληρώσει τον οικονομικό και νομικό έλεγχο της ΣΕΚΑΠ, ενώ κατάφερε και έκαμψε και τις τελευταίες αντιστάσεις της ΣΕΚΕ, αποσπώντας το πολυπόθητο «ναι» για την απόκτηση των μετοχών της στην καπνοβιομηχανία (34,18%). Η δέσμευσή του πως θα διατηρήσει όλες τις θέσεις εργασίας και πως θα προμηθεύεται ελληνικά καπνά για τα επόμενα τρία χρόνια έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην συμφωνία για την εξαγορά του πλειοψηφικού πακέτου (51%).
Αμφισβητήσεις
Εκτός από εκείνους που αντιμετωπίζουν τον Ιβάν Σαββίδη ως τον «Μεσσία» επενδυτή, υπάρχουν και όσοι αμφισβητούν τις κινήσεις του. Είναι οι ίδιοι που τονίζουν πως μέχρι τώρα πλην της ΣΕΚΑΠ δεν έχει συμμετάσχει σε κάποια άλλη ιδιωτικοποίηση εταιρίας του ευρύτερου Δημοσίου τομέα, ενώ «υπενθυμίζουν» και την περίπτωση της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης, για την οποία αν και ο όμιλος του Σαββίδη, η Agrocom είχε επιδείξει ενδιαφέρον και δίνονταν από τους ανθρώπους του διαβεβαιώσεις ότι θα συμμετάσχουν δυναμικά στον διαγωνισμό, μέχρι την τελευταία ημέρα αυτού, καμία οικονομική προσφορά δεν έγινε από τον Ρώσο επιχειρηματία.
Κρατούν μάλιστα επιφυλάξεις και για το αν θα διεκδικήσει το Μακεδονία Παλλάς στον διεθνή διαγωνισμό για την μακροχρόνια μίσθωσή του ή απλώς αποτέλεσε μια «εφήμερη λύση» προκειμένου να βγει από το αδιέξοδο το ιστορικό ξενοδοχείο.
Σε όσους τον χαρακτηρίζουν εκπρόσωπο των ρωσικών συμφερόντων στην Ελλάδα, οι «πολέμιοί» του απαντούν πως και η οικογένεια Μουζενίδη, επίσης με ποντιακές ρίζες, ελέγχει το 90% του εισερχόμενου τουριστικού ρεύματος από την Ρωσία, αλλά δεν σημαίνει πως είναι… απεσταλμένοι του Κρεμλίνου. Για τους ίδιους ίσως είναι ένας οπορτουνιστής επενδυτής με απώτερους προσωπικούς και επιχειρηματικούς στόχους.
Η ελληνική ιθαγένεια
Πριν από έναν μήνα περίπου ο Ιβάν Σαββίδης πολιτογραφήθηκε Έλληνας, μετά από πολλές προσπάθειες, όπως ομολογεί ο ίδιος. Άλλωστε, από μικρό παιδί «διδάχτηκα την ελληνική ιστορία, μέχρι τα 7 έτη μιλούσα μόνο ποντιακά στη Γεωργία και όπως και άλλοι συμπατριώτες μου, μάθαμε να είμαστε περισσότερο Έλληνες ακόμη και από ορισμένους που μένουν εδώ» είχε πει τον περασμένο Αύγουστο μιλώντας σε εκδήλωση των Ποντίων της Θεσσαλονίκης.
Ορισμένες φήμες συνδέουν την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας με τα μελλοντικά σχέδια του Σαββίδη να ασχοληθεί και με την ελληνική πολιτική σκηνή, ενδεχόμενο που οι άμεσοι συνεργάτες του δεν αποκλείουν. Πέραν της προϋπηρεσίας του στα έδρανα της Κρατικής Δούμας, έχει δύο επιπλέον σημαντικά «περιουσιακά στοιχεία» στην φαρέτρα του: το πρώτο είναι η σχέση του με τον ποντιακό ελληνισμό και οι πρωτοβουλίες του για το ετήσιο προσκύνημα των απανταχού Ποντίων στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Σουμελά στα πατρογονικά εδάφη. Το δεύτερο, ο λαός του ΠΑΟΚ- απαραίτητο «καύσιμο» για μια επιτυχημένη καριέρα στην πολιτική σκηνή της Θεσσαλονίκης. Η «προσφυγιά» και ο Δικέφαλος είναι ένα εν δυνάμει εκρηκτικό μείγμα που μπορούν με την ίδια ευκολία να… αποθεώνουν και να αποκαθηλώνουν πρόσωπα και καριέρες, επιχειρηματικές και πολιτικές.
