Το κλειδί για τον ένοικο του τύμβου της Αμφίπολης ίσως κρατούν οι πρωταγωνιστές του ψηφιδωτού που αποκαλύφθηκε από την ανασκαφική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη, όπως αναφέρει σε εκτενές άρθρο του το National Geographic.
«Η βασίλισσα του Κάτω Κόσμου ρίχνει νέο φως στον ελληνικό τάφο», επισημαίνει στον τίτλο του το δημοσίευμα, τονίζοντας ότι το νεοανακαλυφθέν ψηφιδωτό μπορεί να κρύβει το κλειδί που θα ξεκλειδώσει το μυστήριο: Ποιος είναι θαμμένος στο ταφικό σύμπλεγμα;
«Οι Έλληνες αρχαιολόγοι ανακάλυψαν την εικόνα μίας νεαρής, κοκκινομάλλας θεάς, που οδηγείται στον Κάτω Κόσμο, μέσα στον τύμβο των 2.300 ετών της Αρχαίας Αμφίπολης στη βόρεια Ελλάδα. Πρόκειται για την Περσεφόνη, κόρη του Δία, η οποία απεικονίζεται στο μωσαϊκό και ίσως προδίδει ένα νέο στοιχείο για αυτό που τους τελευταίους μήνες έχει γίνει το πιο διαδεδομένο μυστήριο: ποιος κείται στον εκπληκτικό, μαρμαρόκτιστο τάφο, 99 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Θεσσαλονίκης;», σημειώνει το δημοσίευμα.
«Μνημειώδες σε κλίμακα και μακεδονικής τεχνοτροπίας, ο τάφος της Αμφίπολης (γνωστός και ως τύμβος Καστά) βρίσκεται κοντά στο λιμάνι που χρησιμοποιούσε ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι αρχαιολόγοι τον χρονολογήσει στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα πΧ, πιθανώς τοποθετώντας την κατασκευή του στην περίοδο μετά το θάνατο του Έλληνα στρατηλάτη, το 323 πΧ, στη Βαβυλώνα. Όλα αυτά τα στοιχεία έχουν πυροδοτήσει έντονες εικασίες ότι ο τάφος έχει χτιστεί για κάποιο πρόσωπο πολύ κοντινό στον Αλέξανδρο, αλλά χωρίς ωστόσο ξεκάθαρες αποδείξεις», προσθέτει το National Geographic.
Το περιοδικό παραθέτει την ανακοίνωση που έκανε την Πέμπτη το Υπ. Πολιτισμού για την αποκάλυψη της Περσεφόνης στο ψηφιδωτό, μία αναπαράσταση όμοια με εκείνη του βασιλικού νεκροταφείου της Βεργίνας, όπου έχει ταφεί ο Φίλιππος Β’, πατέρας του Μ. Αλεξάνδρου.
«Το νέο αυτό εύρημα εγείρει τις ελπίδες ότι θα προστεθεί ένα ακόμη κεφάλαιο στην ταραγμένη ιστορία του αρχαίου μακεδονικού βασιλικού οίκου», τονίζει το περιοδικό.
Οδηγούμενη στη Χώρα των Νεκρών
Η Κατερίνα Περιστέρη και οι συνάδελφοί της ανακάλυψαν το ψηφιδωτό με την Περσεφόνη, καθαρίζοντας το έδαφος ενός εκ των θαλάμων του τάφου. Το υψηλής τέχνης αριστούργημα απεικονίζει τον ελληνικό μύθο της Αρπαγής της Περσεφόνης, σύμφωνα με τον οποίο ο Άδης, ο θεός του Κάτω Κόσμου, απήγαγε την κόρη του Δία και της θεάς Δήμητρας, την ώρα που θέριζε για να την κάνει σύζυγό του.
Ετσι την άρπαξε και την οδήγησε στον Κάτω Κόσμο, όπου έγινε η βασίλισσά του, συνεχίζει το δημοσίευμα, κάνοντας μία σύντομη αναφορά στο μύθο.
Περιγράφοντας το ψηφιδωτό, κάνει λόγο για την απεικόνιση του Άδη ως γενειοφόρου αρματηλάτη που κρατά την σγουρομάλλα Περσεφόνη, που κοιτά με θλίψη και απόγνωση πίσω ενώ οδηγείται στο νέο της σπίτι. Μπροστά από το άρμα τρέχει μία τρίτη φιγούρα, αυτή του αγγελιοφόρου θεού Ερμή, ο οποίος φορά κατακόκκινο μανδύα, καπέλο και φτερωτά σανδάλια οδηγώντας την κούρσα για τον κάτω κόσμο.
Πιθανότατα γυναίκα η ένοικος
Όπως σημειώνει το περιοδικό, η κ.Περιστέρη εμφανίστηκε απρόθυμη να κάνει την οποιαδήποτε εικασία για τον ένοικο του τύμβου βάσει των νέων αυτών ευρημάτων. «Ωστόσο, ο Ίαν Γουόρδινγκτον, καθηγητής Κλασσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μισούρι, πιστεύει ότι οι ανασκαφείς βρίσκονται σε τάφο που ανήκει σε γυναίκα, καθώς το μωσαϊκό δείχνει μία γυναίκα να οδηγείται στον κάτω κόσμο. Εάν αποδειχθεί, προσθέτει ο Γουόρδινγκτον, το τάφος μπορεί να φιλοξενεί τη Ρωξάνη, σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου, ή τη μητέρα του, Ολυμπιάδα. Και οι δύο γυναίκες τάφηκαν από τον Κάσσανδρο, έναν εκ των στρατηγών του Αλέξανδρου, όταν ανέβηκε στο θρόνο της αρχαίας Μακεδονίας», συμπληρώνει.
«Βάσει κλασικών κειμένων ο Κάσσανδρος έθαψε την Ρωξάνη και τον γιο της στην Αμφίπολη το 310 πΧ, έτσι είναι πιθανό να να είναι εκείνη η ένοικος του τύμβου», σημείωσε ο καθηγητής, σύμφωνα με το περιοδικό.
«Ομως άλλα στοιχεία δείχνουν την Ολυμπιάδα. Ο Αλέξανδρος ήθελε να θεοποιήσει τη μητέρα του, όπως η γυναίκα στο άρμα του Άδη. Επιπλέον, η Ολυμπιάδα συνέχισε να διατηρεί πολιτική εξουσία και μετά το θάνατο του στρατηλάτη. Αν και δολοφονήθηκε από τον Κάσσανδρο και τους συμμάχους του, “πιστεύω ότι θα μπορούσε να τιμηθεί με έναν τέτοιο τύμβο», επεσήμανε ο Φίλιπ Φρίμαν, καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Luther College της Αϊόβα
«Μόνο ο χρόνος και η ανασκαφή θα το μαρτυρήσουν», καταλήγει το δημοσίευμα.