Ο Ιβάν Σαββίδης άλλωστε είναι ένας επιχειρηματίας που έχει πολιτική άποψη για την Ελλάδα. Είναι από τους λίγους που πέρυσι τον Απρίλιο είχε καταγγείλει τον πρώην Πρωθυπουργό, Γ. Παπανδρέου ως «μη πατριώτη», τονίζοντας πως είχε αρνηθεί δάνειο που προθυμοποιήθηκε να δώσει η Ρωσία στην Ελλάδα και μάλιστα με ευνοϊκότερους όρους, έχοντας μάλιστα μεσολαβήσει ο ίδιος για συνάντησή του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο μεγαλομέτοχος του ΠΑΟΚ, πολλές φορές έχει επισημάνει πως η γραφειοκρατία και η ευνοιοκρατία είναι τα δύο μεγαλύτερα προβλήματα για επενδυτές στην χώρα μας, ενώ οι παρεμβάσεις του και οι ισχυρές γνωριμίες που διατηρεί και στα δύο μεγάλα κόμματα «ενοχλούν» ορισμένα στελέχη τους που δεν βλέπουν με… καλό μάτι την άνοδό του.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ
Από καπνεργάτης, βιομήχανος και στις λίστες του Forbes με 237 εκατ.
Η πορεία ζωής του Ιβάν Σαββίδη μοιάζει με παραμύθι. Αν και ξεκίνησε να ανεβαίνει τα… σκαλοπάτια της ως εργάτης στην καπνοβιομηχανία «Donskoy Tabac» που εδρεύει στο μονίμως παγωμένο Ροστόφ, έφτασε να «χτίσει» μια οικονομική… αυτοκρατορία με εταιρίες που ο κύκλος εργασιών τους υπολογίζεται πως ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ.
Όταν τελείωσε την στρατιωτική του θητεία και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στα Οικονομικά στο πανεπιστήμιο του Ροστόφ, από εργάτης αναρριχήθηκε γρήγορα στην ιεραρχία ως την θέση του υποδιευθυντή.
Η ιδιωτικοποίηση του εργοστασίου, μετά την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος, τον βρήκε στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρίας το 1992 και έναν χρόνο αργότερα στην θέση του προέδρου της.
Σήμερα η καπνοβιομηχανία Donskoy αποτελεί μία από τις τέσσερις σημαντικότερες εταιρίες του μητρικού ομίλου Agrocom, του οποίου πρόεδρος είναι ο Σαββίδης, ενώ ιδιοκτήτρια (της Donskoy) εμφανίζεται η σύζυγός του Κυριακή, με την οποία είναι 25 χρόνια παντρεμένοι και έχουν αποκτήσει δύο γιους, τον Γιώργο και τον Νίκο.
Εκτός από την καπνοβιομηχανία του, που ελέγχει το 4% της παραγωγής τσιγάρων στη Ρωσία, όπου οι καπνιστές υπολογίζεται πως υπερβαίνουν τα 40 εκατομμύρια, στον όμιλο του Σαββίδη ανήκουν ακόμη η εταιρία αλλαντικών «Ταβρ», η εταιρία αγροτικών προϊόντων, ιχθυοκαλλιεργειών και παραγωγής χαβιαριού «Καζάχα» και μια εταιρία θεματικών πάρκων.
Σύμφωνα με το ρωσικό οικονομικό περιοδικό «Finance», η περιουσία του εκτιμάται στα 250 εκατ. ευρώ. Κατατάσσεται μεταξύ των 30 πλουσιότερων Ρώσων, ενώ το αμερικανικό περιοδικό «Forbes» αποτιμά την περιουσία του στα 9,4 δισ. ρούβλια (237 εκατ. ευρώ).
Εκτός από τις επιχειρηματικές «περγαμηνές», ο Ιβάν Σαββίδης έχει βραβευθεί ουκ ολίγες φορές. Από την Ρωσική Ομοσπονδία με το παράσημο «Για την προσφορά προς την πατρίδα» και το Παράσημο Τιμής (2003). Έχει λάβει επίσης επαίνους από τον Πρόεδρο της Ρωσίας, τον Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών και τους τοπικούς φορείς του Ροστόφ. Πριν από λίγες μέρες μάλιστα, ο επιχειρηματίας έχτισε στην περιοχή ελληνική εκκλησία.
Η ΘΗΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΔΟΥΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΡΙΒΗΣ
«Σκωτσέζικο ντους» οι σχέσεις του με τον Πούτιν
Οι σχέσεις του Ιβάν Σαββίδη με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν έχουν περάσει από διάφορες διακυμάνσεις. Από το θερμό κλίμα της εποχής που ο ομογενής μεγιστάνας εκλέχτηκε δύο φορές στην Κρατική Δούμα με το κόμμα του Πούτιν «Ενιαία Ρωσία», αρχής γενομένης από το 2003, στο… ψυχρό πριν από λίγο καιρό, όταν ο Σαββίδης έμεινε εκτός ψηφοδελτίου μεταξύ 50 και πλέον υποψηφίων, καταλαμβάνοντας την 16η θέση. Ο ίδιος, όπως είχε υποστηρίξει σε συνέντευξή του στην ρωσική εφημερίδα «Μοσκόφσκι Κομσομόλετς» δέχτηκε μεγάλο εσωκομματικό «πόλεμο» από τον κυβερνήτη του Ροστόφ, Βασίλι Γκολουμπιέφ.
Ήταν η ίδια περίοδος που ο Ιβάν Σαββίδης διαφώνησε δημοσίως με την πολιτική του κόμματος του προέδρου της Ρωσίας Πούτιν και του πρωθυπουργού Ντμίτρι Μεντβέντεφ. «Μεγαλώνει η δυσαρέσκεια του κόσμου τον οποίο δεν υπολογίζουν και αν δεν υπολογίζεις τον κόσμο, για ποιον λόγο χρειάζεται η Βουλή; Από τον περίγυρό μου μόνο ένας δήλωσε ότι ψήφισε το κόμμα Ενιαία Ρωσία. Από πού πήραν το 50%;» είχε αναρωτηθεί και πάλι σε συνέντευξή του σε ρώσικη εφημερίδα, προκαλώντας δυσαρέσκεια στον άλλοτε καλό του φίλο, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Με προσωπικό τηλεφώνημα του τελευταίου μάλιστα, ο οποίος ζήτησε εξηγήσεις για τα λεγόμενά του, τελικά η παρεξήγηση έληξε. Στις προεδρικές εκλογές του περασμένου Μαρτίου, ο Σαββίδης υποστήριξε την υποψηφιότητα Πούτιν, ωστόσο δεν παρέλειψε να επιτεθεί στον Μεντβέντεφ δηλώνοντας «δεν θέλω να έχω καμία σχέση με το κόμμα που εργάζεται ενάντια στα εθνικά συμφέροντα της Ρωσίας».
Και μπορεί οι σχέσεις του με τους δύο ισχυρούς άντρες της παγωμένης Μόσχας να μην είναι όπως την εποχή που ο νυν ιδιοκτήτης του ΠΑΟΚ ήταν βουλευτής στην κρατική Δούμα, όμως, με τον πρώτο πάντα τον συνδέουν δεσμοί αλληλοεκτίμησης και σεβασμού. Χαρακτηριστικό είναι πως ακόμη και σήμερα ο Βλαντιμίρ Πούτιν τον θεωρεί μία εξέχουσα προσωπικότητα για την χώρα του, γι’ αυτό και τον προσκάλεσε πρόσφατα στην δεξίωση που παρέθεσε για την εθνική γιορτή της Ρωσίας, παραμονή της επετείου για την Εθνική Ενότητα των Ρώσων.
Ένα ακόμη σημείο τριβής με τον Πούτιν υπήρξε και όταν ο τελευταίος τον περασμένο Αύγουστο υπέγραψε διάταγμα για την πώληση του 38% των μετοχών του αεροδρομίου του Ροστόφ σε εταιρία η οποία θα συμμετάσχει στην κατασκευή καινούριου αεροδρομίου κόστους 15 δισ. ρουβλιών (440 εκατ. ευρώ) ως το 2016. Ο όμιλος του Σαββίδη κατέχει το 51% των μετοχών του παλαιού αεροδρομίου και διαφώνησε με την κατασκευή νέου, υποστηρίζοντας πως τα έξοδα κατασκευής δεν θα καλυφθούν ούτε τα επόμενα 50 χρόνια.
